Στην πρόσφατη παρουσίαση του βιβλίου «Ερυθρόλευκη τρέλα» του Κώστα Κρεμμύδα στο «Πόλις Καφέ», επόμενο ήταν να αναδυθούν μνήμες αθλητικού και λαογραφικού χαρακτήρα, ανάμεικτες με ικανές δόσεις σκανδαλο-λογίας. Εμένα πάντως με διασκέδασε ιδιαίτερα η υπόμνηση του εγχειρήματος «ευπρεπισμού» του γηπεδικού λόγου, περί τα τέλη της δικτατορίας... Τότε και παρά το εγχείρημα , οι μεν εκφωνητές δεν βολεύτηκαν με εκφράσεις του τύπου «λακτίζει την σφαίρα εκτός παιδιάς», οι δε βωμολόχοι δεν προσέλαβαν τους καλούς τρόπους που υποδείχθηκαν από τον Γιάννη Καλαϊτζή σε μια γελοιογραφία: Π.χ., «ρε αυνανιστή διαιτητή, συνουσιάζεσαι»... Και τελικά τα ποδοσφαιρικά ήθη αποδείχτηκαν διατηρητέα, αν κρίνω από ένα σύνθημα που άκουσα χρόνια μετά, από χορωδία υπερδεκακισχιλίων φιλάθλων: «Γαμιέται - ο ΠΑΟ - κι η Λεωφόρος»...
Γενικά η αθυροστομία συνευρίσκονταν με δόσεις μεγαλοστομίας - όπως με την εξωδιοικητική προαγωγή του Δομάζου σε Στρατηγό ή με τη μαρξίζουσα προμετωπίδα παλιάς βορειοελλαδίτικης εφημερίδας: «Ο ΠΑΟΚ βαδίζει στον δρόμο των ιστορικών πεπρωμένων του»... Ή ακόμη με τα διαλαμβανόμενα σε ένα αφήγημα του Β. Τσιαμπούση στην «Παρέμβαση» της Κοζάνης, όπου οι αφικνούμενοι σιδηροδρομικώς ΠΑΟΚτζήδες στην Αθήνα μάζευαν πέτρες από τις σιδηροδρομικές γραμμές (προφανώς για συλλεκτικούς λόγους...), οπότε, μετά τις διαμαρτυρίες κάποιου υπαλλήλου, ο αρχηγός της κομπανίας βεβαίωσε ότι οι πέτρες θα ξαναμπούν στη θέση τους εάν κερδίσει η ομάδα, «στον λόγο της ΠΑΟΚτζίδικης τιμής του»...
Λόγω ηλικίας -που προϊόντος του χρόνου δηλώνω σπανίως ή για εκπτωτικούς σκοπούς- έμαθα την αρχαϊκή προπονητική αγωγή: «Άντρες είστε, μουστάκια έχετε, παίξτε μπάλα να κερδίσετε»! Έκτοτε έγιναν πολλά και πρωτίστως η απώλεια της εντοπιότητας του ποδοσφαίρου: Οι μεγάλες ομάδες μετατράπηκαν σε διεθνείς θιάσους, οι νεοαποκτώμενοι παίχτες κόψαν το παραμύθι της αποεξανέκαθεν οπαδοσύνης της Χ ή Ψ ομάδας. Το couleur locale (τοπικό χρώμα) υποβαθμίστηκε στη Γ' Εθνική - αλλά κι εκεί χάθηκε, εν όψει ματσωμένων μικρομεγαλοπαραγόντων που υπόσχονταν Λατινοαμερικάνους άσους ακόμη και στον Πανσουρμενιακό...
Βασικά δεν θεωρώ ότι η εμπλοκή του Αλμπέρ Καμύ ή του Μένη Κουμανταρέα παρέχει ερείσματα για την καταξίωση του ποδοσφαίρου, το οποίο ελέγχεται πάντοτε για το κατά πόσον είναι εκτονωτήριο ή προπονητήριο βίας. Η δυσανεξία του οπαδού στην ήττα, ο οπαδισμός και η ημετεροκρατική σύμπλευση με κάθε καρυδιάς καρύδι, ο ανταγωνιστικός παροξυσμός και η καψούρα εαυτών και αλλήλων, όλα αυτά «κακοφορμίζουν» τη συνείδηση και τείνουν (ή καταλήγουν) σε ένα παιχνίδι - μη παιχνίδι...
Όμως οι διανοούμενοι παίζει... Με το πνεύμα αυτό σημειώνω την υπό του Κρεμμύδα ονοματοδότηση του ΠΑΟ ως «ακατανόμαστου», καταθέτω την παλιά(ταξική) απαξίωση των Ολυμπιακών ως μαουνιέρηδων και φυσικά ανακαλώ την εκ βαθέων ποδοσφαιρική ιαχή που έσωσε ο Χάρρυ Κλυνν: «Τι τους κοιτάτε, ρε; Βαράτε τους»!
