του Ροίκου Θανόπουλου*
Η κύρια αντίθεση που δομήθηκε η πολιτική αντιπαράθεση μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον φασιστικό άξονα ήταν η διεκδίκηση της εξουσίας από τη Δεξιά και την Αριστερά με τα δεδομένα που δημιούργησαν η Εθνική Αντίσταση και οι μεταπολεμικοί διεθνείς συσχετισμοί.
Εντός αυτού τού αδρά παρουσιασμένου σχήματος υπάρχουν «μικρότερες» ενδοπαραταξιακές αντιπαραθέσεις, ενδεικτικές όμως της τότε εποχής και των ηθών και παθών της. Τι συμβαίνει στην μικροκλίμακα της δεξιάς παράταξης που ήταν η νικηφόρα; Δρέπουν όλοι οι δεξιοί τους καρπούς της νομής της εξουσίας;
Ο Λουκάς Κόκκινος στις αναμνήσεις τουi διηγείται την προσωπική του ιστορία που ξεκινά με τη σύλληψή του από τους Γερμανούς κατακτητές στην Άμφισσα. Ο δεκαεξάχρονος Λουκάς βοηθούσε το 5/42 Σύνταγμα του Ψαρρού, στο οποίο είχαν καταταγεί τα δύο αδέλφια του, με την παρασκευή κουραμάνας στον φούρνο των γονιών του και τον εφοδιασμό των ανταρτών του Συντάγματος. Μετά τη σύλληψή του, ο Λ. Κόκκινος καταλήγει στο σφαγείο, όπως γράφει, του Χαϊδαρίου, όπου υποβάλλεται σε βασανιστήρια, ζει την αγωνία της αναμονής της εκτέλεσης και αναφέρεται στους 200 της Καισαριανής και τον Ν. Σουκατζίδη. Τέλος Μαΐου του 1944 τον βάζουν στο τρένο για να μεταφερθεί στη Γερμανία (Αμβούργο), όπου καταλήγει στο στρατόπεδο εργασίας του Ζακζενχάουζεν (Βερολίνο). Ο σοβιετικός στρατός τούς απελευθερώνει το 1945 και μετά αρχίζει η περιπέτεια της επιστροφής στην Ελλάδα.
Η αφήγηση των αναμνήσεων του Λουκά Κόκκινου δεν τελειώνει με την επιστροφή του. Συνεχίζεται για να περιγράψει τα «βάσανά» του στην εμφυλιοπολεμική Ελλάδα. Αν και, όπως γράφει, η οικογένειά του πρόσφερε στην πατρίδα με τη συμμετοχή των δύο αδελφών του στον ελληνο-ιταλικό πόλεμο, στο Σύνταγμα Ψαρρού, στα γερμανικά στρατόπεδα και, τέλος, με τη συμμετοχή τους στον κυβερνητικό στρατό, «τουναντίον μας φυλακίσανε, μας δείρανε, μας σύρανε πολλές φορές στα δικαστήρια και μας σταματήσανε και μας κλείσανε τις επιχειρήσεις που με πολύ κόπο τις είχαμε φτιάξει. Και όλα αυτά τα πάθαμε από την παράταξη που είχαμε στηρίξει και πάντα στηρίζουμε». Και παρακάτω: «(...) εμένα με βασάνιζε η Γκεστάπο (...) δικαιολογημένα γιατί οι Γερμανοί ήταν εχθροί της πατρίδας μου. Αυτοί που τώρα μας δέρνουν και μας φυλακίζουν χωρίς να έχουμε κάνει απολύτως τίποτα, τι είναι και ποιοι είναι; Είναι Έλληνες, αδέλφια μας, ή είναι χαφιέδες και χειρότεροι από τους Γερμανούς. Ασφαλώς το δεύτερο είναι». Δεν χρειάζεται να αναφερθούν εδώ άλλες «λεπτομέρειες». Ο Λ. Κόκκινος αυτοπροσδιορίζεται ως «δεξιός» και νιώθει να αδικείται, αυτός και η οικογένειά του, από το εμφυλιοπολεμικό κράτος της Δεξιάς.
Είναι ανάγκη, όμως, να τεθούν ορισμένα ερωτήματα προς διερεύνηση. Η μαρτυρία αυτή, με τον υποκειμενισμό που φέρει, είναι μια εξαίρεση ή συνιστά μια περίπτωση από πολλές; Ή αποτελεί μια πτυχή τής σύμφυσης κράτους και τοπικού παρακράτους σε ένα πολιτικό περιβάλλον που έτρεφε και τρεφόταν από την αυθαίρετη νομή και άσκηση της εξουσίας, όπου η δεξιά εξουσία αναδιανέμεται σε νέες ομάδες, όπως τους δωσίλογους, τους μαυραγορίτες και τις παραστρατιωτικές οργανώσεις, που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές; Μήπως, τελικά, δεν υπήρχαν μόνο τα «μεγάλα» θύματα, οι αριστεροί και αξιοπρεπείς δημοκράτες, αλλά και τα «μικρά» θύματα, οι ανυπεράσπιστοι δεξιοί; Που ο καθένας έζησε τον μαύρο ζόφο με τον δικό του τρόπο;
i. Λουκάς Ευθ. Κόκκινος: Αναμνήσεις ενός Αμφισσέα ομήρου, από τα κολαστήρια των γερμανικών στρατοπέδων. Επιμέλεια - επεξεργασία κειμένου: Ηλίας Ρεκαΐτης - οδοντίατρος, Άμφισσα 2005.
*Ο Ροίκος Θανόπουλος δεν είναι ιστορικός
