Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
12.0°C16.5°C
1 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
11.5°C16.0°C
0 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
7.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.8°C15.8°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
5 °C
4.9°C12.9°C
0 BF 100%
Η Δεξιά και η Τέχνη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η Δεξιά και η Τέχνη

Ορισμένοι αξιόλογοι (και κάποιοι απολύτως αναξιόλογοι) καλλιτέχνες, διανοούμενοι, ο γνωστός φιλόσοφος κ.λπ., αισθάνονται την ανάγκη να δηλώσουν δεξιοί. Να πάνε σε κομματικές εκδηλώσεις της Δεξιάς, να μιλήσουν για την «ελπίδα» που φέρνει ο κ. Μητσοτάκης, να πλειοδοτήσουν στις κατηγορίες τους για τον ΣΥΡΙΖΑ, «πού μας κατάντησε» κ.λπ. Πέρα από τις συνηθισμένες περιπτώσεις καιροσκοπισμού, είναι ενδιαφέρουσα η μεταστροφή.

Παλιότερα, την περίοδο της μαζικής άνθησης του «έντεχνου», με συνθέτες πρώτης γραμμής ενταγμένους στην Ααριστερά, αλλά και εκλεκτούς μη αριστερούς που μπορούσαν να μελοποιήσουν Ρίτσο, Λειβαδίτη, Λαπαθιώτη, Καρυωτάκη, Καββαδία, Μυρτιώτισσα, Σκαρίμπα, Βάρναλη κ.ά., όλοι βρίσκονταν στην επιρροή ενός κλίματος που περιείχε και την Αριστερά ως μέρος ενός συλλογικού χειραφετητικού αιτήματος. Χιλιάδες ξαναμμένοι πολίτες στις συναυλίες συνδέονταν σε μια βαθύτατη εσωτερική επαφή.

Δημοκρατία, αντίσταση, προσδοκία για γεφύρωση των εμφυλιοπολεμικών ρηγμάτων, πολύπλευρη ιστορία, υψηλή ποίηση, περίπλοκοι ηχητικοί κώδικες που μπορούσαν να αφομοιωθούν σε μια απίστευτη συλλογική πολιτική κατάνυξη. Θυμάμαι μια εξαιρετική συναυλία του Ξαρχάκου -νομίζω στο γήπεδο της Λεωφόρου-, είχε το ίδιο κλίμα που συναντούσα στις συναυλίες του Μίκη, του Μαρκόπουλου, του Λεοντή, ακόμα και του πιτσιρικά πασοκτζή Ανδριόπουλου.

Ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μαμαγκάκης, ο Λοΐζος και σε κάποιο βαθμό ο Σαββόπουλος και ο Κηλαϊδόνης διέφεραν ως προς τις πειθαρχίες και τις υποδηλώσεις και φυσικά οι νεώτεροι ρηξιακοί, Μικρούτσικος (και ο πιο εσωστρεφής) Γρηγορίου. Ταλαντούχοι του Νέου Κύματος όπως ο Σπανός, περίεργα μόνοι όπως ο Μούτσης, ο Γλέζος και άλλοι που δυστυχώς μου διαφεύγουν, συγκροτούσαν μια καταπληκτική μουσική σκηνή με ταυτότητα και κατά τη γνώμη μου ευδιάκριτη μουσική προσωπικότητα.

Με τα χρόνια διαβρώθηκε αυτό το κλίμα μεταδικτατορικής μεταφυσικής αναζήτησης. Στο νέο δυσκολότερο τοπίο, με διεθνή βιομηχανική επιρροή και με μια ποπ ευκολία να καταλαμβάνει με την αναμφισβήτητη προφάνειά της τους λαϊκούς μουσικούς κώδικες, το λεγόμενο έντεχνο αφομοίωσε τολμηρά στοιχεία από διεθνείς μουσικές ιδιολέκτους και εντέλει έχει διαμορφώσει ένα ισχυρό μουσικό περιβάλλον, με εξαιρετικούς -σύγχρονους- συνθέτες.

Προσοχή. Δεν αναφέρομαι στη συνολική ελληνική μουσική δημιουργία που περιλαμβάνει μεγάλα ταλέντα (και δεν περιλαμβάνονται στο κείμενο) και που εκτείνεται σε μεγάλη μορφική έκταση. Αναφέρομαι στη δημόσια εκφορά της, από τις παρυφές της δικτατορίας και μετά. Κυρίως θέλω να επισημάνω το κλίμα που μπορεί να ξεκινούσε από μια πολιτική θέση, εξελισσόταν όμως σε ένα πολιτιστικό τοπίο, σε έναν χώρο συμπεριφορών, μεταφορών, σημασιών, υψηλότατης αισθητικής και πυκνού αισθήματος.

Πού μπορεί κανείς να αναγνωρίσει αυτή τη λόγια πολιτική εκφορά, στις μανιχαϊστικές δηλώσεις νεοδεξιάς πολιτικής ορθότητας; Πού μπορεί να συναντήσει κανείς έστω ελάχιστη λόγια επεξεργασία στις «φιλοσοφικές» μπουρδολογίες ή σε δημόσια ηρωικά γλειψίματα; Η τέχνη δεν σχετίζεται με την καπάτσα πολιτική αγωνία ανθρώπων που άγονται και φέρονται. Εν τούτοις μια μικρή μειοψηφία είναι αυτή που δίνει το τέμπο. Η μεγάλη μάζα των δημιουργών είναι σιωπηλή, δεν χτυπάει εύκολα πόρτες. Πρέπει όμως για μια τέτοια απομάκρυνση ή παγωμάρα να υπάρχει και στην ίδια την Αριστερά ένας πυρήνας λάθους. Γιατί μια σκηνή συγκροτείται αγαπητικά και όχι χειριστικά. Γιατί η απεύθυνση στον σκληρό, ανασφαλή και τραυματισμένο κόσμο των καλλιτεχνών είναι μια μεγάλη δοκιμασία και για το ίδιο το πολιτικό υποκείμενο της Αριστεράς.

Γιατί χρήματα για πολιτικές δεν υπάρχουν και η ανοικτότητα (οι καθαροί κώδικες) είναι το μοναδικό υποκατάστατο, ακόμα κι αν το «αίτημα» είναι στενό και ιδιωφελές. Γιατί δεν συνηγορεί η συγκυρία για εύκολες εντάξεις, πολύ περισσότερο στο ρηχό σπίτι της Αριστεράς. Και γιατί η Αριστερά γίνεται δυσεύρετη. Όχι μικρή, αλλά σκιασμένη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL