Κάποια ψυχή αγωνιά για το πολιτικό της μέλλον. Γλείφει δι’ ενός ακροδεξιού λόγου, θητεύει σε έναν αγράμματο αντιμαρξισμό, όπως και στον αντισημιτισμό, στην ομοφοβία, σ’ έναν γενικό, χοντροκομμένο, πολιτικό και πολιτιστικό ρατσισμό. Μαντεύετε. Έχει όμως σημασία ποιος είναι ή ότι επενδύοντας στην πρωτόγονη καθαρολογία νομίζει πως κερδίζει μια θέση στην καρδιά ενός ευρέος κοινού;
Το πρόβλημα είναι ο Τύπος, οι ιδιοτέλειες και η καφρίλα ή ότι βρίσκει ή προσπαθεί να κολακεύσει ένα υπαρκτό κοινό; Όπως προηγουμένως κοινό βρήκαν ο κ. Καρατζαφέρης, η πολυποίκιλη Ακροδεξιά, μέχρι και ο κ. Σώρρας. Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι η προσπάθεια της «ψυχής» που λέμε, για μεταγραφή στη δεξιά ακροστιχίδα της Ν.Δ., ή ότι υπάρχει υπό διαμόρφωση ένα κοινό που απαιτεί την προς τα δεξιά μετατόπιση τόσο της Ν.Δ. όσο και των εκκολαπτόμενων θηρευτών πολιτικού μέλλοντος;
Έχω πολύ συχνά διατυπώσει τους φόβους μου για την ακροδεξιά ριζοσπαστικοποίηση ενός μικροαστικού κοινού, κοινού ενδεχομένως με δημοκρατική παράδοση. Παλιοί κεντρώοι, ακόμα και αριστερής ή κεντροαριστερής καταγωγής πολίτες, δημοκράτες της Δεξιάς, σαν να σφίγγονται αργά - αργά από τον βρόχο μιας ακατέργαστης ακρότητας. Δεν είναι πάντα οι πιο αδικημένοι αυτού του κόσμου. Συχνά είναι εύποροι, παλιοί εργολήπτες, προμηθευτές, ευνοημένοι. Πετυχημένοι ή κατεστραμμένοι. Αλλά και φτωχολογιά. Άνθρωποι που είδαν τον κόσμο να φεύγει κάτω από τα πόδια τους, άνθρωποι που μαζεύουν τραπεζικά σημειώματα, τις προειδοποιήσεις. Άνθρωποι που έχουν παραιτηθεί μέσα στα χρέη τους, που δεν έχουν ανάκαρα να πάνε να διαπραγματευτούν, να διατυπώσουν. Άνθρωποι που πριν από τρία χρόνια ανέθεσαν στον ΣΥΡΙΖΑ την εξαφάνιση του προβλήματός τους, άνθρωποι που καταπτοημένοι είδαν ότι αυτό δεν έγινε με τον τρόπο που ονειρεύτηκαν.
Βρίσκουν αφορμές, κυρίως το προσφυγικό ή εθνικά θέματα, για να μορφοποιήσουν τη δυσφορία, την απελπισία, να εκδηλώσουν με τραχύτητα την αντίδρασή τους. Σίγουρα είναι ένα πολυδαίδαλο κοινό, μη αναλυμένο από τις δημοσκοπήσεις, μη περιεχόμενο στην πολιτική ανάλυση. Αυτό το κοινό είναι εκτός «φόρμας», εκτός κατηγοριοποιήσεων. Συνήθως κρύβεται στα δημοσκοπικά «δεν απαντώ», στα «κανένας», στους δυσαρεστημένους κ.λπ.
Όμως τα χαρακτηριστικά που το συνθέτουν, ενίοτε είναι αντιφατικά, μη υποκείμενα σε εύκολες ταξινομήσεις. Το αστικό κοινό π.χ. δεν έρχεται σε επαφή με το προσφυγικό πρόβλημα με τον δραματικό τρόπο με τον οποίο έρχονται σε επαφή οι κάτοικοι των νησιών του Αν. Αιγαίου. Εν τούτοις έχουμε παρεμφερείς ή και πιο άκαμπτες αντιδράσεις. Η μιντιακή αφήγηση, η προπαγάνδα που επισωρεύει φόβους, δυσφορία, μίσος, δεν είναι αρκετή εξήγηση. «Ο παρασυρμένος» δεν μου φαίνεται επαρκής ερμηνεία. Φαίνεται ότι έχει διαμορφωθεί με τα χρόνια ένα είδος «χημικού» τύπου αντιδραστικής συμπεριφοράς, αντίρρησης, μίσους, απέχθειας, ανάγκης για εξαφάνιση του «άλλου».
Ο «άλλος» είναι απειλητικός, αποκρουστικός, ανταγωνιστικός. Αφαιρεί κάτι που νομίζεις ότι δικαιούσαι. Είναι ο συμβολικός δημιουργός του χρέους σου, ο αίτιος του χωρισμού σου, ο φθοροποιός της ιδιοκτησίας σου, ο άρπαγας του δικαιώματος. Αυτή η κατακλυσμιαία αποσυλλογικοποίηση δεν είναι ακριβώς φασισμός, αλλά η σκοτεινή προϋπόθεσή του. Δεν ξεμπερδεύουμε μαζί της απαξιώνοντας τους εύπιστους θαμώνες της ούτε με το «πού πάμε;». Η διεισδυτική και ανοιχτή ανάλυση είναι ο αναγκαίος όρος για την έγκαιρη πολιτική και πολιτιστική δράση.
