Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.0°C25.2°C
3 BF 51%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.8°C25.4°C
2 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.9°C21.6°C
4 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
20.4°C20.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.9°C24.0°C
0 BF 33%
Ξεφυλλίζοντας τους κλασικούς
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ξεφυλλίζοντας τους κλασικούς

Πριν από λίγο καιρό είχαμε αναφερθεί σε ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα του Α. Αρνέλλου "Μια παρτίδα σκάκι". Το μυθιστόρημα εντάσσεται στην ευρεία ρεαλιστική παράδοση, η οποία, ξεκινώντας από τον Στέφαν Τσβάιχ, χρησιμοποιεί το σκάκι για να αναπαραστήσει τις αντιφάσεις και συγκρούσεις της κοινωνικής ζωής. Συμπληρώνοντας την αναφορά μας, θα σταθούμε σε αυτό το σημείωμα σε ένα άλλο αξιόλογο έργο του ίδιου συγγραφέα, τις "Αϋπνίες" (εκδ. Φαραί, 2010).

Στις "Αϋπνίες", με την πρωτότυπη μορφή της αφήγησης μιας νυχτερινής περιπλάνησης στα ράφια της βιβλιοθήκης του, ο Αρνέλλος αποτιμά και αξιολογεί το έργο των κορυφαίων λογοτεχνών του 19ου και 20ού αιώνα. Οι κρίσεις του προσεγγίζουν, χωρίς μάλιστα αυτό να γίνεται συνειδητά, τις αναλύσεις της ρεαλιστικής λογοτεχνίας από τον Λούκατς.

Ο Αρνέλλος μας μιλά και συγκρίνει πολύ διαφορετικούς ανάμεσά τους λογοτέχνες όπως οι Τέννυσον, Μπαλζάκ, Ουγκώ, Ανατόλ Φρανς, Μωπασάν, Γκόγκολ, Ντοστογιέφσκι, Τσέχωφ, Σίλερ, Τολστόι, Ουάιλντ, Έλιοτ, Σω και οι πρωτοπόροι Αμερικανοί λογοτέχνες των αρχών του 20ού αιώνα. Ενώ όμως αναγνωρίζει ότι κάθε ρεύμα έχει τον λόγο ύπαρξής του και τον ρόλο του στη λογοτεχνική σκηνή, δίνει έμφαση στις ρεαλιστικές τάσεις, που επιχειρούν, με μια ποικιλία μέσων, να αποδώσουν πιστά την κοινωνική πραγματικότητα, με τον πλούτο των συγκρούσεων που τη χαρακτηρίζουν στην καπιταλιστική εποχή. Όταν λείπει αυτή η κατεύθυνση, ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος του εξεζητημένου ή της ηθικολογίας, της «τέχνης για την τέχνη», σε απόσπαση από τη ζωή.

Παρακολουθώντας την εξέλιξη του ρεαλισμού από το 19ο στον 20ό αιώνα, ο Αρνέλλος εξαίρει τους Αμερικανούς ρεαλιστές, όπως ο Φώκνερ και ο Ο' Νιλ, ως τους πρωτοπόρους ανιχνευτές των πιο κομβικών τάσεων της εποχής μας, της διασάλευσης της κοινωνικής συνοχής από την αδυσώπητη συγκέντρωση του κεφαλαίου:

«Ο αμερικάνικος ρεαλισμός», γράφει, «παρουσιάζει μέσα από τα έργα των λογοτεχνών αυτών, μια καθημερινή ζωή γεμάτη σκοτεινές εικόνες, βίαιες καταστάσεις, συγκρούσεις, σκληρότητα στα ήθη... Οι Αμερικανοί λογοτέχνες του πρώτου μισού του 20ού αιώνα... αποδεικνύονται ακούσια προφητικοί για τη ζωή ολόκληρης της ανθρωπότητας... Περιγράφουν το κοινωνικό γίγνεσθαι της πατρίδας του, την καταθλιπτική συγκέντρωση μεγάλου κεφαλαίου στα χέρια όλων και λιγότερων ανθρώπων, που δημιουργεί για τους πολλούς μια κατάσταση ανυπόφορη. Χάνεται η αρχή της αναλογίας και, μαζί της, η ιδέα μιας στοιχειώδους κοινωνικής δικαιοσύνης και ισορροπίας. Αυτό αποσυνθέτει την ανθρώπινη προσωπικότητα και την οδηγεί σε εσωτερική διάσπαση» (σελ. 92).

Αυτό, εκτιμά ο ίδιος, κάνει τους παραπάνω συγγραφείς, «επίκαιρους και σήμερα, περισσότερο από ποτέ».

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL