ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΡΙΓΑΖΗ*
Δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία» το λεγόμενο δόγμα Τραμπ, που διακηρύχθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2017. Ήδη από την ορκωμοσία του ο σημερινός Αμερικανός Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι η βάση της διεθνούς πολιτικής της χώρας του θα είναι το «πρώτα η Αμερική» και η πρώτη απόφαση που έλαβε ήταν η αποχώρηση των ΗΠΑ από την Παγκόσμια Συμφωνία για την Κλιματική Αλλαγή.
Στη νέα «στρατηγική εθνικής ασφάλειας» του Λευκού Οίκου απαλείφθηκε η κλιματική αλλαγή από τους παράγοντες που απειλούν την αμερικανική ασφάλεια. Σαν να μην υπήρξαν ποτέ ο καταστροφικός τυφώνας Κατρίνα και οι μεταγενέστεροι τυφώνες και κυκλώνες. Φαίνεται ότι η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα και ο ΟΗΕ, που «κρούουν τον κώδωνα» για το διαρκώς επιδεινούμενο αυτό φαινόμενο, συνωμοτούν εναντίον της Αμερικής, το ίδιο η Ε.Ε. και η Κίνα, που εμμένουν και στηρίζουν τη Συμφωνία των Παρισίων.
Ο Πρόεδρος Τραμπ βλέπει παντού εχθρούς των ΗΠΑ. Η Ρωσία και η Κίνα, υποστηρίζει, δεν είναι εταίροι, αλλά ανταγωνιστές της «μόνης υπερδύναμης». Το «πρώτα η Αμερική» σημαίνει προτεραιότητα στην «προστασία» των αμερικανικών συνόρων, πρωτίστως έναντι των μεταναστών, καθώς και επιβεβαίωση της αμερικανικής ισχύος στο εξωτερικό με νέες στρατιωτικές δαπάνες ετησίως, που θα υπερβούν τα επτακόσια δισεκατομμύρια δολάρια. Ο κ. Τραμπ διαπιστώνει ότι το πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ έχει μειωθεί πολύ, αμφισβητώντας προφανώς διαδοχικές συμφωνίες με την ΕΣΣΔ και κατοπινά με τη Ρωσία, για κατάργηση των ευρωπυραύλων και μείωση κατά 50% των διηπειρωτικών πυραύλων.
Δικαίως το δόγμα Τραμπ θεωρήθηκε επιστροφή στον Ψυχρό Πόλεμο, μόνο που ο κόσμος σήμερα δεν είναι διπολικός, όπως τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου του 20ού αιώνα, αλλά κινείται σταθερά προς τον πολυπολισμό. Αναμενόμενη μέσω του νέου δόγματος και η επίθεση στους διεθνείς οργανισμούς, πρωτίστως στον ΟΗΕ, που είναι ο κύριος φορέας της παγκόσμιας συνεργασίας, όπου οι θέσεις των ΗΠΑ δεν έχουν και μεγάλη τύχη· ωστόσο διαθέτει το βέτο η Αμερική, όπως και άλλες τέσσερις μεγάλες δυνάμεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας, και μπορεί να μπλοκάρει αποφάσεις, όπως έκανε πρόσφατα σε ψήφισμα για την Ιερουσαλήμ, το οποίο θα είχε εγκριθεί με ψήφους 14 έναντι μίας, αν ίσχυε ο κανόνας της πλειοψηφίας.
Παλαιότεροι Αμερικανοί Πρόεδροι ήθελαν να ηγούνται του «ελεύθερου κόσμου» ή απλώς της Δύσης. Αν η επιλογή Τραμπ είναι ο απομονωτισμός, παραγνωρίζει το γεγονός ότι ο σημερινός κόσμος είναι έντονα αλληλεξαρτώμενος, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και με άλλους τρόπους. Τυχόν ένταση στις σχέσεις με την Κίνα, θα έχει τεράστιο κόστος για την ίδια την Αμερική και τον λαό των ΗΠΑ. Θα μπορούσε να είχε διδαχθεί ο κ. Τραμπ από την καταστροφική -και για τις ΗΠΑ- περίοδο της προεδρίας Μπους, όταν η μεγάλη χώρα του είχε βρεθεί αντιμέτωπη ακόμα και με την Ευρώπη και το παγκόσμιο κύρος της είχε πέσει στο ναδίρ.
Σύμφωνα με το δόγμα Τραμπ, οι πιο άμεσες απειλές για την ασφάλεια των ΗΠΑ προέρχονται από τη Βόρεια Κορέα, το Ιράν και ακραίες ισλαμικές οργανώσεις. Φοβούμαι, λοιπόν, ότι το επόμενο βήμα της κυβέρνησης των ΗΠΑ θα είναι η μη κύρωση και αποχώρηση από τη Διεθνή Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Επιλογή που θα είναι εξ ίσου καταστροφική, για την ειρήνη στην Μέση Ανατολή, με την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ.
Όλα τα προαναφερθέντα γεννούν απαισιοδοξία. Ωστόσο υπάρχει ένα ελπιδοφόρο στοιχείο, που πηγάζει από τη διαπίστωση ότι η εμπιστοσύνη των Αμερικανών πολιτών στον Ντόναλντ Τραμπ έχει πέσει σε ιστορικό ναδίρ. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, μόλις και μετά βίας το 18% εμπιστεύεται την κυβέρνησή του. Είναι η ώρα, η Ευρώπη και ειδικότερα η Ε.Ε. να εξελιχθεί σε πραγματικό αντίβαρο δημοκρατίας και ειρήνης έναντι των ΗΠΑ. Αυτό απαιτεί αλλαγή πορείας τής Ε.Ε. στην κατεύθυνση απαλλαγής της από τον νεοφιλελευθερισμό και τον ευρωατλαντισμό, ενώ παράλληλα χρειάζεται η οικοδόμηση και μιας νέας σχέσης με τη Ρωσία ως απαραίτητο συστατικό μιας νέας δομής πανευρωπαϊκής συνεργασίας, ειρήνης και ασφάλειας.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
