Του Γιώργου Παγώνη
Την Tρίτη 31.10.2017 οι ιρακινές δυνάμεις έθεσαν υπό τον έλεγχό τους το ιρακινό τμήμα της μοναδικής συνοριακής διάβασης μεταξύ Τουρκίας και Ιράκ που μέχρι τότε ελεγχόταν από τους Κούρδους, αφού βρίσκεται εντός των ορίων του Αυτόνομου Ιρακινού Κουρδιστάν. Ακολούθησε τελετή, κατά την οποία υπεστάλει η κουρδική σημαία και αναρτήθηκε η ιρακινή (AFP).
Την ίδια μέρα στη Βαγδάτη, ο πρωθυπουργός του Ιράκ Χαϊντέρ Αλ Αμπάντι είχε εκφράσει την πρόθεση της κυβέρνησής του να αναλάβει την πληρωμή των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και των ένοπλων δυνάμεων του αυτόνομου ιρακινού κράτους (Reuters).
Προηγουμένως, την Κυριακή 29.10.2017, οι δυνάμεις της Βαγδάτης κατέλαβαν μια ακόμη πιο καίρια θέση της ιρακοτουρκικής μεθορίου, αυτή του Fichkhabour, από την οποία διέρχεται ο αγωγός που οδηγεί το κουρδικό πετρέλαιο προς το τουρκικό μεσογειακό λιμάνι του Ceyhan (ΑFP).
Όλα δείχνουν ότι οι συνέπειες της ταπεινωτικής ήττας των Ιρακινών Κούρδων στο Κιρκούκ τον περασμένο μήνα, όταν η πόλη και η ευρύτερη πετρελαιοφόρος επαρχία έπεφταν σχεδόν αμαχητί στα χέρια των δυνάμεων της Βαγδάτης και των υποστηριζόμενων από το Ιράν παραστρατιωτικών δυνάμεων, είναι ακόμη σοβαρότερες από αυτές που φάνηκαν στην αρχή. To όνειρο της ανεξαρτησίας στο άμεσο μέλλον απομακρύνεται για τα καλά. Αλλά επιπλέον:
- Το Αυτόνομο Ιρακινό Κράτος δεν είναι πια αυτό που ήταν. Είναι άλλη η αυτονομία που επιτρέπει να ελέγχει το αυτόνομο κράτος τα σύνορά του, τις εξόδους των αγωγών του και να πληρώνει τους υπαλλήλους και τις ένοπλες δυνάμεις του και άλλη εκείνη όπου όλα αυτά είναι υπό τον έλεγχο του κεντρικού κράτους.
- Η εύκολη πτώση του Κιρκούκ παρέσυρε και τις άλλες διαφιλονικούμενες περιοχές. Το Ιρακινό Κουρδιστάν έχασε τα μισά από τα πετρέλαια που έλεγχε, κάτι που το πλήττει καίρια, αφού το πετρέλαιο είναι η βάση της οικονομίας του.
- Έχει ενισχυθεί η προσέγγιση μεταξύ Τουρκίας, Ιράν και Ιράκ, των τριών γειτόνων δηλαδή του Ιρακινού Κουρδιστάν, που άρχισε να σφυρηλατείται απότομα αμέσως μετά την εξαγγελία του κουρδικού δημοψηφίσματος στις 25.9.2017. Πρόκειται για προσέγγιση μεταξύ κρατών με σοβαρές εθνικές και θρησκευτικές διαφορές. Αναζωπυρώνεται όμως κάθε φορά που οι Κούρδοι πάνε να σηκώσουν κεφάλι.
- Η ήττα υπονομεύει τη φήμη, την αυτοπεποίθηση και τη μαχητική διάθεση των Κούρδων. Είναι σίγουρο επίσης ότι θα προκαλέσει έκρηξη εσωστρέφειας. Μακροπρόθεσμα, το τελευταίο μπορεί και να τους βγει σε καλό. Όλοι αυτοί οι Μπαρζανί και οι Ταλαμπανί και γενικότερα ολόκληρη η φυλετική δομή της κουρδικής κοινωνίας δεν θα μείνει αλώβητη από αυτή την εξέλιξη.
- Το σιιτικό τόξο (Ιράν, Ιράκ, Συρία, Χεσμπολάχ), που είναι το μεγάλο αγκάθι στο μάτι των Αμερικάνων, ενισχύεται. Η επιτυχία του όμως έχει εθνικό και όχι θρησκευτικό υπόβαθρο και έτσι σε μακροχρόνια βάση πιθανόν να εγκυμονεί την υπονόμευσή του.
- Οι Αμερικανοί δεν φαίνεται να μπορούν να προκαλέσουν στο Ιράκ κάποια σοβαρή ρωγμή στο σιιτικό τόξο. Η χώρα, της οποίας το 65% του πληθυσμού είναι σιίτες, δείχνει να ακροβατεί από το 2003 μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν και να αποτελεί τον αδύναμο κρίκο του. Οι ΗΠΑ, που με την επέμβασή τους τότε εγκαθίδρυσαν το σημερινό της καθεστώς, είναι αυτές που βασικά εκπαιδεύουν και εξοπλίζουν τον στρατό της. Για το Ιράν, που είναι το προπύργιο του σιιτισμού, η χώρα περιλαμβάνει μερικές από τις ιερότερες πόλεις του σιιτικού κόσμου, όπως η Καρμπάλα και η Νιτζάφ. Την Κυριακή 22.10.2017 ο Αμερικανός υπουργός εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον έσπευσε στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, στο οποίο παρευρισκόταν και ο Αλ Αμπάντι, προκειμένου να τον πιέσει να διαλύσει τις ελεγχόμενες από το Ιράν σιιτικές παραστρατιωτικές ομάδες. Δεν φαίνεται να κατάφερε πολλά πράγματα. Πέρασαν οι εποχές που οι Αμερικανοί έστελναν τις εκατοσταριές χιλιάδες στρατιωτών στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Ο Αλ Αμπάντι ξέρει πολύ καλά ότι αυτές οι ομάδες κάνουν κάτι που δεν μπορεί να κάνει ο τακτικός στρατός. Τρομοκρατούν τους αντιπάλους τους. Κανείς δεν θέλει να πέσει αιχμάλωτος στα χέρια τους.
- Το ISIS καταρρέει σαν κρατικό μόρφωμα και στη Συρία, όπου οι δυνάμεις του Άσαντ έθεσαν στις 2.11.2017 υπό τον έλεγχό τους και το Deir ez Zor (ΟSDH, AFP). Αν τώρα οι ΗΠΑ, για τις οποίες η ήττα των Ιρακινών Κούρδων είναι και δική τους ήττα, δεν καταφέρουν να στηρίξουν την εγκαθίδρυση κάποιου αυτόνομου κουρδικού κράτους στο βόρειο τμήμα της Συρίας, τότε "Αποχαιρέτα τες τις ΗΠΑ που ήξερες". Δεν θα πρέπει να φτάσουμε στα μέσα αυτού του αιώνα για να αρχίσει η παρακμή τους.
