Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
12.0°C16.5°C
1 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
11.5°C16.0°C
0 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
7.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.8°C15.8°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
5 °C
4.9°C12.9°C
0 BF 100%
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Να εμπιστεύομαι κατά το ήμισυ τη Δικαιοσύνη;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Να εμπιστεύομαι κατά το ήμισυ τη Δικαιοσύνη;

Theodoor van Thulden,"Η ενότητα και η Δικαιοσύνη", 17ος αιώνας

Υποθέτω ότι ένας πολίτης που δεν είναι αυτοκαταστροφικός, προφανώς θα θέλει να αθωωθεί σε μια δίκη. Υποθέτω επίσης ότι αν δεν είναι χαζός, δεν θα δηλώσει μπρος στους δικαστές του “δεν εμπιστεύομαι απόλυτα τη Δικαιοσύνη”, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Συμπέρασμα: όσοι πολίτες δεν είναι αυτοκαταστροφικοί ή χαζοί δηλώνουν μπρος στους δικαστές ότι εμπιστεύονται απόλυτα τη Δικαιοσύνη. Οι δικαστές τώρα από την πλευρά τους δεν είναι αυτοκαταστροφικοί ούτε χαζοί, γιατί, αν ήταν, δεν θα τους επιτρεπόταν να δικάζουν. Άρα και αυτοί, αφού είναι συγχρόνως και πολίτες, εμπιστεύονται απόλυτα τη Δικαιοσύνη, εντός των δικαστηρίων τουλάχιστον. Αυτό είναι ένα συμπέρασμα βάσει της Λογικής.

Ας δούμε όμως τώρα τι γίνεται, τόσο για τους πολίτες όσο και για τους δικαστές, όταν βρίσκονται εκτός των δικαστηρίων. Σε έρευνα του ΟΟΣΑ το 2017 φαίνεται ότι το 58% των Ελλήνων δεν εμπιστεύεται τη Δικαιοσύνη και μόνο το 42% την εμπιστεύεται. (Προφανώς η έρευνα πραγματοποιήθηκε εκτός των δικαστικών αιθουσών.) Δεν νομίζω να πιστεύει κανείς ότι το 58% που δηλώνει, εκτός δικαστηρίων, ότι δεν την εμπιστεύεται είναι χαζοί ή αυτοκαταστροφικοί. Το αντίθετο μάλιστα. Αν θέλει κανείς κάτι να τους προσάψει, είναι μια κάποια υποκρισία. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών υποκρίνεται μέσα στο δικαστήριο όταν δηλώνει ότι εμπιστεύεται τη Δικαιοσύνη. Μόνο που υποκρισία και εμπιστοσύνη είναι ασυμβίβαστα πράγματα.

Από την πλευρά των δικαστών τώρα, πρόσφατα είδαμε ανακοινώσεις τόσο της πλειοψηφίας των μελών τού Δ.Σ. της Ένωσης Δικαστών όσο και της μειοψηφίας, που και οι δύο αμφισβητούν αλλήλους ως προς την ανεξάρτητη λειτουργία τους. Οι πρώτοι καταγγέλλουν τους δεύτερους ότι ταυτίζονται με τις κυβερνητικές θέσεις και οι δεύτεροι τους πρώτους ότι δεν υπερασπίζονται τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης από επιθέσεις πολιτικών κομμάτων. (Αφορμή ήταν οι επιθέσεις που δέχτηκε από πολιτικά κόμματα η Εισαγγελέας κατά της διαφθοράς κ. Τουλουπάκη στο σκάνδαλο Novartis.) Ουσιαστικά δηλαδή, η κάθε πλευρά θέτει για την άλλη ζήτημα μη ορθής άσκησης των καθηκόντων της. (Δεν ξέρω το ποσοστό τής κάθε πλευράς στο σύνολο των δικαστικών, αλλά σίγουρα δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο, αν δει κάποιος πώς αντιπροσωπεύονται αυτές οι απόψεις στο Διοικητικό τους Συμβούλιο.) Όταν αυτή η αμφισβήτηση, ακόμα και μεταξύ των δικαστών, εκδηλώνεται δημόσια όπως εκδηλώθηκε πρόσφατα, όχι μόνο επιβεβαιώνεται το 58% των πολιτών που δήλωνε ότι δεν την εμπιστευόταν, αλλά σιγά-σιγά κλονίζεται και το 42% που την θεωρεί ανεξάρτητη, μέχρι να μηδενιστεί πλήρως. Όλοι οι πολίτες θα δηλώνουμε εντός δικαστηρίων ότι εμπιστευόμαστε τη Δικαιοσύνη απόλυτα και ακριβώς το αντίθετο μόλις απομακρυνθούμε λίγα μέτρα από τις δικαστικές αίθουσες. Μια συνολική υποκρισία των πολιτών που διαμορφώνεται εξαιτίας της αίσθησής τους ότι η Δικαιοσύνη δεν είναι ανεξάρτητη, η οποία προφανώς και θα υποπέσει στην αντίληψη των δικαστών, ασχέτως αν και οι ίδιοι αλληλοκατηγορούνται όσον αφορά στην ανεξάρτητη λειτουργία τους. Σε μια τέτοια προοπτική που δεν είναι φανταστική, αφού την απέδειξα με τους κανόνες της Λογικής, θα βρεθούμε μπροστά στην εξής τραγελαφική κατάσταση.

Σε κάθε δίκη οι δικαστές και ο εισαγγελέας που θα ακούνε τον εναγόμενο ή και τον ενάγοντα ότι εμπιστεύεται απόλυτα τη Δικαιοσύνη, γνωρίζοντας ότι αυτός σίγουρα υποκρίνεται -αφού όλοι πια θα υποκρινόμαστε- προφανώς και θα τον επηρεάζει αρνητικά στην κρίση του. Αποτέλεσμα; Οι μεν αθώοι στην χειρότερη περίπτωση να μην αθωώνονται και στην καλύτερη να αθωώνονται λόγω αμφιβολιών. Οι δε ένοχοι να καταδικάζονται με μεγαλύτερη ποινή. (Παραδείγματος χάρη, το μία φορά σε ισόβια να γίνεται δύο φορές.) Είναι λογικό, ούτως εχόντων των πραγμάτων, όλοι μας να θέλουμε να αποφύγουμε να δηλώσουμε, ρητά τουλάχιστον, ότι εμπιστευόμαστε απόλυτα τη Δικαιοσύνη. Το καλύτερο θα ήταν να μην αφήσουμε να εννοηθεί απολύτως τίποτα. Αν όμως ερωτηθούμε, αφού δεν είμαστε αυτοκαταστροφικοί ή χαζοί, θα πρέπει να απαντήσουμε. Και αφού δεν θα ξέρουμε σε ποια από τις δύο ομάδες θα ανήκουν οι δικαστές μας, αλλά με το δεδομένο ότι το άθροισμα δικαστών και εισαγγελέα είναι πάντοτε ζυγός αριθμός, το καλύτερο είναι να πει κανείς, χωρίς όμως να τους βλέπει: “εμπιστεύομαι κατά το ήμισυ τη Δικαιοσύνη”. Κανένας δεν θα ξέρει σε ποιον απαντά. Έτσι που έχουν διχαστεί, είναι η μόνη έξυπνη απάντηση που μπορούμε να δώσουμε. Λέγεται όμως κάτι τέτοιο;

* Ο Κώστας Βρατσάλης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL