Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
18.2°C22.0°C
1 BF 47%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.7°C21.2°C
2 BF 57%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C19.4°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
18.8°C21.5°C
1 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.9°C18.4°C
2 BF 63%
ΠΟΛΥ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ / "Μεγάλο θέαμα" delivery
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΠΟΛΥ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ / "Μεγάλο θέαμα" delivery

Του Πάνου Σκουρολιάκου*

Παρακολουθώντας την ιστορία των «μεγάλων θεαμάτων», διαπιστώνει κανείς πως ξεκινούν από τη ρωμαϊκή εποχή. Οι ανθρώπινες διαστάσεις των θεαμάτων της Αρχαίας Ελλάδας στο θέατρο, την όρχηση και τη μουσική, εγκαταλείπονται για να αναζητηθούν μεγάλες φόρμες, που απευθύνονται στο μεγάλο κοινό ως «μάζα» που δεν προβάλλει απαιτήσεις ποιότητας για το θέαμα. Οι ίδιοι μάλιστα οι δημιουργοί αυτών των θεαμάτων δεν έχουν καμία πρόθεση να συμβάλουν με το έργο τους στην καλλιέργεια του κοινού. Ο χώρος όπου φιλοξενούνται είναι το ρωμαϊκό ιπποδρόμιο. Το πρώτο θέαμα που έτυχε και μεγάλης λαϊκής αποδοχής ήταν οι ιπποδρομίες, δάνειο άθλημα - θέαμα από τους αρχαίους Έλληνες. Οι Ρωμαίοι προχώρησαν όμως σε ένα νέο άθλημα - θέαμα που αποτύπωνε καλύτερα τον χαρακτήρα και τον πολιτισμό τους. Δημιούργησαν τις περίφημες μονομαχίες. Δούλοι μονομάχοι αγωνίζονταν για την ίδια τους τη ζωή εν μέσω επευφημιών ή χλεύης από ένα κοινό που διψούσε για το αίμα (των άλλων). Συχνά, οι μονομαχίες λάβαιναν χώρα υποστηριζόμενες και από κάποιον σκηνικό διάκοσμο. Ακόμα, διοργάνωναν μάχες ανάμεσα σε άγρια ζώα και ανθρώπους ή αγρίων ζώων μεταξύ τους. Η εφευρετικότητα των Ρωμαίων προχώρησε όμως και σε ένα άλλο είδος “μεγάλου θεάματος”. Τις ναυμαχίες. Επρόκειτο για αληθινές μάχες που πραγματοποιούνταν σε τεχνητούς λιμένες ή ακόμα και σε αρένες αμφιθεάτρων κατάλληλα διασκευασμένες! Κορωνίδα των ψυχαγωγικών εκδηλώσεων κατά τη ρωμαϊκή εποχή αποτέλεσαν οι θρίαμβοι που οργανώνονταν έπειτα από νικηφόρες μάχες για να τιμηθούν οι αυτοκράτορες και στρατηγοί που επέστρεφαν στη Ρώμη. Είχαν συγκεκριμένο τελετουργικό, διαρκούσαν μέρες ολόκληρες και ο λαός συμμετείχε με ενθουσιασμό, ξεχνώντας καθημερινότητα, υποχρεώσεις, δυσκολίες και ό,τι άλλο θα έπρεπε να ξεχάσει.

Κατά τους βυζαντινούς χρόνους, η χριστιανική θρησκεία που επικράτησε απάλειψε από την κοινωνική ζωή τις ρωμαϊκές ακρότητες, κρατώντας βέβαια τις ιπποδρομίες και διασώζοντας κάποια ρωμαϊκά παγανιστικά έθιμα - γιορτές, όπως τις Καλάνδες. Επρόκειτο για χαρούμενες πομπές - παρελάσεις, όπου μεθυσμένοι συμμετέχοντες τραγουδούσαν σκωπτικά τραγούδια, μεταμφιέζονταν σε ζώα και πείραζαν τους θεατές.

Τα “μεγάλα θεάματα”, παίζοντας έναν συγκεκριμένο πολιτικό και κοινωνικό ρόλο, δεν εγκαταλείφθηκαν ποτέ. Σε όλη την ιστορική διαδρομή της ανθρωπότητας έως σήμερα σημειώνουμε την ύπαρξή τους πάντα για τον ίδιο σκοπό. Στοχεύουν στο να αγκαλιάσουν το ευρύ κοινό, να του προσφέρουν ένα θέαμα χωρίς πνευματικό υπόβαθρο και τέλος να προβληθεί και επιβληθεί στον λαό η εκάστοτε εξουσία.

Στη ναζιστική Γερμανία τα θεάματα και οι παρελάσεις λειτούργησαν ως εργαλείο για τη χειραγώγηση των μαζών. Ο ίδιος ο Χίτλερ εγκαινιάζει τον Οίκο Γερμανικής Τέχνης (1937), όπου κυριαρχεί μια μεγαλοπρεπής πομπή στα χνάρια των λαμπαδηδρομιών που οργάνωνε το ναζιστικό κόμμα. Οι πυρσοί στις συγκεντρώσεις του νεοναζιστικού κόμματος στη χώρα μας αποτελούν ένα γελοίο αντίτυπο της κραταιάς άλλοτε χιτλερικής κυριαρχίας.

Κάθε εποχή έχει τα δικά της “μεγάλα θεάματα” και τα δικά της μέσα. Σε εμάς έλαχε να ζούμε στην εποχή της τηλεόρασης. Είναι εκείνο το εξυπηρετικό μέσο που φροντίζει ώστε να μη χρειάζεται να βγεις από το σπίτι σου προκειμένου να απολαύσεις κάποιες υπηρεσίες. Έρχεται εκεί, απέναντι από τον καναπέ σου, και σου λέει τα νέα. Σε πληροφορεί για νέα προϊόντα και φροντίζει για τη διασκέδασή σου. Σου προτείνει επιλογές καθημερινότητας αλλά και στάση ζωής. Σου λύνει ακόμα και το πρόβλημα του “μεγάλου θεάματος” της εποχής μας. Εξασφαλίζει τη μεταφορά του στο σπίτι σου.

Τα τηλεθεάματα όπου ομάδες συνανθρώπων μας αγωνίζονται για την επιβίωση κυριαρχούν στη μικρή μας οθόνη. Ευτυχώς, δεν πολεμούν με σπαθιά και ρωμαϊκές τρίαινες. Προσπαθούν με πάνινα μπαλάκια να ρίξουν ντενεκεδάκια ή να περάσουν γρήγορα μια διαδρομή ανάμεσα σε μια λιμνούλα, ένα βαρέλι και ένα σκοινί. Καταφέρνουν όμως να απορροφήσουν αξιοθαύμαστα την προσοχή του θεατή. Το ενδιαφέρον τους άλλωστε εστιάζεται στη χειραγώγηση του κοινού που με φανατισμό παρακολουθεί.

Η ανθρωπότητα έχει διανύσει σημαντική πολιτισμική απόσταση. Βεβαίως, έπειτα από τόσο δρόμο ανάμεσα σε φιλοσοφικές επεξεργασίες, ιδεολογικές ζυμώσεις, επιστημονικές ανακαλύψεις, καλλιτεχνικές δημιουργίες, πολέμους, καταστροφές και ιστορικά διδάγματα, δεν θα κατάπινε αμάσητα μαζικά θεάματα σαν εκείνα της ρωμαϊκής εποχής ή κατοπινών καταστροφικών ιδεολογιών. Η σημερινή εξουσία όμως έχει δυνατά όπλα. Με αγωγό την τηλεόραση, προσφέρει εκείνο το μαζικό θέαμα που περνά ανώδυνα και κάνει μια χαρά τη δουλειά της.

“Μεγάλο θέαμα” delivery για το σπίτι!

* Ο Π. Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής Περιφέρειας Αττικής

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL