Από τότε που ο ελληνικός λαός μας έστειλε στους κυβερνητικούς θώκους, πολλά από εκείνα που γνωρίζαμε και συζητούσαμε για το κόμμα, την παρέμβασή του στην κοινωνία, τη λειτουργία του, τη σχέση του με τους εργαζόμενους, τις συμμαχίες του έχουν επανατεθεί και μάλιστα κατά τρόπο έντονο.
Η μεγάλη τομή που άλλαξε τον ρόλο της Αριστεράς στην πολιτική κονίστρα έγινε το 2012, όταν ο Αλέξης Τσίπρας από την πλατεία Ομονοίας κάλεσε τους πολίτες να δώσουν στον ΣΥΡΙΖΑ ψήφο διακυβέρνησης και όχι απλά διαμαρτυρίας. Το εκλογικό σώμα έδωσε στον ΣΥΡΙΖΑ τη νομιμοποίηση για να διοικήσει την χώρα και να τη οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση, τα Μνημόνια και την εποπτεία. Έργο αναμφισβήτητα δύσκολο, με πολλούς αντιπάλους.
Το άλμα ήταν τεράστιο. Προέκυψαν άλλες προτεραιότητες και φυσικά άλλες ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό που έπρεπε καλύψει τον κρατικό μηχανισμό. Αυτό που μας προβλημάτισε και αποτέλεσε το πρώτο σημείο ανησυχίας για τη δυνατότητα του κόμματος να επηρεάσει την πολιτική και τις αποφάσεις της κυβέρνησης ήταν η αίσθηση του κόμματος - παρατηρητή. Δηλαδή του κόμματος που δεν μετέχει στη λήψη των αποφάσεων, αλλά απλώς παρατηρεί αποφάσεις άλλων κέντρων. Αλλού η κυβέρνηση, αλλού το κόμμα. Όταν, για παράδειγμα, η Κεντρική Επιτροπή συνεδριάζει στη χάση και στη φέξη, πώς μπορεί να ενημερώνεται το μέλος της με επάρκεια ώστε να συμβάλει στις επεξεργασίες της;
Το δεύτερο σημείο που μας προβλημάτισε αφορούσε την επιλογή προσώπων για καίριες θέσεις της Δημόσιας Διοίκησης και του κρατικού μηχανισμού γενικότερα. Δεν ισχυρίζομαι πως δεν έγιναν σωστές επιλογές, αρκετές όμως προβλημάτισαν μέλη και φίλους του κόμματος. Έχει τεθεί λοιπόν και παραμένει ανοιχτό το ζήτημα του τρόπου επιλογής του ανθρώπινου δυναμικού που πλαισιώνει το κράτος και των κριτηρίων επιλογής του.
Το κόμμα, παρ' ότι μεγάλωσε εκλογικά, δεν μπόρεσε να μεγαλώσει ανάλογα και οργανωτικά. Δεν γνωρίζω αν αυτό οφείλεται σε λόγους που αφορούν το στιλ οργάνωσης και λειτουργίας του ή τη μεταβολή των συνθηκών μέσα στις οποίες δραστηριοποιείται. Είναι αλήθεια ότι παντού στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες ο κομματικός θεσμός διέρχεται εδώ και καιρό βαθιά κρίση. Αυτή οφείλεται στις κοινωνικοοικονομικές μεταβολές που διαμορφώνουν το σύγχρονο πολιτικό περιβάλλον. Στη χώρα μας, όμως, η κρίση των κομμάτων έχει βαθύτερες αιτίες, που σχετίζονται με την ιστορία και την παραδοσιακή τους λειτουργία (αρχηγικά και συγκεντρωτικά κόμματα).
Η δυσαναλογία εκλογικού ποσοστού και αριθμού μελών στον ΣΥΡΙΖΑ αντανακλά την έλλειψη ενός ελκυστικού μοντέλου λειτουργίας και δράσης που αποθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή μελών από τις παραγωγικές ηλικίες και τη νεολαία. Αυτό που ανοίγει δρόμους στα κόμματα για τη μαζική ένταξη νέων μελών είναι η ελπίδα της αλλαγής που φέρνει το συγκεκριμένο κόμμα. Παράδειγμα, οι Εργατικοί της Βρετανίας, που με την αλλαγή ηγεσίας (Τζέρεμι Κόρμπιν) πολλαπλασίασαν τα μέλη τους μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Στον ΣΥΡΙΖΑ, παρ' ότι το οργανωτικό πρόβλημα έχει περιγραφεί κατ' επανάληψη, αποφάσεις και συγκεκριμένα μέτρα για τη βελτίωσή του δεν έχουν ληφθεί. Το καταστατικό συνέδριο που επικαλούνται αρκετοί σύντροφοι δεν λύνει τέτοιου είδους προβλήματα. Απαιτούνται λοιπόν σοβαρές και βαθιές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της κομματικής λειτουργίας και βεβαίως ο συντονισμός κυβερνητικού και κομματικού έργου.
Κόμμα και κυβέρνηση έχουν τον ίδιο στρατηγικό στόχο, αλλά διαφορετικούς ρόλους. Με αυτή την αντίληψη πρέπει να προσαρμόσουμε το κόμμα στις νέες συνθήκες. Η δυσαναλογία μελών προς ψηφοφόρους αποτυπώνεται και στους κοινωνικούς χώρους. Για παράδειγμα, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στα επιμελητήρια, σε δικηγορικούς και άλλους συλλόγους και άλλους φορείς.
Είναι απαραίτητες μια σειρά τομές στον τρόπο που αποφασίζουμε, στον τρόπο λειτουργίας των οργάνων, στην παρέμβασή μας στην κοινωνία, την επικοινωνιακή μας πολιτική και την πολιτική ανάδειξης των στελεχών μας. Στο κάτω - κάτω, δεν μπορούμε να αναζητάμε αλλαγές στο παραγωγικό μοντέλο και να αφήνουμε άθικτο το οργανωτικό μοντέλο του κόμματος.
