Του Δημήτρη Σεβαστάκη
- «Δεσμεύεστε ότι σε δέκα μέρες θα έχει λυθεί;». - «Δεν μπορώ. Το θέμα βρίσκεται στον υπουργό». - «Ο υπουργός δεν μπορεί να βγάλει την απόφαση σε λίγες μέρες; Σε 10;». - «Πιθανόν, αλλά δεν μπορώ να το προεξοφλήσω». - «Τι είναι δυο άτομα; Σιγά. Εδώ έχουν πάρει τόσους. Πέστε μας σε πόσες μέρες θα ’χει λυθεί;».
Θέλουν να σε πιέσουν, ώστε να εκστομίσεις μια ημερομηνία ή μια κατηγορηματική δήλωση. Δεν θα μπορείς να την τηρήσεις και μετά θα σε λούζουν ηρωοποιούμενοι στη γειτονιά ή στο FB. Τι είναι η πολιτική; Δύο πράγματα. Είτε να λες αυτό που θέλει να ακούσει ο άλλος (το οτιδήποτε, ότι θα γίνει γέφυρα που θα ενώνει τον Χάρακα με το νησί Πάτροκλος) είτε λες αυτό που δεν θα ’θελε ο αντίπαλός του να συμβεί. Και τα δύο θα του έδιναν χαρά.
Και η υπόσχεση για το απίθανο που ζητάνε ο ίδιος και η υπόσχεση για βλάβη του όποιου αντιπάλου του. Ποιος φταίει; Το πολιτικό σύστημα αναρωτιέται. Επί σχεδόν 200 χρόνια γλείφει, κολακεύει, εγείρει διεκδικητικούς εγωισμούς και τώρα εκπλήσσεται. «Βρε, πού πάμε;» ρώταγε κάποτε ο Αυλωνίτης. Πού διαφέρει η διεκδίκηση από τον διεκδικητικό εγωισμό; Το πρώτο είναι συλλογικό αίτημα που διατυπώνεται, ενδεχομένως διαμορφώνεται, πιθανώς αναθεωρείται, αλλά συνθέτει τον καημό πολλών. Το άλλο, ο διεκδικητικός εγωισμός, θέλει το ατομικό αίτημα εδώ, τώρα και απολύτως.
«Εάν μετατεθεί ο γιος σας (σ.σ.: που έχει εντοπιότητα), θ’ αναγκαστεί να τον αντικαταστήσει στο νησί κάποιος από τη Μακεδονία. Είναι λογικό;». «Εμένα με νοιάζει να πάει το παιδί Αθήνα». Ποιος τροφοδότησε τον διεκδικητικό εγωισμό; Σίγουρα και κυρίαρχα τα κόμματα εξουσίας. Αλλά κι εμείς. Κολακεία κάθε λαϊκού αιτήματος με το περίφημο «δεν μπορεί να μην χρηματοδοτείται το τάδε ή το δείνα». Στοιχείο που εν τέλει, απομάκρυνε τα αιτήματα από την πεισματάρα και συλλογική διεκδίκηση και τα οδήγησε στον φιλόδοξο, ναρκισσιστικό και βλαπτικό συνδικαλιστικό αυτοερωτισμό.
«Βρε, πού πάμε» μου ξανάρχεται στον νου ο αναστεναγμός του Αυλωνίτη. Στην ταινία παρίστανε τον πρόεδρο ενός συλλόγου με το όνομα «Πνεύμα και Ηθική» και στην πραγματικότητα έκανε όλες τις μικροαπατεωνιές και μικροπομπές.
Βρισκόμαστε συχνότατα μπροστά σε μικροπόνηρες φιλοδοξίες, που θέλουν να υποκαταστήσουν τον περίλαμπρο ηρωισμό. Απαιτήσεις ταϊσμένες και από τις ευκολίες μιας ολικά παρηγορητικής Αριστεράς -που μερικές φορές κατάντησε αξιοθρήνητα ενδοτική, σαν ζυμάρι.
Φυσικά κάθε αίτημα δεν είναι αθώο. Κάθε διατύπωση δεν είναι αναμάρτητη. Δεν είναι όλα ισοϋψώς δίκαια, δεν είναι όλα καίρια. Κι όμως, πίσω από τις πιέσεις για «σβησίματα κλήσεων» υπάρχει ο σεμνός και ίσως άκαμπτος πολίτης που δεν ζητάει, που δεν θέλει την εξαίρεση, αλλά επιθυμεί να εγκατασταθεί ο ηθικός κανόνας. Αυτός ο πολίτης είναι ο χαμένος. Και κανείς δεν τολμάει να τον εκφράσει.
Ολόκληρες περιοχές του νομοθετικού οπλοστασίου είναι βιδωμένες στην εξαίρεση και δεν συγκροτούν κανόνα. Εξάλλου ο κανόνας υπήρξε στον τόπο μας κάτι το απεχθές. Για δεκάδες χρόνια οι «φίλοι» των κυβερνητικών κομμάτων, συνέθεταν μια τερατώδη εξαίρεση, μια έρημο ειδικών ρυθμίσεων, μια απέραντη χωματερή εικονογραφικών αυτορρυθμίσεων. Μπορεί να μην βρίσκονται πια στη ζωή αυτοί που επέβαλαν με πιέσεις και κατακλυσμό οχλήσεων την κατ’ εξαίρεση ρύθμιση, αλλά η τελευταία ζει (σε κάποια υποπαράγραφο κάποιου νόμου ή κάποιας εγκυκλίου επιβιώνει ως βαμπιρικό ίχνος τους.
Ναι, μορφή κοινωνικής ελευθερίας είναι ο μετριοπαθής κανόνας που εκλογικεύει και τις αποκλίνουσες εξαιρετικές, αλλά όχι κατ’ ανάγκην εξαιρέσιμες περιπτώσεις. Με άλλα λόγια ας κοιτάξουμε πιο προσεκτικά, πιο αποφασισμένα, τον πολίτη που δεν ζητάει, αλλά περιμένει. Αυτός είναι ο «δικός μας».
