Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.1°C19.8°C
3 BF 56%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
14.7°C17.0°C
1 BF 75%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C17.1°C
3 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.8°C17.5°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
14 °C
13.9°C16.9°C
0 BF 62%
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Το τρίτο έτος
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Το τρίτο έτος

Του Φραγκίσκου Καλαβάση*

Συνήθως είναι το πιο δύσκολο. Στο πρώτο έτος είναι η έκπληξη και η αμηχανία της μετάβασης στο νέο περιβάλλον. Στο δεύτερο, η προσαρμογή και η ανακάλυψη πως η μετάβαση περιέχει πάντα και την απώλεια. Εσωτερικές και εξωτερικές αναμετρήσεις ορίζουν το μέτρο προσαρμογής και της ανθεκτικότητας. Ημών και του περιβάλλοντος. Στο τρίτο έτος έχουμε πια συνειδητοποιήσει τον πολύπλοκο μετασχηματισμό. Των σχέσεων ανάμεσα σ’ εμάς και στο περιβάλλον μας.

Όπως στην εκπαίδευση, έτσι και στην πολιτική ζωή, μπαίνουμε σε κύκλους σπουδών και θητείες. Άριστα προετοιμασμένοι για την εισαγωγή και τελείως απροετοίμαστοι για τη μετάβαση. Μέσα στην περιοδικότητα αυτών των πλαισίων, μαθαίνουμε, λαμβάνουμε αποφάσεις, αναστοχαζόμαστε. Αξιολογούμαστε μαζί με τις επιλογές μας, μαζί με το περιβάλλον μας. Το προσωπικό, το επιστημονικό, το κοινωνικό, το πολιτικό.

Το τρίτο έτος είναι το πιο δύσκολο. Στο Δημοτικό. Στο Πανεπιστήμιο. Στη ΔΕΘ. Εμπεριέχει τα δύο προηγούμενα και το επόμενο. Δοκιμασίες και προσδοκίες, δικές μας και των άλλων, στην πιο βαριά ισορροπία. Δοκιμαζόμαστε όρθιοι πάνω στην τραμπάλα της Ιστορίας. Προσωπικής και πολιτικής, όσο το προσωπικό είναι και πολιτικό. Με τις δυνατότητες και τις αντοχές της αλληλεπίδρασής μας.

Από το πρώτο έτος καλούμαστε να τροποποιήσουμε τις διεργασίες με τις οποίες γνωρίζαμε να αποφασίζουμε, να επιθυμούμε, να αφηνόμαστε, να συγκρατούμαστε. Με καινούργιες απόπειρες. Γνώσης και δράσης. Φιλίας και έρωτα. Συλλογικότητας και ανταγωνιστικότητας. Πολιτικής και προσωπικής.

Μεγαλώνουμε την εικόνα του κόσμου, προσπαθώντας ταυτόχρονα να τον χωρέσουμε σε πιο ευφυή νοητικά μοντέλα. Επεξεργαζόμαστε τις συναισθηματικές μας ανοχές, τις ενοχές. Επιδιώκουμε να βελτιώσουμε τον κόσμο μας κι εμάς μέσα του. Χωρίς να αλλοτριωθούμε και χωρίς να τον καταστρέψουμε.

Αναζητούμε τις διεργασίες της εξέλιξης, τις περιγράφουμε. Με λόγια και με σύμβολα. Τις μετατρέπουμε σε διαδικασίες,. Σχεδιάζουμε την πρόοδο. Προσωπική και πολιτική. Επιχειρούμε το ξεπέρασμα των συνόρων της εποπτείας. Πέρα από τη λογική και την ύλη. Πέρα από τους φραγμούς των διατυπώσεών μας.

Εδώ η πολιτική αποκτά ένα στάδιο πολυπλοκότητας μεγαλύτερο από την κάθε ξεχωριστή επιστήμη. Με κανόνες και χωρίς κανόνες. Η δημοκρατία είναι πάντα αιτούμενο και σύμβολο, όπως το όριο μιας άπειρης ακολουθίας. Η δεοντολογία της στη διελκυστίνδα των αντιθέσεων. Ανάμεσα σε αξίες και συμφέροντα. Πλέει με ασταθή ισορροπία. Αν επιμείνει στην πειθαρχία μειώνει την ελευθερία, αν μειώσει την πειθαρχία αυξάνει την αδικία. Χρειάζεται κατεύθυνση και νοημοσύνη διακυβέρνησης.

Πριν το τρίτο έτος είναι το δεύτερο. Η αμοιβαία προσαρμογή φέρνει τα πρώτα σημάδια. Με πολλαπλές σημασίες. Για τις σχέσεις ημών και του περιβάλλοντός μας. Για την ικανότητα συνδιαμόρφωσής μας μαζί με την κατεύθυνση που έχουμε επιλέξει. Συνύπαρξής μας με το παρελθόν με κριτικό αναστοχασμό. Όταν κάποιες στοργικές σχέσεις και οικεία πρόσωπα φαίνεται να έχουν απομακρυνθεί. Γεωγραφικά, ψυχολογικά, θεωρητικά, πολιτικά. Τρυφερές αναμνήσεις και τωρινοί αντίπαλοι.

Στο τρίτο έτος, το παρελθόν παίρνει διαφορετική μορφή. Άλλη βαρύτητα. Ανάλογα με την προσωπική αντοχή, την επιστημονική οπτική, την πολιτική στάση. Τα σύμβολα και οι διατυπώσεις λαμβάνουν νέες σημασίες. Ο τρόπος χρήσης τους διαχωρίζει τις επιστήμες, διαμορφώνει χωριστές ταυτότητες. Προσωπικές και πολιτικές.

Δοκιμάζεται τώρα η ικανότητα αντίληψης του διαφορετικού, ενσυναίσθησης του άλλου, σύνθεσης και κατανόησης της δράσης ως αλληλεπίδρασης. Η προσέγγιση της πολυπλοκότητας απαιτεί να δει κανείς και την πλάτη του: τον εαυτό του μέσα στο περιβάλλον.

Η ολοκλήρωση της θητείας ή του κύκλου σπουδών απαιτεί ικανότητα επικοινωνίας με τα διαφορετικά και τα ποικίλα. Ανάμεσα σε αυτά που είναι και όσα συμβαίνουν. Σε όσα γίνονται κι όσα δεν γίνονται. Σ’ εκείνα που φαίνονται κι όσα δεν φαίνονται. Εδώ ο σχεδιασμός πλησιάζει αναστοχαστικά την αρχική κατεύθυνση.

Το τέταρτο έτος θα είναι πιο εύκολο, αλλά πιο αγχώδες. Περιλαμβάνει την σχέση μας με τον τόπο της θητείας ή του κύκλου σπουδών. Τη Θεσσαλονίκη ή τη Ρόδο, την Κρήτη ή την Αλεξανδρούπολη, τα Γιάννενα ή την Πάτρα. Το Μαξίμου. Θα κρίνει τη δυνατότητα να παράγουμε την εξέλιξη. Τη συνοχή που δυναμώνει όσο αντιλαμβανόμαστε την ποικιλία και αναγνωρίζουμε τη διαφορετικότητα. Των προσώπων, των σχέσεων, των διαφορών.

* Ο Φραγκίσκος Καλαβάσης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL