Τα τελευταία επτά χρόνια, τα πολιτικά και οικονομικά ρεπορτάζ αυτών των ημερών καμία σχέση δεν είχαν με την περιρρέουσα γιορτινή ατμόσφαιρα. Βλέπετε, η συζήτηση και η ψήφιση των προϋπολογισμών δεν επέτρεπαν την αισιοδοξία. Νέες περικοπές, νέοι φόροι, νέα Μνημόνια εν αναμονή, θεωρητικές κουβέντες για ανάκαμψη, μα αριθμοί που αποκάλυπταν ύφεση. Και βέβαια, μια χώρα σε διεθνή απομόνωση, χωρίς συμμάχους, πλήρως απαξιωμένη.
Το 2018 όμως αναμένεται να είναι μια χρονιά με βαρύ ιστορικό αποτύπωμα, καθώς όλα συνηγορούν στο ότι αυτή η εφιαλτική περιπέτεια της μνημονιακής περιδίνησης βαίνει προς ολοκλήρωση. Η επιλογή της λέξης "ορόσημο" από τον Αλέξη Τσίπρα σε πρόσφατο άρθρο του για να χαρακτηρίσει το ερχόμενο έτος είναι ενδεικτική. Αν σκεφτούμε ότι κάποια παιδιά μεγάλωσαν με τη μνημονιακή επιτροπεία και την έλλειψη προοπτικής ως δεδομένη συνθήκη, η άρση αυτής της συνθήκης συνιστά αν μη τι άλλο ορόσημο, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό.
Αυτό είναι κάτι που η κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά και σ’ αυτό το πλαίσιο θα ξεδιπλώσει τον σχεδιασμό της για τη νέα χρονιά, βήμα - βήμα, με προσοχή προκειμένου να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος και με σαφή προσανατολισμό: ανάπτυξη, κοινωνική δικαιοσύνη, προστασία της εργασίας. Εκτός από την Αθήνα, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει ότι η μεγαλύτερη μερίδα του διεθνούς και ευρωπαϊκού Τύπου και των αξιωματούχων ανοιχτά πλέον αναγνωρίζουν ότι το 2018 θα είναι η χρονιά που η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα. Σε αντίστοιχη κατεύθυνση βέβαια και οι επενδυτές, με πολλούς αναλυτές να βλέπουν στην Ελλάδα μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες.
22 Ιανουαρίου κλείνει η αξιολόγηση
Μετά την ψήφιση του τελευταίου μνημονιακού προϋπολογισμού, όπως τονίζουν στην Αθήνα, σειρά παίρνει η ολοκλήρωση της αξιολόγησης, κάτι που, όπως προανήγγειλε την Πέμπτη, σύμφωνα με το Bloomberg, και ο Ευρωπαίος επίτροπος Πιέρ Μοσκοβισί, αναμένεται να συμβεί στις 22 Ιανουαρίου: "Η τρέχουσα τρίτη αξιολόγηση του προγράμματος έχει προοδεύσει πιο γρήγορα και πιο ομαλά από κάθε άλλη έως τώρα. Συμφωνήσαμε με τον επικεφαλής του Eurogroup Μ. Σεντένο ότι αυτός είναι ο στόχος μας, να ολοκληρωθεί η τρίτη αξιολόγηση στις 22 Ιανουαρίου".
Μια αξιολόγηση, η οποία, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, έκλεισε με τους καλύτερους δυνατούς όρους για τη χώρα και την ελληνική κοινωνία, μα κυρίως, "παρά τις γνωστές Κασσάνδρες, δεν συνοδεύτηκε από νέα δημοσιονομικά μέτρα". Την ίδια στιγμή, Μαξίμου και υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζονται για νέα έξοδο στις αγορές, ενώ η αισιοδοξία για την επιστροφή της Ελλάδας αυτοδύναμα στις διεθνείς αγορές επιτείνεται από το θετικό "ράλι" των ομολογών. Με την απόδοση του δεκαετούς ομολόγου να πέφτει κάτω από το 4%, καταγράφοντας ιστορικό χαμηλό από τις αρχές του 2006 -ήταν 7,35% τον Ιανουάριο- και του πενταετούς που εκδόθηκε από την Ελλάδα επιτυχώς τον περασμένο Ιούλιο στο 3,20%, ανατρέποντας το "αισιόδοξο" σενάριο της Κομισιόν, σύμφωνα με το οποίο τον Αύγουστο του 2018 η πενταετία θα είχε διαμορφωθεί στο 3,75%, ώστε η αναχρηματοδότηση του χρέους να γίνεται αυτοδύναμα από τις αγορές, στην Αθήνα έχουν κάθε λόγο να αισιοδοξούν.
Καθαρή έξοδος, χωρίς νέο πρόγραμμα είναι αυτό που επαναλαμβάνουν συνεχώς οι αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης, σε αντίθεση με τις φωνές που κάνουν λόγο για πιστοληπτική γραμμή. Οι υψηλοί τόνοι με τους οποίους απάντησε το Μέγαρο Μαξίμου στις προτάσεις Στουρνάρα για πιστοληπτική γραμμή στήριξης μετά το πρόγραμμα είναι ενδεικτικοί: "Επειδή ένας αποτυχημένος υπουργός Οικονομικών τότε και μια αποτυχημένη κυβέρνηση είχαν θέσει ως βέλτιστη εκδοχή όχι την έξοδο στις αγορές με ευνοϊκά επιτόκια, αλλά τη γραμμή στήριξης, δεν σημαίνει ότι μια πετυχημένη κυβέρνηση δεν θα τα καταφέρει πολύ καλύτερα".
Επαναφορά της εργασιακής κανονικότητας
Την ίδια στιγμή, το μεγαλύτερο στοίχημα για την επόμενη ημέρα παραμένει η μείωση της ανεργίας και η επαναφορά της εργασιακής κανονικότητας. Ο απολογισμός των μέχρι σήμερα πεπραγμένων μόνο θετικός μπορεί να χαρακτηριστεί. Μείωση της ανεργίας κατά 7 μονάδες, από το 27% το 2014 στο 20% το 2017, με προοπτική περαιτέρω αποκλιμάκωσης το ερχόμενο διάστημα. Ραγδαία είναι και η αύξηση των ελέγχων και η επιβολή προστίμων σε επιχειρήσεις που καταπατούν την εργατική νομοθεσία, ενώ μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, τον Σεπτέμβριο του 2018 ξεκινάει η συζήτηση για την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων.
Παράλληλα, σύμφωνα με την Εργάνη, την τελευταία τριετία δημιουργήθηκαν 300.000 νέες θέσεις εργασίας, εκ των οποίων το 63% είναι πλήρους απασχόλησης, σε αντίθεση με το αφήγημα της αντιπολίτευσης για έξαρση της ελαστικής εργασίας. Επιπλέον, το 2017 κατεγράφηκαν 14.085 περισσότερες επιχειρήσεις σε σχέση με το 2016. Αν συνυπολογίσουμε πως αυτή η θεαματική βελτίωση επιτεύχθηκε εν μέσω προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και επιτροπείας, τότε το ερχόμενο έτος μπορεί πράγματι να αποτελέσει ορόσημο και να σηματοδοτήσει ουσιαστική αλλαγή σελίδας.
Καταλύτης των εξελίξεων και στην Ευρώπη η ελληνική κυβέρνηση
Βέβαια, ο Αλ. Τσίπρας και η κυβέρνηση φιλοδοξούν το ερχόμενο διάστημα η Ελλάδα να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεργασίες που συντελούνται στην Ευρώπη - μια Ευρώπη που κλυδωνίζεται από τις ακραίες φωνές της συντήρησης και της ξενοφοβίας, μια κατάσταση που οξύνθηκε με τις δηλώσεις Τουσκ για το προσφυγικό αλλά και τις εξελίξεις στην Πολωνία. Έτσι, η ατζέντα για τις αναγκαίες δημοκρατικές τομές στην Ευρώπη που πρώτη η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει γίνεται κεντρικό ζήτημα των ηγετών. Αντίστοιχη είναι η στήριξη και στην πρωτοβουλία Τσίπρα για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, με στόχο την κοινωνική σύγκλιση, τη μείωση της ανεργίας, ιδίως των νέων, ενάντια στη διεύρυνση της φτώχειας σε μια σειρά από χώρες της Ε.Ε., καθώς και ενάντια στο φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού, που έλαβε μεγάλη υποστήριξη από την Κομισιόν αλλά και σειρά κρατών – μελών, όπως η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Σουηδία, ενώ και οι περισσότεροι ηγέτες είχαν θετική αντιμετώπιση.
Σχεδόν οκτώ χρόνια πριν, η αρχή της κρίσης στην Ελλάδα συνέπεσε με την επέκταση της κρίσης στην Ευρώπη. Σήμερα, για πρώτη φορά η προοπτική της αλλαγής σελίδας είναι πιο ορατή από ποτέ στην Ελλάδα, γεγονός που μπορεί να δράσει καταλυτικά για την αναγκαία αλλαγή στην Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση, το 2018 θα είναι ορόσημο.
