Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Η σημασία της καταπολέμησης του "αντιτσιγγανισμού"
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Η σημασία της καταπολέμησης του "αντιτσιγγανισμού"

Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης, "Για τον τρύγο (Από τη ζωή των τσιγγάνων)", 1952

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΗΛΙΑΔΗ*

Πριν από λίγες εβδομάδες, το Ευρωπαϊκό Kοινοβούλιο υιοθέτησε μια σημαντική έκθεση για την καταπολέμηση του λεγόμενου “αντιτσιγγανισμού”, δηλαδή του ρατσισμού που στρέφεται εναντίον μίας συγκεκριμένης εθνοπολιτισμικής ομάδας, των Ρομά, που ζουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο από τον 13ο αιώνα.

Η έκθεση αποτελεί ένα πρώτο βήμα, αλλά πρέπει να ακολουθήσουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις και στρατηγικές από τα κράτη προκειμένου να μετατραπεί σε πράξη. Συνοδεύτηκε άλλωστε από ξεκάθαρη σύσταση της επιτροπής υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 17 Οκτωβρίου για την ανάγκη να υιοθετηθούν μέτρα βελτίωσης της πρόσβασης των Ρομά στη Δικαιοσύνη.

Στην έκθεση [2017/2038(ΙΝΙ)], που υιοθετήθηκε στις 11.10.2017, το Eυρωπαϊκό Kοινοβούλιο προτείνει 58 αρκετά φιλόδοξα μέτρα, μεταξύ αυτών τις αποφασιστικότερες παρεμβάσεις εναντίον των στοχευμένων επιθέσεων σε οικισμούς τσιγγάνων, την επέκταση προγραμμάτων νομικής συμβουλευτικής και πρόσβασης στη Δικαιοσύνη, καθώς και μέτρα για την κατάργηση των σχολείων-γκέτο αλλά και την υιοθέτηση της τσιγγάνικης Ιστορίας στα σχολικά προγράμματα σπουδών. Ειδικά τα προγράμματα βελτίωσης της πρόσβασης στη Δικαιοσύνη, που τελευταία υλοποιούνται και στη χώρα μας, έχουν αναδείξει πολλά και σημαντικά προβλήματα πρόσβασης σε βασικά δικαιώματα και υπηρεσίες, τα οποία περιμένουν την επίλυσή τους.

Αρκετές μελέτες, μεταξύ αυτών του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., τονίζουν στα ευρήματά τους τα πολύ υψηλά ποσοστά διακρίσεων και αρνητικής αντιμετώπισης των Ρομά στην Ευρώπη, πολλές φορές σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό από αυτά εναντίον των προσφύγων και μεταναστών. Οι Τσιγγάνοι αντιμετωπίζονται συχνά ως ένα ξένο σώμα, κατώτερο, το οποίο βρίσκεται στον αντίποδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Τέτοιες απόψεις δημιουργούν ένα στίγμα που αναπαράγει τον αποκλεισμό και τις διακρίσεις. Ο πλήρης αποκλεισμός ή -στην καλύτερη περίπτωση- η πλήρης αφομοίωση στην κυρίαρχη κουλτούρα είναι γι’ αυτούς οι μόνες διαθέσιμες διέξοδοι.

Για πολλά χρόνια ο αντιτσιγγανισμός αποτελούσε τον “ελέφαντα στο δωμάτιο” όταν σχεδιάζονταν πολιτικές που αφορούν τους Ρομά. Για παράδειγμα, το ισχύον ελληνικό πλαίσιο εθνικής στρατηγικής για τους Ρομά δεν αναφέρει ούτε μία φορά τον αντιτσιγγανισμό ως πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Όμως, οποιαδήποτε πολιτική προσπαθήσει να καταπολεμήσει τον κοινωνικό αποκλεισμό που υφίστανται οι τσιγγάνοι και να προωθήσει την ένταξή τους δεν θα είναι αποτελεσματική αν δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του “αντιτσιγγανισμού” κι αν δεν προωθηθούν βήματα αλλαγής εγκαθιδρυμένων πρακτικών στην κατεύθυνση βελτίωσης της πρόσβασης και συμμετοχής των αποκλεισμένων ομάδων.

Η ένταξη των Ρομά δεν μπορεί να προωθηθεί αν δεν αρχίσουν να επιλύονται οριστικά, αποτελεσματικά και ταυτόχρονα τα προβλήματα πρόσβασης στην εκπαίδευση, την απασχόληση, τη Δικαιοσύνη, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις ακόμη και σε βασικά αγαθά, όπως το ρεύμα, το νερό, οι συνθήκες υγιούς διαβίωσης.

Αυτά τα προβλήματα πρόσβασης δεν οφείλονται μόνο στο γεγονός ότι οι Τσιγγάνοι είναι αποκλεισμένοι. Οφείλονται επίσης στο γεγονός ότι είναι Τσιγγάνοι, δηλαδή στον διαχρονικό ρατσισμό, στην περιθωριοποίηση και στις διακρίσεις εναντίον τους. Αυτό σημαίνει ότι τα προβλήματα των Ρομά στην Ελλάδα δεν είναι μονάχα ζητήματα κοινωνικού αποκλεισμού, όπως συνήθως αντιμετωπίζονται. Είναι ταυτόχρονα προβλήματα ρατσισμού και “αντιτσιγγανισμού”. Ως συνέπεια, η καταπολέμησή τους δεν θα προκύψει μονάχα από την αντιμετώπιση των κοινωνικών συνθηκών διαβίωσης αλλά και από την προώθηση πλουραλιστικών μορφών συμμετοχής και, φυσικά, την υιοθέτηση συγκεκριμένων και συγκροτημένων μέτρων και στρατηγικών στην προσπάθεια να γίνουν βήματα προσέγγισης των κοινοτήτων τους.

* Ο Χρήστος Ηλιάδης είναι δρ πολιτικός επιστήμονας και συνεργάτης του Συμβουλίου της Ευρώπης σε προγράμματα ένταξης των Ρομά στην Ελλάδα

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL