Της Γεωργίας Παπαγεωργίου
Επί μακρά σειρά ετών η λειτουργία των Μέσων Ενημέρωσης ενέκειτο σε αυτό, που ο Marshall MacLuhan περιέγραψε στη μελέτη του περί «Γραμματικής των Μέσων» ως: Το Μέσον είναι το Μήνυμα. O MacLuhan εκτός από αυτό είχε πει και κάτι άλλο εύστοχο. Όταν κάτι λειτουργεί, τότε έχει ξεπεραστεί πια. Αυτή είναι η βάση πάνω στην οποία θα πρέπει να κινηθούν τα μέσα της ενημέρωσης για να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους.
Για να συνεχίσει κάτι να υπάρχει -ξεκινώντας από τη φύση, τα ζώα, τα δένδρα μέχρι και τα επαγγέλματα- πρέπει να προσαρμόζεται στις τρέχουσες συνθήκες. Σήμερα οι influencers, οι άλλοτε καθοδηγητές γνώμης, δεν είναι οι άνθρωποι από μεγάλες οικογένειες ή εκείνοι με τους πολλούς και εντυπωσιακούς τίτλους σπουδών. Μπορεί να είναι ένας απλός άνθρωπος χωρίς σπουδές, που έχει καλή αισθητική αντίληψη και άποψη για τη μόδα. Κατά καιρούς (για να αποκτήσει υπόσταση κοινωνική) τοποθετείται για κοινωνικά ζητήματα. Επιπρόσθετα, καθένας πια μπορεί να έχει τον ρόλο του δημοσιογράφου, αφού, χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθένας, που είδε κάτι, από μια αδικία, ένα ατύχημα, ένα παράξενο συμβάν μέχρι μια οβίδα -πάντα ανάλογα με το σε ποιο μέρος του κόσμου βρίσκεται κανείς-, αποκτά τον ρόλο του ανταποκριτή.
Ο τετριμμένος τρόπος λειτουργίας των μέσων έχει πια ξεπεραστεί και το παλιό περνά στα χέρια των καινούργιων. Παρ’ όλ’ αυτά, αντί του διαφορετικού, ως αναγνώστες εισπράττουμε ό,τι και πριν. Τον συνηθισμένο «πόλεμο» ιδιοκτητών media και πολιτικών.
Για να διατηρήσουν τον ρόλο τους θα πρέπει να προσφέρουν κάτι που να ενδιαφέρει το κοινό και κάτι στο οποίο το κοινό δεν έχει πρόσβαση. Αυθεντική, αμερόληπτη πληροφορία.
Ακριβώς όπως έκανε η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων, που συντόνισε δημοσιογράφους σε όλες τις ηπείρους για την αποκάλυψη των «Εγγράφων του Παναμά» και των μυστικών οικονομικών δραστηριοτήτων πολιτικών, δημόσιων αξιωματούχων, εμπόρων ναρκωτικών, επιχειρηματιών.
Ομοίως και με συγκεκριμένα podcasts στην Αμερική, όπου ένα μικρόφωνο, ένα πρόγραμμα ηχογράφησης στον υπολογιστή και πρόσβαση στο Διαδίκτυο αρκούν από πλευράς εξοπλισμού, ενώ από πλευράς προσωπικού χρειάζονται μόνο δημοσιογράφοι, που θα κάνουν την έρευνα, θα παρουσιάζουν χωρίς σχόλιο τα συμβάντα. Χωρίς εικόνα, χωρίς ιδιαίτερη χροιά της φωνής, χωρίς εκφράσεις προσώπου, χωρίς ευφάνταστες λέξεις, χωρίς εικόνες, που τραβούν την προσοχή. Το μόνο που «καθηλώνει» τον ακροατή είναι η πληροφορία.
Ακριβώς όπως και στο Μεξικό, που παρά τις απειλές και τις δολοφονίες δημοσιογράφων από καρτέλ ναρκωτικών δεν σταματούν τις έρευνες.
