Του Γιώργου Μαθόπουλου*
Διανύουμε την εποχή της συνειδητοποίησης ότι το νεοφιλελεύθερο οικονομικό σύστημα δεν θα αναπτύξει τις κοινωνίες -πολιτικά και οικονομικά- με τρόπο δίκαιο. Σίγουρα πάντως δεν είναι το σύστημα που θα «απαλλάξει» τη χώρα μας από Μνημόνια και επιτροπείες...
Η ελληνική κοινωνία μοιάζει σαν να ξύπνησε από τον λήθαργο της ανεμελιάς και της επανάπαυσης. Από το ατελείωτο πολιτικό νανούρισμα της ρητορικής των πολιτικών εκπροσώπων της από τα χρόνια της μεταπολίτευσης έως σήμερα. Ρητορική φρούδων ελπίδων, μακριά από τις αναγκαίες δομές ανάπτυξης του θεσμικού πλαισίου που θα την ωθούσε σε επίπεδα σταθερής και ολόπλευρης ανάπτυξης και σε άξονες πλουραλισμού και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Στην Ελλάδα της πολύχρονης κρίσης ανακαλύπτουμε, δειλά αλλά σταθερά, τον άλλο δρόμο οικονομικής διεξόδου από την κρίση, έναν δρόμο που ξεκινά από τη διάθεσή μας να στηρίξουμε τον συνάνθρωπο που βρέθηκε στην ανεργία, χωρίς ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη και χωρίς τα απαραίτητα του βιοπορισμού του. Παρά τις πολλές δυσκολίες, δώσαμε απλόχερα την αλληλεγγύη μας και στους πρόσφυγες, που κατέφθασαν απελπισμένοι στη χώρα μας με κάθε μέσον για να σώσουν τις ζωές τους από τους εμφύλιους σπαραγμούς των χωρών τους. Εμφυλίους που ευνοούν οι κατέχοντες το παγκόσμιο χρήμα, αυτοί που αποφάσισαν ότι η Ελλάδα, ως υπερχρεωμένη χώρα, πρέπει να πτωχεύσει, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στις υπερχρεωμένες δικές τους χώρες.
Οδηγήθηκε βίαια η κοινωνία μας στην οικονομική κατάπτωση. Ελπιδοφόρο όμως είναι το ότι χρειάστηκε λίγος χρόνος για να αντιδράσουν μικρές οντότητές της, με ενέργειες ανάτασης και ανάταξης “από τα κάτω”, όταν έγινε καθαρό πως δεν μπορούσαν να περιμένουν τίποτα που να τις ευνοεί και να τις προστατεύει. Με αφετηρία το 2010, σταδιακά καταγράφηκαν στη χώρα μας κινήσεις από ομάδες πολιτών οι οποίοι, προσπερνώντας αρχικά την ίδια την Πολιτεία και ταυτόχρονα καλώντας την να συμπληρώσει κενά του θεσμικού πλαισίου, δημιούργησαν δομές αλληλεγγύης και συνεργατισμού. Αρχικά για να βοηθηθούν βιοποριστικά οι ίδιοι και να βοηθήσουν και άλλους συμπολίτες από την επερχόμενη φτωχοποίηση. Αυτές οι δομές στήριξης εξελίσσονται σε σημαντικά εργαλεία κοινωνικής οικονομίας, που είναι ο άλλος δρόμος της επιχειρηματικότητας και ανάπτυξης με ανθρώπινο πρόσωπο.
Χρειάστηκε να πτωχεύσει η χώρα για να αναζητηθεί ένας άλλος δρόμος. Δρόμος ανεπιθύμητος στους λίγους αλλά ισχυρούς που ελέγχουν την παγκόσμια οικονομία και γι’ αυτό δυσκολοδιάβατος στους πολλούς και μη οργανωμένους. Δυστυχώς, έπρεπε να έρθει η κρίση για να αναδείξουμε ή να ξαναθυμηθούμε τις έννοιες της αλληλεγγύης και του συνεργατισμού. Σήμερα όλο και περισσότεροι Έλληνες κατανοούν αυτό τον δυσκολοδιάβατο μεν, αλλά εφικτό δρόμο. Καταλαβαίνουν την ανάγκη δημιουργίας μικρών μονάδων κοινωνικού συνεργατισμού και αλληλέγγυας οικονομικής ανάπτυξης, πρώτα για τον δικό τους βιοπορισμό, αλλά και για ευρύτερες επιχειρηματικές δραστηριότητες που θα αφυπνίσουν δημιουργικά και θα βοηθήσουν συνολικά την κοινωνία και τη χώρα.
Το νέο νομικό πλαίσιο συνεργατισμού που προωθείται σήμερα είναι περισσότερο προσαρμοσμένο στις ανάγκες της καθημερινότητας του πολίτη και αποτελεί βάση οικοδόμησης εξειδικευμένων ενεργειών και πρωτοβουλιών που βασίζονται σε ένα διαφορετικό πλαίσιο αξιών και αρχών. Πάσχει η χώρα μας, πρωτίστως στον πρωτογενή τομέα παραγωγής και σε τομείς υπηρεσιών, έρευνας, μεταποίησης, ενέργειας και τεχνολογίας, όπου ο αλληλέγγυος συνεργατισμός ανέργων, καταναλωτών, μικρών παραγωγών μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Ευθύνη της κυβέρνησης είναι να ενθαρρύνει τον συνεργατισμό και να στηρίξει ιδιαίτερα τους νέους ανθρώπους της χώρας μας λειαίνοντας ουσιαστικά τα γρανάζια της γραφειοκρατίας.
Η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία είναι το στοίχημα στο χέρι των σύγχρονων κοινωνιών και πολιτικών ηγεσιών· ο άλλος δρόμος ανάπτυξης, με λογισμό και με όραμα. Η ελληνική κοινωνία δείχνει έτοιμη να κερδίσει το στοίχημα αυτό. Υπάρχει ελπίδα να δημιουργηθούν έτσι οι αναγκαίες προϋποθέσεις ανάπτυξης μιας νέας, σύγχρονης και βιώσιμης ανάπτυξης, εντός ενός νέου και υγιούς περιβάλλοντος.
* Ο Γιώργος Μαθόπουλος είναι πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού σωματείου «Ατραπός Κηφισιάς»
