Τέσσερις μέρες μετά το μακελειό του Μάντσεστερ η προεκλογική περίοδος στην Αγγλία επανήλθε κανονικά. Απανωτό μακελειό στο Λονδίνο, επαναφορά εντός διημέρου στην προτεραία κατάσταση. Όπως στη Γαλλία, ανάμεσα στον πρώτο και δεύτερο γύρο των προεδρικών. Η τραγωδία οδήγησε αποκλειστικά στην ενδυνάμωση των υπηρεσιών ασφαλείας και των μέτρων κατά της τρομοκρατίας.
Οι θεσμοί, βέβαιοι για την ορθότητα των αρχών και των προσανατολισμών τους, δεν ανησυχούν για φαινόμενα που τους ξεπερνούν. Ή τα αποσιωπούν. Όπως με τις δολοφονικές απόπειρες στα σχολεία των ΗΠΑ ή τις νέες μορφές εφηβικής παραβατικότητας στις ευρωπαϊκές χώρες ή τις σωματικές και σεξουαλικές μορφές σχολικής βίας σε αφρικανικές χώρες.
Διασχίζουν την Ιστορία με την ψευδαίσθηση μιας υγιούς εσωτερικής οργάνωσης και ικανότητας προσαρμογής στο περιβάλλον τους. Δεν αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και το περιβάλλον ως αλληλένδετα μέρη ενός σχεδιασμού στον οποίο μετέχουν με τη σκέψη και τη δράση τους.
Προσδεμένοι σε στερεότυπα και συμφέροντα, αντί να εξελίσσονται, σκληραίνουν. Ζητούν προληπτικά μέτρα κατά των άλλων. Ανάγουν τα πλήγματα και τις ρωγμές σε κάτι ξένο, αυθύπαρκτα κακό, από το οποίο θα πρέπει να προστατευθούμε, όπως από τα κουνούπια: με πιο αποτελεσματικούς ψεκασμούς και ισχυρότερες κρέμες για την επιδερμίδα.
Μεταφέρουν την ευθύνη από το σχολείο στην οικογένεια ή στην κοινωνία και τανάπαλιν. Ποτέ στις συνδέσεις ανάμεσά τους. Το παιδί όμως μεγαλώνει μέσα σε αυτές τις συνδέσεις. Τις αποσιωπημένες. Το παιδί είναι αυτές οι συνδέσεις. Όπως οι πρόσφυγες είναι οι αποσιωπημένες συνδέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Απροστάτευτα τα παιδιά, σε διασταυρώσεις ταχείας κυκλοφορίας. Έκθετοι οι πρόσφυγες, σε διεθνείς διαδρόμους προσγείωσης και απογείωσης. Οπουδήποτε αλλού θα τους σκότωναν. Είτε οι δικοί τους είτε οι άλλοι.
Μείγμα πρόληψης και αστυνόμευσης ήθελε κι ο σχολικός διευθυντής στο Ρέθυμνο. Τα προσόντα του διευθυντή, λένε οι θεσμοί, είναι τα χρόνια υπηρεσίας και η αποδοχή των ανωτέρων. Και τα μόρια των γνώσεων, συμπλήρωσαν αργότερα. Και η υποστήριξη των κατωτέρων, νομοθέτησαν πρόσφατα. Αρκεί η ανοχή των κατωτέρων, διόρθωσε η δικαστική εξουσία. Αποξενώνουν την εκπαιδευτική πρακτική από τον σχεδιασμό της. Από την ικανότητα διακυβέρνησης πολύπλοκων συστημάτων. Πώς να θεραπευτεί ο κατά φαντασίαν υγιής;
Η αρχική δήλωση Κόρμπιν των Εργατικών περί επανεξέτασης προσανατολισμών και πρακτικών της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής έσβησε πριν ηχήσει. Όπως οι απόπειρες του Μελανσόν να επανεξετάσει τη γαλλική πολιτική στη Συρία. Όπως απομονώθηκαν οι προσεγγίσεις του Τσίπρα για το προσφυγικό στις συνόδους κορυφής. Για τα μέτρα ενίσχυσης και στις χώρες προέλευσης, όχι μόνο στους προορισμούς. Για τη σύνδεση που δημιουργεί το φαινόμενο. Για τη Μεσόγειο, το περπάτημα πάνω στη θάλασσα. Τους πεθαμένους μικρούς χριστούς στις ακτές. Για τον κανονικό ρυθμό που δεν επανέρχεται.
Την πρώτη δεκαετία της χιλιετίας μας καταγράφηκαν στον πλανήτη 45 τρομοκρατικά χτυπήματα αποδιδόμενα και διεκδικούμενα από τζιχαντιστικές οργανώσεις. Αρχίζοντας από την Υεμένη το 2000, έναν χρόνο πριν από τους δίδυμους πύργους. Την Υεμένη, που μόλις την εξόρισε ο Τραμπ από τον παγκόσμιο χάρτη, κάποια κατάρα της έφερε και επιδημία χολέρας.
Την επόμενη πενταετία, από το 2010 ώς το τέλος του 2014, καταγράφηκαν 57. Αρχίζοντας από το μετρό της Μόσχας. Μέσα στον επόμενο χρόνο, στο 2015, 37 χτυπήματα, αρχίζοντας από το Παρίσι, το "Charlie Hebdo". Μέσα στο 2016, τα χτυπήματα έφτασαν τα 107. Αρχίζοντας από το Αφγανιστάν, πριν από το φονικό φορτηγό της Νίκαιας. Από την Τουρκία ξεκίνησαν τα χτυπήματα του 2017, μέχρι το τέλος Μαΐου μετράμε ήδη 47. Μετά από κάθε μακελειό η ζωή, λένε, βρίσκει πάλι τον ρυθμό της. Ποια ζωή; Κανείς δεν καταλαβαίνει.
Οι κατά φαντασίαν υγιείς περιχαρακώνονται. Οι τζιχαντιστικές οργανώσεις απλώνονται. Οι μεν ξεκόβουν. Οι δε ξεκάνουν. Brexit. Τραμπ. Χαλιφάτα. Αρπακτικά. Εδώ αρπάζουν κανάλια, ομάδες, ελπίδες και δημόσιο πλούτο. Εκεί αρπάζουν χώρες, ζωές, όνειρα. Συγχέουν τα χτυπήματα. Της τρομοκρατίας, της μαφίας και της μοίρας.
Δεν αντιλαμβάνονται πως ο χάρτης που κοιτάμε, ο παγκόσμιος χάρτης που φτιάχνουν καθημερινά, τους περιέχει και μας περιέχει. Σκοτώνοντας δεν τρυπάμε τον χάρτη, ανοίγουμε τη γη κάτω από τα πόδια μας. Πρέπει να σχεδιάσουμε αλλιώς τον χάρτη κι αλλιώς εμάς πάνω σ’αυτόν.
* Ο Φραγκίσκος Καλαβάσης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου
