Της Χρυσούλας Κατσαβριά - Σιωροπούλου*
Σήμερα γιορτάζουν 17 εκατ. Έλληνες και αναρίθμητοι φίλοι της Ιστορίας και του πολιτισμού της Ελλάδας. Γιορτάζουν την ελληνική γλώσσα, τη γλώσσα στην οποία ο μύθος και ο λόγος έδωσαν μορφή και περιεχόμενο, νόημα και σημασία στην ανθρώπινη ύπαρξη και την κοινωνική σύμπραξη.
Το δέος για το ανεξήγητο, η αδυναμία και η αγωνία μπροστά στη βούληση και την υπέρτερη δύναμη του θείου τραγουδήθηκαν στα ομηρικά έπη και έγιναν τόπος κοινός, σημείο αναφοράς για κάθε Έλληνα της μυθικής περιόδου. Το μεγαλείο και η ταπεινότητα της ανθρώπινης φύσης, το πάθος και η έξαρση, ο έρωτας και η απόγνωση, η χαρά και η θλίψη, το μίσος και η υπερβολή, η ζήλεια και η γενναιότητα, η σύνεση και η αποκοτιά ανακαλύφθηκαν ως σημεία ενότητας και απόκλισης μεταξύ των Ελλήνων. Και, όπου αυτός ο λαός ενώθηκε, μεγαλούργησε. Και αντίθετα, εκεί που διχάστηκε, έσκαψε πληγές βαθιές.
Το στερεοτυπικό και το «εύκολο» της μυθολογικής εξήγησης έδωσε τη σκυτάλη στην υπεροχή του λόγου. Η αναζήτηση της αιτίας, της πρώτης αρχής του κόσμου και της ύπαρξης μετατρέπεται τότε σε ευθύνη του ίδιου του ανθρώπου. Η αναγνώριση του πνεύματος ως κέντρου επεξεργασίας των φαινομένων αλλά και ως φορέα βούλησης και ανάληψης δράσης σηματοδότησε τη στροφή από το θείο στο ανθρώπινο. Η εξουσία της φύσης παραχωρεί τη θέση της στην εμπιστοσύνη προς τις ανθρώπινες δυνατότητες.
Η ελληνική γλώσσα «κωδικοποιεί» και τον μύθο και τον λόγο. Πλάθει λέξεις και σύμβολα. Βουτάει στο παρελθόν για να δώσει νόημα στο παρόν, με τη ματιά στραμμένη μόνιμα στο μέλλον. Στην Ιθάκη του Οδυσσέα και του καθενός. Ο ελληνικός χώρος γίνεται υπερτοπικός και απελευθερώνει τον χρόνο, τη δύναμη και την κίνηση. Με την ελληνική γλώσσα ξεδιπλώνεται το οικουμενικό περιεχόμενο πανανθρώπινων, διαχρονικών και αναλλοίωτων αρχών και αξιών.
Εκεί λοιπόν, στη συγκλονιστική μετάβαση από τον μύθο στον λόγο, η Ιστορία γίνεται γνώση και συνείδηση. Η παρατήρηση και το πείραμα συγκροτούν την επιστήμη. Η απορία και ο στοχασμός μετουσιώνονται σε φιλοσοφία. Η ανάγκη της κοινωνικής συλλειτουργίας μετατρέπεται σε συναντίληψη, σε συλλογική δράση, σε δημοκρατία. Και ο λόγος είναι ελληνικός. Η γλώσσα είναι ελληνική.
Ως νόημα, η ελληνική γλώσσα πυροδοτεί την αναγέννηση και την επιστροφή στις ρίζες. Ως σκοπός, δίνει περιεχόμενο στον Διαφωτισμό, στη νεωτερικότητα και την πρόοδο. Ως απάντηση στο άδηλο του «μετά», στέκεται ως ακλόνητο μέτρο σύγκρισης και πυξίδα διόρθωσης πορείας της ανθρωπότητας.
Με την ελληνική γλώσσα ζωντανή, και οι ίδιοι οι Έλληνες ξανασηκώθηκαν από τον βάλτο της Ιστορίας, ξανάγραψαν σελίδες αγώνα και αντίστασης. Ο εθνικός μας ποιητής ύμνησε έξοχα το έπος του 1821. Γι’ αυτό ο Διονύσιος Σολωμός είναι το σύμβολο ενότητας του σύμπαντος ελληνισμού. Εύλογη επομένως και η επιλογή της τωρινής Ελλάδας, να συνδέσει τη γιορτή της Παγκόσμιας Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας με την 9η Φεβρουαρίου, την επέτειο της μνήμης προς τον φλογερό Επτανήσιο, τον Διονύσιο Σολωμό.
Οι Έλληνες στην Ελλάδα και τη διασπορά, οι φίλοι μας σε όλο τον κόσμο, έχουμε σήμερα την ευκαιρία να ξαναπιάσουμε το νήμα της Ιστορίας και να μιλήσουμε αισιόδοξα και «ελληνικά» για το παρόν και το μέλλον.
* Η Χρυσούλα Κατσαβριά - Σιωροπούλου είναι βουλευτής Καρδίτσας του ΣΥΡΙΖΑ
