Του Κωνσταντίνου Μπρούσαλη*
Μετά το συγκλονιστικό επεισόδιο που συνέβη τον προηγούμενο Φεβρουάριο με την πρόσκρουση ενός αυτοκινήτου με την ιλιγγιώδη ταχύτητα (γύρω στα 200km/h) και το τραγικό αποτέλεσμα να εξοντωθεί μια οικογένεια κι όχι μόνο, είχα θέσει δημόσια το εύλογο ερώτημα: αν κάποιος μπορεί να απολαμβάνει πρακτικά τη δυνατότητα πατώντας το γκάζι να απογειώνεται και να προκαλεί τραγωδίες. Κι αν είναι τελικά σωστό να αφήνεται κάτι τέτοιο στη λογική ή τη νομιμοφροσύνη του οποιουδήποτε.
Με βάση τα παραπάνω προέκυπταν επιπλέον ζητήματα: Πώς θα επιβληθεί πρακτικά η συγκράτηση των ταχυτήτων; Μόνο με τη θέσπιση κανόνων κυκλοφορίας, την αστυνόμευση, τα βαριά πρόστιμα, την κυκλοφοριακή αγωγή και τις παραινέσεις; Καταλήγοντας δε, έθετα και το ερώτημα της υποχρεωτικής εφαρμογής "κόφτη" και στα Ι.Χ. όπως π.χ. στα λεωφορεία. Να επιβληθεί δηλαδή αναγκαστικά ένα λογικό όριο ταχύτητας ανεξάρτητα από τη μέγιστη ταχύτητα που μπορεί να επιδείξει η αυτοκινητοβιομηχανία στα προϊόντα της.
Τελικά στο νομοσχέδιο για την αλλαγή του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) όχι μόνο δεν γίνεται λόγος για «κόφτη» αλλά έρχεται τώρα να προταθεί η δυνατότητα αύξησης των ορίων ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους!
Επειδή αυτό το θεωρώ εγκληματικό, προτείνω να μην αγνοηθούν τουλάχιστον οι επιστημονικές θέσεις του Συλλόγου των Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ) μέσω των οποίων συστήνεται στον νομοθέτη να μην γίνει καμία αλλαγή στα υφιστάμενα ανώτατα όρια ταχύτητας στους διαφορετικούς τύπους οδικού δικτύου και να παραμείνει η Ελλάδα εναρμονισμένη με τις πρακτικές που ισχύουν στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη.
«Η προτεινόμενη δυνατότητα αύξησης των ορίων ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους", λέει ο ΣΕΣ, "αποτελεί μια πρωτότυπη και σαφώς επιστημονικά αδόκιμη πρόταση, ενάντια σε κάθε λογική οδικής ασφάλειας. Η αλλαγή αυτή δίνει ξεκάθαρα ένα πολύ λανθασμένο μήνυμα στους οδηγούς, ότι οι υψηλές ταχύτητες δεν αποτελούν απαραίτητα πρόβλημα (ακόμη και εάν η αρχική πρόθεση είναι να αφορά μικρό μέρος του οδικού δικτύου). Η ταχύτητα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας πρόκλησης οδικών ατυχημάτων, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία».
Έτσι, συνεχίζει, «...η επικίνδυνη συμπεριφορά 'πριμοδοτείται' με τη δυνατότητα αύξησης των ορίων ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους. Σε κανένα κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το όριο ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους δεν είναι 150 km. Αμφιλεγόμενη εξαίρεση αποτελούν τμήματα των αυτοκινητοδρόμων της Γερμανίας, όπου δεν υπάρχει όριο ταχύτητας, πλην όμως τίθεται συνιστώμενη ταχύτητα 130 km/h, πέρα από την οποία συχνά δεν ισχύει η ασφαλιστική κάλυψη του οδηγού. Επιπλέον, σε δύο κράτη με τις χειρότερες επιδόσεις οδικής ασφάλειας στην Ευρώπη (Πολωνία, Βουλγαρία), το όριο ταχύτητας είναι 140km/h, σε 14 κράτη είναι130km/h και σε έντεκα κράτη (κυρίως τα κράτη με τις καλύτερες επιδόσεις) είναι 120km/h ή και χαμηλότερα. Οι κρατούσες θεωρίες υποστηρίζουν ότι όταν η μέση ταχύτητα κυκλοφορίας αυξάνεται κατά 1km/h, ο αριθμός των ατυχημάτων αυξάνεται κατά 2% στο υπεραστικό δίκτυο και 4% στο αστικό δίκτυο. Οποιαδήποτε αύξηση σε όρια ταχύτητας οδηγεί σε αύξηση της μέσης ταχύτητας και τελικώς σε αύξηση των ατυχημάτων» λέει ο ΣΕΣ.
Πέρα όμως από την ασφάλεια, τίθεται επιπλέον κι ένα περιβαλλοντικό ζήτημα σε συνδυασμό με τη σπατάλη ενέργειας. Είναι ενδεικτικό ότι πριν από μερικά χρόνια, σε συνέδριο στο Αμβούργο, με απόφασή του το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας πρότεινε τη θέσπιση μείωσης στο όριο ταχύτητας σε όλους τους αυτοκινητοδρόμους της χώρας αυτής, στα 130 km/h, το οποίο ετησίως θα απέφερε όφελος 2,5 εκατ. τόνους λιγότερο CO2. Σε αυτό αντιδρούσαν οι αυτοβιομηχανίες.
Η αξίωση λοιπόν για δρόμους - αεροδρόμια προκειμένου να εξασφαλίζονται ταχύτητες που απογειώνουν συνιστά επιπλέον μια λογική που θεωρεί θέσφατο την ατέρμονη δέσμευση πόρων για ανεμπόδιστες φαραωνικές οδικές υποδομές και αξιώνει μάλιστα διαρκώς το προβάδισμά τους έναντι των φιλικών στο περιβάλλον σιδηροδρομικών υποδομών. Είναι δηλαδή και περιβαλλοντική ασέβεια ως αποτέλεσμα μιας αλαζονικής λογικής για δυσανάλογη διαχείριση των φυσικών πόρων υπέρ της ενεργοβόρας και ρυπογόνας αυτοκίνησης. Είναι μια λογική συνυφασμένη ταυτόχρονα με εκείνη που αξιώνει υπερβολικές «υπογειοποιήσεις» μόνο όταν πρόκειται για τον σιδηρόδρομο και ζητάει την καταβύθισή του ή την αχρήστευσή του με εκτροπή μακριά από τις πόλεις.
Η ελληνική Πολιτεία οφείλει όμως να επιβάλλει τους ανθρωποκεντρικούς όρους κι όχι να ενδίδει στα συμφέροντα της αυτοκινητοβιομηχανίας, η οποία καλλιεργεί μια επιδεικτική κουλτούρα λατρείας τής παράλογης ταχύτητας με τόσες παρενέργειες.
Γιατί εγκληματίας δεν είναι μόνο αυτός που πατάει το γκάζι αλλά κι όσοι πρακτικά το ενθαρρύνουν ή το ανέχονται.
* Ο Κωνσταντίνος Μπρούσαλης είναι ιστορικός συγγραφέας, επικεφαλής της Κίνησης Πελοποννησιακής Γραμμής «Σταθερή Τροχιά»
