Η ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης ουσιαστικά το βράδυ της Παρασκευής, σε χρόνο dt μπροστά στη χρονική διάρκεια που απαίτησαν οι προηγούμενες αξιολογήσεις, πιστοποιεί κατά βάσιν τη διακηρυγμένη πολιτική βούληση όλων των πλευρών, Ελλάδας και δανειστών, να τραβήξουν το κάρο προς τα μπροστά, αφήνοντας κατά μέρος πραγματικές ή τεχνητές διαφωνίες που εμφανίζονταν επί των συζητούμενων ζητημάτων και καθιστούσαν τη διαπραγμάτευση σισύφεια πορεία. Η βούληση πλέον πρέπει να θεωρείται δεδομένη και για την έξοδο της Ελλάδας από τα Μνημόνια τον Αύγουστο του 2018, παρά τις δυσκολίες που μπορεί να εμφανιστούν στα βήματα που πρέπει να γίνουν έως τότε, ενδιάμεσες έξοδοι στις αγορές κ.λπ., ή τις τριβές που μπορεί να αναπτυχθούν στις συζητήσεις που θα γίνουν από τον Μάρτιο για τις προϋποθέσεις της εξόδου από τα Μνημόνια, τα πρωτογενή πλεονάσματα, το χρέος κ.ά. Επ' αυτών θα γίνουν πολλές συζητήσεις και θα αναπτυχθούν έντονες αντιπαραθέσεις, αλλά εκείνο που είναι σημαντικό και σιγά - σιγά θα προβάλλει στο προσκήνιο είναι η εικόνα της "επόμενης ημέρας" και οι προοπτικές που διαγράφονται για το μέλλον. Αν υπάρχουν οι συνθήκες και οι όροι η χώρα να ανασυγκροτηθεί με γοργό ρυθμό και να βαδίσει σταθερά στον δρόμο της ανάπτυξης ενσωματώνοντας το σύνολο της κοινωνίας.
Αν υποθέσουμε ότι μέσα από κάμποσες ανακεφαλαιοποιήσεις, αναδιαρθρώσεις και εξυγιάνσεις χαρτοφυλακίου, οι τράπεζες τυγχάνουν του ευρωπαϊκού στάτους, εγγυήσεων και "προνομίων" χρηματοδότησης που θα διασφαλίζουν την αναγκαία ρευστότητα της οικονομίας, τότε, τη στιγμή που η χώρα θα ανακτήσει ένα σημαντικό μέρος της απολεσθείσας λόγω Μνημονίων κυριαρχίας κάποιες παράμετροι του όλου προβλήματος μπορεί να αποδειχθούν καθοριστικές.
Η πρώτη αφορά στις εργασιακές σχέσεις και τις δυνατότητες που παρέχονται να τεθούν κανόνες σε μια αγορά εργασίας που σήμερα ως βασική αρχή έχει το δίκαιο του εργοδότη. Η δυνατότητα επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων και συμβάσεων με το πέρας των Μνημονίων, δυνατότητα που εξασφάλισε η σημερινή κυβέρνηση, παρέχει το στέρεο έδαφος πάνω στο οποίο μπορεί να συγκροτηθεί μια τάξη στο χάος.
Η δεύτερη αφορά τα φορολογικά έσοδα που εν πολλοίς αφορούν τις δυνατότητες άσκησης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής εκ μέρους του κράτους. Πριν από τρεις ημέρες έγινε γνωστό, είδηση που πήγε άπατη για προφανείς λόγους, ότι λόγω των Pos και γενικότερα των ηλεκτρονικών συναλλαγών, στο εννεάμηνο του 2017 υπήρξε αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ κατά 20% ή 2 δισ. ευρώ. Παράλληλα, μάθαμε ότι στην περίοδο της κρίσης πέταξαν προς άλλες πολιτείες πάνω από 500 δισ. ευρώ. Ο συνδυασμός των δύο στοιχείων αποκαλύπτει όχι μόνο ποιοι σήκωσαν ή δεν σήκωσαν τα βάρη της κρίσης και των Μνημονίων, αλλά και προς ποια κατεύθυνση πρέπει να κινηθούν τα πράγματα.
Τέλος, αλλά όχι τελευταίο, κρίσιμο παράγοντα για τη φορά που θα πάρουν τα πράγματα αποτελεί, όπως έδειξε και ο χρόνος ολοκλήρωσης της τρίτης αξιολόγησης, η βούληση εκείνων που τα κινούν, της κοινωνικής πλειοψηφίας και των εκπροσώπων της, της κυβέρνησης περιλαμβανομένης. Στην προχθεσινή συνάντηση με τον Πορτογάλο ομόλογό του Κόστα, ο Αλ. Τσίπρας είπε ότι ήθελε και η Ελλάδα να βαδίζει στον δρόμο των κοινωνικών πολιτικών που ασκεί η Πορτογαλία. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε, αν δεν θέλαμε να προκαταλάβουμε τη δική μας Κεντροαριστερά, πως η Πορτογαλία δείχνει όχι μόνο τον κοινωνικό αλλά και τον πολιτικό δρόμο.
