Για τον Δημήτρη Παπαδημούλη η επίσκεψη του Γάλλου Προέδρου στην Αθήνα ήταν μια ξεκάθαρη «ψήφος εμπιστοσύνης» προς την Ελλάδα και την ελληνική κυβέρνηση. Το ζητούμενο τώρα για τον ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ είναι να κλείσει γρήγορα η τρίτη αξιολόγηση, αλλά κυρίως να διαμορφωθεί ένα εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο, φιλικό στις επενδύσεις και την υγιή επιχειρηματικότητα, που σέβεται τον εργαζόμενο και τα δικαιώματά του, συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας και της κοινωνίας, αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας.
Συνέντευξη στον Σπύρο Ραπανάκη
* “Ελλάς - Γαλλία - συμμαχία” είναι το σύνθημα, με την κυβέρνηση να δίνει μεγάλο βάρος στην ενίσχυση των σχέσεων με το Παρίσι, αλλά και στις πρωτοβουλίες του Γάλλου Προέδρου. Πόσο σύμμαχος είναι ο Πρόεδρος Μακρόν στην Ευρώπη που οραματίζεται η ελληνική κυβέρνηση; Σε ποιους τομείς υπάρχει πραγματικά η δυνατότητα συμπόρευσης;
Η έλευση Μακρόν στην Αθήνα αποτελεί μια ξεκάθαρη «ψήφο εμπιστοσύνης» προς την Ελλάδα αλλά και την ελληνική κυβέρνηση για τη μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλει ώστε να βγάλει τη χώρα από το καθεστώς των Μνημονίων. Συμβάλλει στην ταχύτερη μείωση της ανεργίας, μέσα από την ενίσχυση των επενδύσεων. Και έχει ιδιαίτερη αξία γιατί ο νέος Γάλλος Πρόεδρος βρίσκεται δεξιότερα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών διευρύνοντας έτσι το εύρος των συμμαχιών της χώρας.
Είναι επίσης σημαντικό το ότι έρχεται σε μια χρονική στιγμή που τόσο η ελληνική κυβέρνηση, όσο και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, επιδιώκουν τη γρήγορη και επιτυχημένη ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης, με τις θετικές ειδήσεις για την ελληνική οικονομία να αυξάνονται.
Ο Μακρόν επιδιώκει επίσης ένα νέο «πακέτο» αλλαγών για την πολιτική και οικονομική εμβάθυνση της Ευρωζώνης. Αυτό συγκλίνει σε αρκετά σημεία, όχι φυσικά στα εργασιακά, όπου έχουμε σαφείς διαφορές, με τις προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης όσο και των ευρωπαϊκών προοδευτικών δυνάμεων που αντιμάχονται τις αποτυχημένες πολιτικές λιτότητας και το δόγμα Σόιμπλε.
Σε παράλληλο μήκος κύματος κινούνται και οι πρόσφατες δηλώσεις του Πιερ Μοσκοβισί, όπως παραδείγματος χάριν να ενισχυθεί η δημοκρατική λογοδοσία του Eurogroup, να αντικατασταθεί το ΔΝΤ από το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, να υπάρξει «υπουργός Οικονομικών» της Ευρωζώνης και να προχωρήσουν συντονισμένα και πειστικά πολιτικές δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης στην Ευρωζώνη. Τις προτάσεις αυτές υιοθετεί και ο Σουλτς, ενώ και η Μέρκελ αφήνει πλέον ανοικτό ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Νέο αναπτυξιακό πρότυπο, μακριά από το παρασιτικό παρελθόν
* Στον δρόμο προς τη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε μια σειρά χώρων όπως ο Παπαστράτος, η Apivita και το Athens Impact Hub, που αντιπροσωπεύουν ένα διαφορετικό μοντέλο παραγωγής και επενδύσεων. Ποιος είναι ο στόχος της κυβέρνησης σε αυτό τον τομέα;
Η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει, και πολύ σωστά, ως βασική την αύξηση των μακροχρόνιων και ανταποδοτικών επενδύσεων που μπορούν να αφήσουν ισχυρό αποτύπωμα στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και την ταχύτερη δυνατή μείωση της ανεργίας.
Αυτό που επιδιώκουμε είναι η διαμόρφωση ενός οικονομικού και αναπτυξιακού προτύπου και ενός εθνικού αναπτυξιακού σχεδίου, φιλικού στις επενδύσεις και την υγιή επιχειρηματικότητα, που σέβεται τον εργαζόμενο και τα δικαιώματά του, συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας και της κοινωνίας, αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας. Αυτονόητα πράγματα για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όχι όμως και για την ελληνική πραγματικότητα των τελευταίων δεκαετιών.
Η οικονομία μας κατέρρευσε και η χώρα μας χρεοκόπησε γιατί οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν έθεσαν ποτέ ως στόχο τη βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη. Αντίθετα τροφοδότησαν μια διαστρεβλωμένη επιχειρηματική λογική, στηριγμένη στο αλόγιστο κέρδος, την εκτεταμένη φοροδιαφυγή, την παρασιτική σχέση κράτους - ιδιωτικής πρωτοβουλίας και τη δημιουργία μιας σειράς από «φούσκες», από το χρηματιστήριο μέχρι τον τραπεζικό τομέα, τις συνέπειες και το κόστος των οποίων πλήρωσε και πληρώνει πανάκριβα ο ελληνικός λαός, ιδίως οι ασθενέστεροι.
Ο στόχος μας λοιπόν είναι σαφής: Δημιουργία ενός νέου αναπτυξιακού και παραγωγικού προτύπου, ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της ελληνικής οικονομίας και του άρτια καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού, ένα μέρος του οποίου σταδιακά θα μπορεί να επιστρέψει από το εξωτερικό και να ενισχύσει την ανάκαμψη της χώρας.
* Η Ν.Δ. όμως σας κατηγορεί ότι δεν έχετε πραγματικό ενδιαφέρον για την ιδιωτική οικονομία και τις επενδύσεις. Το χαρακτηρίζουν "δικό τους γήπεδο"...
Ουδέν ανακριβέστερο. Οι επενδύσεις ανακάμπτουν σημαντικά το 2017 με την κυβέρνηση Τσίπρα και αυτή η προσπάθεια πρέπει να ενταθεί. Οι κυβερνήσεις της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία γιατί έθρεψαν ένα αναχρονιστικό και σπάταλο πελατειακό κράτος, σε σύμφυση με έναν κρατικοδίαιτο επιχειρηματικό τομέα. Δεν νοιάστηκαν για ένα επεξεργασμένο παραγωγικό και αναπτυξιακό πρότυπο, δεν ενδιαφέρθηκαν για τη δημιουργία ενός ισχυρού θεσμικού πλαισίου, δεν προστάτεψαν τα εργασιακά δικαιώματα.
Δημιούργησαν «φούσκες» τα χρόνια του φθηνού δανεισμού, παράγοντας, με υψηλά ελλείμματα και χρέη, συνθήκες επίπλαστης ευημερίας. Καλλιέργησαν μια γενικευμένη αίσθηση χαλάρωσης, αναβλητικότητας και ασυδοσίας. Υπονόμευσαν την παραγωγική βάση της χώρας. Μερίμνησαν μόνο για τα συμφέροντα μιας πολιτικής ελίτ και συγκεκριμένων επιχειρηματικών κύκλων εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος και του κοινωνικού συνόλου, ιδιαίτερα των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων.
Αν είχαν πραγματικό ενδιαφέρον για τη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας, όπως συχνά αναμασούν, είχαν την ευκαιρία επί δεκαετίες να το δείξουν. Όλα τα άλλα είναι φληναφήματα. Ακόμα και τώρα δεν έχουν συνειδητοποιήσει το μέγεθος της ζημιάς που έκαναν στον τόπο και την κοινωνία με τη χρεοκοπία που προκάλεσαν και τα μνημόνια που τη συνοδεύουν.
* Εν όψει της τρίτης αξιολόγησης εκτιμάτε ότι θα προκύψουν νέες απαιτήσεις ή αγκάθια, ενδεχομένως για νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης; Θα είναι η τελευταία αξιολόγηση πριν από το τέλος του προγράμματος;
Στόχος της κυβέρνησης και των ευρωπαϊκών θεσμών είναι η ταχεία ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης για να μπει η χώρα σε πορεία εξόδου από τα Μνημόνια και την άγρια επιτροπεία. Η τρίτη αξιολόγηση δεν θα είναι η τελευταία. Γι’ αυτό πρέπει να ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο, ώστε να ακολουθήσουν και τα επόμενα βήματα του «οδικού χάρτη» έως τον Αύγουστο του 2018.
Η εμπειρία από την πρώτη και δεύτερη αξιολόγηση έχει δείξει ότι η καθυστέρηση, που συχνά προκαλείται εξαιτίας των διαφωνιών μεταξύ των δανειστών, δημιουργεί αβεβαιότητα και ζημιά στην ελληνική οικονομία. Αυτές οι καθυστερήσεις δίνουν «χώρο» σε κύκλους των δανειστών, λέγε με ΔΝΤ, ώστε να βάζουν στην ατζέντα θέματα πέραν των συμφωνηθέντων. Αυτό πρέπει να το αποφύγουμε. Αυτή είναι και η εντολή του πρωθυπουργού προς όλους τους εμπλεκόμενους υπουργούς.
Το σημαντικό είναι πως η θετική εικόνα για την οικονομία ενισχύεται. Ο στόχος της ανάπτυξης 1,8% για φέτος είναι εφικτός και υπό προϋποθέσεις μπορεί να ξεπεραστεί. Οι επενδύσεις αυξάνονται, η υψηλή ανεργία άρχισε να μειώνεται και η χώρα βγαίνει από τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος.
Τίποτε όμως δεν έχει «κλειδώσει» στον αυτόματο πιλότο. Γι’ αυτό και η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την αποτελεσματικότητα και τον συντονισμό της. Για να αποτυπωθούν βήμα - βήμα καλύτερα η σταθεροποίηση και η αναπτυξιακή πορεία στην αγορά, στις επιχειρήσεις και στο νοικοκυριό. Να αποτυπωθεί περισσότερο στην καθημερινότητα το θετικό κυβερνητικό έργο στους τομείς της εργασίας, της Υγείας, της Εκπαίδευσης.
* Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους η ημερομηνία - κλειδί είναι οι γερμανικές εκλογές, για την ακρίβεια η ημέρα που θα σχηματιστεί ο επόμενος κυβερνητικός συνασπισμός στο Βερολίνο. Πώς μπορεί να πειστεί η νέα γερμανική κυβέρνηση να συζητήσει επί της ουσίας για το χρέος;
Το πλαίσιο και η συμφωνία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους υπάρχουν ήδη από Eurogroup του Μαΐου 2016, με σημαντικές βελτιώσεις και αποσαφηνίσεις από το Eurogroup του Ιουνίου 2017. Έως τον Αύγουστο του 2018 και την έξοδο από το πρόγραμμα, καλούνται να καταλήξουν, κυβέρνηση και θεσμοί, στο τελικό μείγμα των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, που θα εφαρμοστεί μετά το τέλος των Μνημονίων.
Δυσκολίες και εμπόδια επ’ αυτού σαφώς υπάρχουν, ιδιαίτερα στο Βερολίνο, αλλά είναι βέβαιο ότι τώρα η ελληνική κυβέρνηση έχει ακόμη περισσότερους συμμάχους στην προσπάθεια που καταβάλλει, για δύο επιπλέον λόγους:
Πρώτον, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί όσο και η μεγάλη πλειονότητα των Ευρωπαίων ηγετών έχουν αντιληφθεί τη σημασία της εξόδου και της Ελλάδας από τα Μνημόνια, όχι μόνο για την ίδια την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρωζώνη.
Δεύτερον, η κυβέρνηση Τσίπρα και ο ΣΥΡΙΖΑ οικοδομούν και διευρύνουν βήμα - βήμα συμμαχίες με ένα μεγάλο τμήμα της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας, των Πρασίνων και συνολικά των προοδευτικών δυνάμεων, αλλά και ευρύτερων δυνάμεων του ευρωπαϊκού Νότου που πιστώνουν στον ΣΥΡΙΖΑ στοχευμένες παρεμβάσεις με θετικό πολιτικό και κοινωνικό πρόσημο, ισχυρή πολιτική βούληση, αλλά και αντοχή για την επιτυχή έξοδο της Ελλάδας από την πολυετή κρίση.
Και οι δύο παραπάνω λόγοι μπορούν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά στην προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης για την οριστική έξοδο από την επιτροπεία και τα Μνημόνια. Γιατί πολύ απλά 4ο Μνημόνιο δεν θέλει κανείς. Ούτε η Ελλάδα, ούτε οι δανειστές.
* Ποιος θεωρείτε πως πρέπει να είναι ο ρόλος του ΔΝΤ την επόμενη μέρα; Τι συζητάνε επ' αυτού στην Ευρώπη;
Κατέθεσα συγκεκριμένη ερώτηση προ ολίγων ημερών στην Κομισιόν για την πρόταση δημιουργίας του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου που θα αντικαταστήσει το ΔΝΤ θέτοντας συγκεκριμένα ερωτήματα για το πώς θα λειτουργεί, πού θα λογοδοτεί και από πού θα ελέγχεται.
Αναμένοντας την απάντηση από την Κομισιόν, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η πρόταση αυτή συνδέεται με την ευρύτερη συζήτηση για την πολιτική και οικονομική εμβάθυνση της Ευρωζώνης. Για την αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του Eurogroup και των διαδικασιών λήψης αποφάσεων εντός Ευρωζώνης. Απαιτείται μεγαλύτερη διαφάνεια, δημοκρατική λογοδοσία και ενίσχυση του ρόλου των αντιπροσωπευτικών θεσμών, όπως του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προκειμένου οι αποφάσεις να έχουν τη μέγιστη δυνατή πολιτική και κοινωνική συναίνεση.
Συνολικά, για να χρησιμοποιήσω μια ήπια διατύπωση, ο ρόλος του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα δεν είναι ο πλέον εποικοδομητικός. Διαπιστώνω ότι η εκτίμηση πως μπορούμε στην Ευρώπη και χωρίς το ΔΝΤ κερδίζει ισχυρό έδαφος το τελευταίο διάστημα. Ίδωμεν.
* Ο ΣΥΡΙΖΑ με τις κινήσεις του στην Ευρώπη προσπαθεί να στήσει ένα “μέτωπο” ενάντια στις κυρίαρχες πολιτικές της λιτότητας. Θεωρείτε ότι έχουν αρχίσει να καρποφορούν αυτές οι προσπάθειες;
Ναι, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πια μόνος και απομονωμένος. Η δημιουργία ενός πλατιού προοδευτικού μετώπου με δυνάμεις της Αριστεράς, της Σοσιαλδημοκρατίας και των Πρασίνων είναι στρατηγική επιδίωξη του ΣΥΡΙΖΑ ήδη από την πρώτη ημέρα ανάληψης της διακυβέρνησης.
Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο στοίχημα, με τελικό στόχο την αλλαγή της ατζέντας στην Ε.Ε. και την Ευρωζώνη, την απομάκρυνση από τις καταστροφικές πολιτικές λιτότητας, την ανάδειξη και προώθηση πολιτικών που ενισχύουν τη δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη.
Η στρατηγική αυτή έχει αναπτυχθεί σε τρία επίπεδα: μέσα από την ελληνική κυβέρνηση, μέσα από την αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μέσα από το ίδιο το κόμμα και τις σχέσεις που αναπτύσσει στο εξωτερικό. Η δημιουργία και η δράση, για παράδειγμα, του Progressive Caucus στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ένας από τους συγκεκριμένους θετικούς καρπούς αυτής της στρατηγικής.
Το επόμενο διάστημα, με ορίζοντα τις ευρωεκλογές του 2019, θα δουλέψουμε ακόμη περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση, με στόχο αυτές οι συμμαχίες που οικοδομούμε να ενισχυθούν και να διευρυνθούν. Έχουμε ακόμη πολλή, αλλά και ενδιαφέρουσα δουλειά μπροστά μας.
Κεντροαριστερά: Στενόχωρο να συγκλίνουμε στην Ευρώπη και όχι στην Ελλάδα
* Στην Ελλάδα μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να συνυπάρξει με την Κεντροαριστερά όπως εκφράζεται από τη ΔΗ.ΣΥ.; Είστε αισιόδοξος πως οι διεργασίες θα αλλάξουν τη στρατηγική κατεύθυνσή της;
Στηρίζω απόλυτα την πρόταση που κατέθεσε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας πριν από λίγες εβδομάδες για την ανάγκη να διερευνήσουμε μέσα από ανοικτό πολιτικό και προγραμματικό διάλογο την προοπτική συνεργασιών με τον χώρο του Κέντρου στην Ελλάδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη εδραιωθεί ως ο βασικός εκφραστής της πλειονότητας των δυνάμεων της Αριστεράς, αλλά και της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα.
Είναι αρνητικό και στενάχωρο τα θετικά βήματα που κάνουμε στην Ευρώπη στο επίπεδο των συγκλίσεων να μην μπορούν να προχωρήσουν και σε εθνικό επίπεδο επειδή ένα σημαντικό τμήμα της ηγεσίας αυτού του χώρου επιμένει σε μια άγονη και ακραία αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρητορική, η οποία βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία με τη στάση της ηγεσίας των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών.
Θεωρώ ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι, έως σήμερα, δεν υπάρχει κανένα σαφές προγραμματικό - ιδεολογικό πλαίσιο συζήτησης από τους υποψηφίους που διεκδικούν την ηγεσία του νέου φορέα. Κυριαρχούν τα επικοινωνιακά τερτίπια, η άσφαιρη γενικολογία και η ρουτίνα.
Ελπίζω επίσης όλοι οι διεκδικητές της ηγεσίας του νέου φορέα να πάρουν μια σαφή, δημόσια και έντιμη θέση για το τι πρέπει να γίνει με τα 200 εκατ. ευρώ που χρωστάει το ΠΑΣΟΚ στο δημόσιο ταμείο και τους Έλληνες φορολογουμένους.
* Ποια είναι αυτή η άλλη Ευρώπη που οραματίζεστε;
Πρέπει να δουλέψουμε πολύ παραπάνω, συλλογικά, και ως ΣΥΡΙΖΑ και σε κυβερνητικό επίπεδο, για να προσδιορίσουμε όσο πιο συγκεκριμένα γίνεται το σχέδιο και τις προτάσεις για το ποια Ευρώπη θέλουμε. Θέλουμε την Ευρώπη της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης, των ίσων ευκαιριών και της βιώσιμης ανάπτυξης και όχι μια Ευρώπη της λιτότητας, της ανεργίας, των εντεινόμενων κοινωνικών ανισοτήτων και των αποφάσεων πίσω από κλειστές πόρτες.
Αυτή όμως η βούληση πρέπει να μετατρέπεται καθημερινά σε σχέδιο, συγκεκριμένες προτάσεις, δράση και συμμαχίες που να υλοποιούν στόχους με μετρήσιμο αποτέλεσμα. Και εδώ όχι μόνον ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το σύνολο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, βρισκόμαστε ενώπιον ιστορικών προκλήσεων, αλλά και υπαρκτών ελλειμμάτων, που απαιτούν ένταση των επεξεργασιών και των πρωτοβουλιών μας.
Δουλεύουμε καθημερινά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά όλες εκείνες τις παθογένειες που μας έχουν οδηγήσει σε αυτή τη βαθύτατη θεσμική, πολιτική και οικονομική κρίση. Καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές, για να κρατήσουμε ανοιχτό τον δρόμο για μια Ευρώπη κοινωνικά δίκαιη, δημοκρατική, παράγοντα ειρήνης και ασφάλειας σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Για να τα καταφέρουμε, όμως, χρειαζόμαστε τους πολίτες και την κοινωνία αρωγούς σε αυτή τη μεγάλη και μακρά εθνική και ευρωπαϊκή προσπάθεια.
