Παίζαμε με τους μαθητές της έκτης. Χάναμε πάντα. Στα καλά μας, 3-0, στα άσχημά μας 6-1. Υπήρχε μεταξύ μας διαφορά ύψους, δύναμης, ανάπτυξης. Πιο ψηλοί, πιο κανίβαλοι οι «εκταίοι», έσπρωχναν, κλώτσαγαν στο «καλάμι», δεν έβρισκες το δίκιο σου. Επειδή δεν αρκούσαν οι αριθμοί παικτών ή, ακριβέστερα, γιατί ποθούσες να παίζεις μέσα, υπήρχε η σοφή θέση μπακότερμα.
Απέκρουες το σουτ με «πλονζόν», έκοβες τον αντίπαλο επιθετικό, έδινες πάσες, μπορούσες να προωθηθείς και να ρίξεις ένα «πλασέ», να στείλεις την μπάλα στον βρόντο. Επειδή ως μπακότερμα ήσουν κάτι ποδοσφαιρικά ενδιάμεσο, μπορούσες να ενοχοποιηθείς ή να αθωωθείς για τα πάντα. Αν έτρωγες το χαζογκόλ, ή αν έχανες το γκολ σε άδειο τέρμα, ή έδινες πάσα σε αντίπαλο, σε καταριόταν όλη η ομάδα. Αν έπιανες το άπιαστο, αν από τύχη σού καθόταν μια κεφαλιά - γκολ από το κόρνερ, αν κλάδευες τον τριπλαδόρο τους (τον Σωτήρη, π.χ.), ήσουνα θεός. Ανά λεπτό μπορούσε να γυρίσει η τύχη σου. Απ τις κατάρες, στις αγκαλιές.
Σταμάτησα να παίζω μπάλα μόλις τέλειωσα το Λύκειο. Βαριόμουνα και να βλέπω ποδόσφαιρο. Περιμένεις 20 λεπτά, μισή ώρα να δεις μια φάση. Άσε που η τηλεόραση είναι ένα κρύο, μακρινό πράγμα. Δεν φαίνεται εύκολα το κόλπο, η μαγκιά, η προσποίηση του παίκτη. Έτσι κι αλλιώς το ποδόσφαιρο όσο πιο ομαδικό γίνεται, όσο περισσότερο αλληλοκαλύπτονται οι παίκτες και συνδυάζονται, τόσο χάνεται το προσωπικό γύρισμα, το τακουνάκι, το μπουρδούκλωμα του αντίπαλου αμυντικού. Μια ποδοσφαιρική μηχανή, το γέμισμα χώρων, η κίνηση στο κενό, η πάσα ακριβείας έχουν τη δική τους θεαματικότητα, μια αρχιτεκτονική γοητεία στο πράσινο φόντο. Δεν είναι τυχαίο που οι σχεδιαστές των animations περίπου μ’ αυτήν τη λογική οργανώνουν τα παιχνίδια τους.
Κάθησα σε μια ταβέρνα στο Παγκράτι. Κοίταζαν προς το μέρος μου αλλά ψηλά, οι ιδρωμένοι, ηλικιωμένοι θαμώνες. Κάπνιζαν, πού και πού έβριζαν, αντιδικούσαν, χαίρονταν. Δεν άντεξα, ήμουνα περίεργος. Τους πλησίασα. Έβλεπαν μια τεράστια οθόνη πιασμένη με σιδερένιο βραχίονα πάνω από την πόρτα της εισόδου. Κάτι κυκλάκια, κάτι ακατάληπτοι αριθμοί, σαν ταμπλό χρηματιστηρίου. Τι ήταν αυτό που τους γέμιζε με αγωνία; Ένα διεθνές στοιχηματικό πράγμα, που αναφερόταν σε αγώνες ποδοσφαίρου. Μια ομάδα από το Καζακστάν, μια ομάδα από την Ναμίμπια. Πού να ξέρεις;
Αυτό που συνέβαινε στην οθόνη ήταν το ισοδύναμο ποδοσφαιρικών αναμετρήσεων, χωρίς ποδόσφαιρο. Χωρίς τάκλιν, χωρίς αράουτ, χωρίς κοντρόλ, χωρίς βολέ, χωρίς προσποίηση, χωρίς αντικανονικά μαρκαρίσματα. Σημεία, αριθμοί, καναδικό σύστημα. Μια ζωγραφική του Καντίνσκι, ή του Κλεε σε σχέση με ένα γεγονός στον δρόμο, έναν ξυλοδαρμό, μια μηχανή με σούζα, το αγκάλιασμα σε μια φρέσκια ερωτική σχέση. Ο Καντίνσκυ οργάνωσε μια καλοχτισμένη ισοδυναμία με το πραγματικό, αλλά το πραγματικό αντέδρασε. Δραπέτευσε. Η σημειουργία δεν είναι η πραγματικότητα ακόμα κι αν υιοθετεί κάποια από τα μετρικά στοιχεία της πραγματικότητας.
Συγκρίνω βέβαια ανόμοια πράγματα. Όχι μόνο γιατί εγώ αγάπησα το ποδόσφαιρο παίζοντας, μετέχοντας, αλλά και γιατί το ποδόσφαιρο ήταν έτσι διαμορφωμένο για να μετέχω, να παίζω. Ο αγώνας φιλοξενούσε τους παίκτες. Όταν ο θεατής δεν ταυτίζεται με τον ποδοσφαιριστή αλλά με το πιθανό κέρδος που θα του φέρει, τότε ο αγώνας είναι αφιλόξενος για όλους. Περίπου αυτήν τη στρέβλωση απεχθάνομαι έστω με τη μορφή υπόγειας αναπόλησης.
