Του Γιάννη Σχίζα*
Είμαι στην Εύβοια, έχω παραγγείλει λευκό κρασί. Κάποια στιγμή μού σερβίρουν ένα κίτρινο υγρό. Δεν είναι κρασί, δεν είναι καν νερωμένο κρασί: είναι κρασωμένο νερό...
Στη Νότια Πελοπόννησο παραγγέλνω κόκορα κοκκινιστό, αλλά η ώρα περνάει, ο σερβιτόρος κινείται σαν ελεύθερο ηλεκτρόνιο σε απόμακρες τροχιές. Κάποια στιγμή σηκώνομαι, "τον αναχαιτίζω" -που λένε στη γλώσσα της πολεμικής αεροπορίας- και τον ερωτώ: "τον μαδήσατε τουλάχιστον;".
Κυκλάδες, "το δωμάτιο μας περιμένει" - λέει ο αρχηγός του γκρουπ. Ο room-to-let-ζής έχει άλλη γνώμη: Ελάτε σε μία ώρα... Σε μία ώρα, λέει πάλι "ελάτε σε μια ώρα"... Την τρίτη φορά που ματαξαναλέει "ελάτε σε μία ώρα", τον ερωτώ: "πέσαν τουλάχιστον τα μπετά;".
Αυτή η ιστορία της τουριστικής αρπαχτής που διαδραματίζεται τους μήνες "αιχμής", είναι αναμφίβολα μια πονεμένη ιστορία. Και προς αποφυγή παρεξηγήσεων, αξίζει να τονισθεί ότι η αρπαχτή αναπτύσσεται εκατέρωθεν: Η υπερτιμολόγηση προϊόντων, χώρων και υπηρεσιών, συνεξελίσσεται με την απαίτηση του τουρίστα για τελειότητα, για φθήνεια ακόμη και εκεί που η βενζίνη μεταφέρεται με μουλάρια. Πέρα από όλα αυτά υπάρχει και μια αμφίπλευρη λούμπεν συμπεριφορά, που ξεπερνάει τα όρια της κοινής αρπαχτής: Μια από τις πιο χαριτωμένες εκφάνσεις της, θα μπορούσα να θεωρήσω το "εγχειρίδιο του καλού ξεμείνη" στη Μύκονο, όπου ο συγγραφέας Θ. Διαμαντόπουλος εξέθετε 42 τρόπους με τους οποίους ο τυπικός ξεμείνης (=μπατίρης ή μπατιρημένος σε κρίσιμο τουριστικό χρόνο) μπορούσε να παρατείνει την παραμονή του στη Μύκονο: Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν η "απαλλοτρίωση" φιλοδωρημάτων που άφηναν οι πελάτες για τους σερβιτόρους σε απόμακρα τραπέζια, η κατανάλωση εγκαταλελειμμένων μεριδίων πίτσας "από γυναίκες που το παίζουν λιτοδίαιτες"(!!!), η λαθραία παρέμβαση σε μπουφέδες εγκαινιαζόμενων καταστημάτων και γκαλερί κ.λπ.
Φυσικά θα ήταν άδικο να κατηγορείται αποκλειστικά και μόνο η ελληνική τουριστική πιάτσα για την τουριστο-στραφή εγκληματικότητα: Σε πρόσφατη επίσκεψή μου στο κέντρο της Νάπολης, ένας αστυνομικός μού υπέδειξε να κρατάω επιστήθια την τσάντα μου, λόγω των πολλών ενδιαφερομένων για απαλλοτριώσεις αυτής της μορφής...
Ο τουρίστας, ο περιηγητής, ο έποικος, ο κάτοικος, συγκροτούν διαφορετικές σχέσεις ανθρώπου και χώρου, στις οποίες αντιστοιχεί και διαφορετικό είδος σχέσεων με τις εγχώριες κοινωνίες. Ο Τουρισμός δεν φέρνει, μόνο συνάλλαγμα - όταν πραγματικά φέρνει και δεν το καταθέτει στους θύλακες των all inclusive συγκροτημάτων: Επιπλέον έχει και επιπτώσεις, θετικές και αρνητικές, που πρέπει να συνεκτιμώνται μέσα στο πλαίσιο μιας ολιστικής πολιτικής...
* Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας του βιβλίου "Ο άλλος τουρισμός"
