Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.3°C24.2°C
3 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C24.7°C
4 BF 37%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C23.8°C
2 BF 58%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
18.6°C21.0°C
2 BF 75%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.4°C
3 BF 35%
Ιράν - Τουρκία: "Λιώνουν οι πάγοι";
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ιράν - Τουρκία: "Λιώνουν οι πάγοι";

Του Γιώργου Παγώνη

Η πρόσφατη επίσκεψη στην Τουρκία του αρχηγού του γενικού επιτελείου στρατού του Ιράν Μοχαμάντ Μπαγκερί, που είναι η πρώτη κορυφαίου Ιρανού στρατιωτικού από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, και οι επαφές που είχε με Τούρκους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου της χώρας Ταγίπ Ερντογάν, την Τετάρτη 16 Αυγούστου (“ΑFP, Hurriet”), δείχνει να σηματοδοτεί μια σημαντική βελτίωση στις σχέσεις των δύο χωρών.

Το Ιράν και Τουρκία δεν είναι απλά δύο ισχυρές περιφερειακές δυνάμεις. Μια ματιά στον παγκόσμιο χάρτη αποδεικνύει ότι αυτές οι δύο χώρες βρίσκονται στο σταυροδρόμι των μεγάλων πολιτισμών της ανθρωπότητας, του δυτικού, του κινεζικού και του ινδικού, ενώ είναι και στην καρδιά του ισλαμικού κόσμου, αφού έχουν στα ανατολικά τους τον μαλαισιανό - ινδονησιακό και τον πακιστανικό - ινδικό κλάδο του, ενώ στα δυτικά τους τον αραβικό και τον αφρικανικό κλάδο του.

Επιπλέον όμως οι δύο χώρες συνορεύουν με την περιοχή των Ιράκ, Συρίας, Ισραήλ, Παλαιστίνης, Λιβάνου, που μεταπολεμικά είναι σε μια σχεδόν συνεχή κρίση και συγκεντρώνει το παγκόσμιο ενδιαφέρον.

Το κοινό τους πολιτισμικό ταξίδι ξεκίνησε πριν από χίλια περίπου χρόνια και ήταν οι Σελτζούκοι Τούρκοι αυτοί που είχαν την ορμή και τη δύναμη για να φέρουν δίπλα - δίπλα τα δύο μεγάλα έθνη. Την ίδια περίπου εποχή που νικούσαν τους Βυζαντινούς στο Ματζικέρτ (1071 μ.X.) και δημιουργούσαν στη Μικρά Ασία το σουλτανάτο του Ικονίου, ίδρυαν και ένα δεύτερο σουλτανάτο στο Ιράν με πρωτεύουσα το Ισφαχάν (1051-1220 μ.Χ.).

Ποιητές και φιλόσοφους σαν τον Ομάρ Καγιάμ και τον Τζελαλεντίν Ρουμί, που ήταν Πέρσες οι οποίοι έζησαν και δίδαξαν σε τουρκικό περιβάλλον εκείνη την εποχή, δεν έχει πολλούς ο κόσμος. Η κοινή πορεία συνεχίστηκε και κατά την περίοδο της μογγολικής λαίλαπας που σάρωσε το Ιράν τον 13ο και 14ο αιώνα, καθώς και κατά την περίοδο των Τουρκομογγόλων Τιμουριδών. Τη διέκοψαν μάλλον απότομα οι Σαφαβίδες. O σάχης Ισμαήλ Α’ νίκησε Τούρκους και Τουρκομάνους και ίδρυσε την ομώνυμη δυναστεία (1502-1722μ.Χ.).

Οι Σαφαβίδες έβαλαν για τα καλά τη σφραγίδα τους στην ιρανική ιστορία. Η χώρα ενστερνίστηκε τον σιιτισμό, κάτι που δεν έγινε και τόσο αναίμακτα. Το αντίστοιχο βέβαια έγινε προς ανατολάς, όπου είχαν πλέον (αρχές 16ου αιώνα) επικρατήσει πλήρως οι Οθωμανοί Τούρκοι, μόνο που εκεί ήταν οι σουνίτες οι θύτες και οι σιίτες τα θύματα. Οι στρατοί των δύο αυτοκρατοριών βρέθηκαν αντιμέτωποι στο Χαλντιράν, στην περιοχή του Βαν, τον Αύγουστο του 1514 μ.Χ. Νίκησαν οι Τούρκοι υπό τον Σελίμ Α’ και η νίκη τους αυτή, παρά τις συγκρούσεις των επόμενων αιώνων, διαμόρφωσε τα σημερινά σύνορα των δύο χωρών.

Έπρεπε να φτάσουμε στην εποχή μας για να ξαναθερμαθούν οι σχέσεις τους . Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι δύο χώρες, στις οποίες είχαν επικρατήσει φιλοδυτικά καθεστώτα, αισθάνθηκαν έντονη την απειλή της Σοβιετικής Ένωσης, που ήταν ο βόρειος γείτονάς τους, και έσπευσαν να κρυφτούν στην αγκαλιά των ΗΠΑ. Βρέθηκαν επίσης μαζί στο Σύμφωνο της Βαγδάτης του 1955 (Βρετανία, Πακιστάν, Τουρκία, Ιράν, Ιράκ), αλλά και στο CENTO του 1959 (Τουρκία, Ιράν, Πακιστάν). Αλλά ο μήνας του μέλιτος έληξε πάλι απότομα το 1979. Στο Ιράν είχε επικρατήσει η Ισλαμική Επανάσταση, για την οποία πρώτος στόχος ήταν οι Αμερικανοί και οι φίλοι τους.

Όταν το 2011 ξέσπασε η εξέγερση στη Συρία, οι δύο χώρες συντάχθηκαν ολόψυχα στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα. Οι Ιρανοί με τον Άσαντ και το συριακό καθεστώς και οι Τούρκοι με τους ισλαμιστές αντάρτες. Δεν βγήκε αυτή οι επιλογή στους Τούρκους, αφού οι λεγόμενοι μετριοπαθείς σουνίτες ισλαμιστές αποδείχτηκαν σε σημαντικό βαθμό συγκοινωνούντα δοχεία με τους τζιχαντιστές. Η αντικουρδική τους μανία έκανε τους Τούρκους να το παραβλέπουν αυτό για καιρό. Τους εξασφάλισε την καχυποψία της παγκόσμιας κοινής γνώμης.

Όταν άρχισε να φαίνεται ότι οι Ρώσοι έριχναν όλο το βάρος τους στην υποστήριξη του Άσαντ, οι Τούρκοι αποφάσισαν να πάνε στην Αστάνα του Καζακστάν και να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι με τους Ρώσους και τους Ιρανούς. Είχαν θυμηθεί ότι μπορεί να έχουν τις σεχταριστικές τους διαφορές με το Ιράν, αλλά τους ενώνει η αντίθεσή τους στον κουρδικό εθνισμό. Κι ας χαϊδεύoυν εδώ και χρόνια οι ίδιοι τους Μπαρζανί και οι Ιρανοί τους Ταλαμπανί.

Στην πρόσφατη κρίση του Κόλπου Τούρκοι και Ιρανοί βρέθηκαν πάλι μαζί. Τέθηκαν ανεπιφύλακτα στο πλευρό του Κατάρ, ενώ πολλοί άλλοι προσπάθησαν να τηρήσουν τις ισορροπίες. Οι Τούρκοι γιατί επιμένουν σθεναρά στην υποστήριξή τους στους Αδελφούς Μουσουλμάνους και οι Ιρανοί γιατί το Κατάρ κοντράρει τους Σαουδάραβες, αλλά και γιατί τα ’χουν βρει μαζί του στο θέμα της συνεκμετάλλευσης του πετρελαίου και του αερίου.

Διαφαίνεται λοιπόν ένα κάποιο “λιώσιμο των πάγων”στις σχέσεις των δύο χωρών. Δεν είναι βέβαιο ότι αρέσει σε όλους αυτό. Οι Κούρδοι ίσως έχουν τις επιφυλάξεις τους.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL