Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
21.7°C26.3°C
2 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.6°C24.9°C
3 BF 38%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
19.4°C24.3°C
2 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.4°C21.6°C
2 BF 64%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
21.9°C23.5°C
0 BF 37%
Το Πολυτεχνείο και η κατάρρευση της χούντας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το Πολυτεχνείο και η κατάρρευση της χούντας

Του Ολύμπιου Δαφέρμου*

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου, που αποτελεί την κορύφωση του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, αιφνιδιάζει όλες τις οργανωμένες πολιτικές δυνάμεις χωρίς εξαίρεση. Ακόμη και οι αριστερές ομάδες, οι οποίες στη συνέχεια θα είναι ανυποχώρητες στο ζήτημα της συνέχισης της κατάληψης, βρίσκονται απροετοίμαστες μπροστά στον ορυμαγδό των γεγονότων.

Αν η «συνάντηση» φοιτητικού κινήματος και πολιτικών οργανώσεων δεν πραγματοποιήθηκε κατά την πυκνή σε γεγονότα δίχρονη διάρκειά του, δεν θα πραγματοποιηθεί ούτε και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Η αδυναμία όλων των πολιτικών οργανώσεων να συνδεθούν οργανικά με το φοιτητικό κίνημα, έτσι που να υπάρξει μια ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική συγκρότηση του τελευταίου, θα σταθεί μοιραία και για την εξέλιξη της εξέγερσης.

Η πορεία της εξέγερσης, καθοριζόμενη από το αυθόρμητο στοιχείο, δεν είχε τη δυνατότητα πολιτικών ελιγμών και τακτικών υποχωρήσεων. Επίσης, ποτέ δεν καθορίστηκαν οι στόχοι της, πέραν εκείνου της ανατροπής του δικτατορικού καθεστώτος, αν και κάθε πολιτική οργάνωση είχε τις δικές της προτάσεις, οι οποίες δεν υιοθετήθηκαν ούτε από τη συντονιστική επιτροπή ούτε από την πλειονότητα των καταληψιών. Η αυθόρμητη και εκρηκτική εξέγερση άφησε πίσω της όλες τις οργανωμένες δυνάμεις. Κατά τη διάρκεια της κατάληψης, κατά τη γνώμη μου, υπήρξε ουσιαστική διάλυση των οργανώσεων.

Η πανσπερμία των απόψεων, προτάσεων και στόχων των οργανώσεων (φοιτητικά αιτήματα, συντεταγμένη αποχώρηση, εθνική ενότητα, αντιιμπεριαλιστική επανάσταση, σοσιαλιστική επανάσταση, κ.ά.) δεν στάθηκε ικανή να εκφράσει τις επιδιώξεις και τους πόθους των συγκεντρωθέντων, οι οποίοι κινούνται από «την ανάγκη για αντίθεση προς ένα αυταρχικό καθεστώς που αντιστρατευόταν βασικές ποιότητες του ανθρώπου, που έμπαινε εμπόδιο στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη του τόπου». (Ν. Γιανναδάκης)

Η εξέγερση θα οδηγηθεί στη σύγκρουση με το καθεστώς, ελάχιστα επηρεαζόμενη από τις πολιτικές γραμμές, θέσεις και συνθήματα των οργανώσεων.

Η εξέγερση και η αιματηρή καταστολή του Πολυτεχνείου ακυρώνει τη στρατηγική της ελεγχόμενης ομαλοποίησης, που επιχειρούσε το καθεστώς στην προσπάθειά του να προσεταιριστεί μέρος των πολιτικών και να αποκτήσει λαϊκή βάση, γεγονός που θα του επέτρεπε τη νομιμοποίηση και κατ΄ επέκταση τη μονιμοποίησή του.

Μετά την εξέγερση το καθεστώς οδηγείται σε πλήρες αδιέξοδο, δίχως καμιά προοπτική. Οι νέες συνθήκες ευνοούν την επιτυχία του νέου πραξικοπήματος των σκληρών υπό τον Ιωαννίδη, το οποίο αν και είχε οργανωθεί πριν από το Πολυτεχνείο, η απρόσκοπτη πορεία της ελεγχόμενης ομαλοποίησης θα καθιστούσε την επιτυχία του δύσκολη αν όχι αδύνατη.

Η επέμβαση Ιωαννίδη ήταν άλμα στο κενό. Η νέα ηγεσία του στρατιωτικού καθεστώτος δεν διαθέτει στρατηγική εκτός εκείνης του ελέγχου της εξουσίας από τους στρατιωτικούς της ομάδας Ιωαννίδη και την επ’ αόριστον συνέχιση του καθεστώτος εκτάκτου ανάγκης. Το Πολυτεχνείο όμως άνοιξε βαθύ και αγεφύρωτο ρήγμα μεταξύ πληθυσμού και καθεστώτος. Οι στρατιωτικοί δεν διαθέτουν πλέον ούτε στο ελάχιστο την παθητική ανοχή τμήματος του πληθυσμού. Το καθεστώς πορεύεται μετέωρο δίχως ερείσματα και προοπτική νομιμοποίησης, βασιζόμενο αποκλειστικά στη βία των κατασταλτικών μηχανισμών. Καμιά όμως πολιτική εξουσία δεν μπορεί να υπάρξει και να επιζήσει αν βασίζεται μόνο στον καταναγκασμό. Η βιωσιμότητά της προϋποθέτει ένα ελάχιστο συναίνεσης από τις κυριαρχούμενες τάξεις. (Α. Μάνεσης).

Το καθεστώς Ιωαννίδη διαθέτει μόνο τη στήριξη των ΗΠΑ με την προοπτική της βίαιης επίλυσης του Κυπριακού.

Η έλλειψη προοπτικής του καθεστώτος και η μονόπλευρη στήριξή του από τις ΗΠΑ του επιβάλλουν τη βίαιη επέμβαση στην Κύπρο, ελπίζοντας ταυτόχρονα, σύμφωνα με όσα ελλιπή στοιχεία έχουν δημοσιευτεί, ότι μπορεί αυτή η επέμβαση, ως ύστατη ελπίδα, να το οδηγήσει σε μια εθνική επιτυχία, γεγονός που θα του επέτρεπε τη σταθεροποίηση και κατ΄ επέκταση τη νομιμοποίησή του. Η επέμβαση καταλήγει σε τραγωδία και το μετέωρο καθεστώς καταρρέει.

Είναι βέβαιο ότι δίχως την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την αιματηρή καταστολή της δεν θα είχαν εξελιχθεί με τον ίδιο τρόπο τα ιστορικά γεγονότα.

* Ο Ολύμπιος Δαφέρμος είναι συγγραφέας του βιβλίου "Φοιτητές και δικτατορία το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα 1972-1973"

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL