Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.2°C26.3°C
2 BF 36%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C26.0°C
3 BF 36%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C24.8°C
2 BF 52%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.9°C24.0°C
2 BF 38%
Μέτρα, αντίμετρα και αριστερή πολιτική
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μέτρα, αντίμετρα και αριστερή πολιτική

Ας ξεκαθαρίσουμε ορισμένα θέματα που λειτουργούν ως παράσιτα επικοινωνίας, αλλά και κοινωνίας της κυβερνητικής πολιτικής, ακόμη και για αρκετά από τα οργανωμένα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ.

Ανέκαθεν, αλλά και στο διηνεκές, πάντα -1+1=0. Άρα, ό,τι λένε ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση για τα μέτρα-αντίμετρα που θα δίνουν μηδενική δημοσιονομική επιβάρυνση είναι πέρα ώς πέρα αλήθεια. Επιπροσθέτως, το γεγονός ότι το 2021 θα είναι εφικτό να έχουμε περισσότερα αντίμετρα απ’ ό,τι μέτρα είναι και αυτό ρεαλιστικότατο εφόσον οι προβλέψεις για πλεονάσματα μεγαλύτερα του στόχου (3,5%) είναι ευοίωνες και προπάντων ρεαλιστικές.

Η ενεργός ζήτηση

Ωστόσο, υπάρχει εδώ ένα αδύνατο σημείο. Ενώ τα αντίμετρα είναι όλα στη σωστή κατεύθυνση, δεν αναπληρώνουν το απολεσθέν εισόδημα ακριβώς και σε καθέναν προσωπικά από όσους το χάσουν. Αυτό σημαίνει ότι πλήττεται η ενεργός ζήτηση εφόσον τα όποια μέτρα επιβαρύνουν αυτούς που μπορούν ακόμη να καταναλώσουν (τα απομεινάρια της μεσαίας τάξης), ενώ τα αντίμετρα, που δικαίως απευθύνονται στα ήδη φτωχοποιημένα στρώματα, δεν μπορούν να συνεισφέρουν αποφασιστικά στην ενεργό ζήτηση. Είναι άλλο πράγμα να βγάζεις κάποιον από τη φτώχεια και άλλο να τον βοηθάς να επιβιώσει. Στην πρώτη περίπτωση, δημιουργείς αποφασιστική παρέμβαση στην ενεργό ζήτηση, βοηθάς την αγορά και έτσι δημιουργείς ανάπτυξη. Στη δεύτερη, απλώς βοηθάς τον συνάνθρωπο να μην πεθάνει, στερώντας πόρους, έστω και ελάχιστους, από αυτούς που μετά βίας κρατούν την αγορά. Ωστόσο, ο αντίλογος πάνω σε αυτόν τον ισχυρισμό είναι μεγάλος, και πολύ σωστά, εφόσον με τη συμφωνία πάμε σε ποσοτική χαλάρωση και απομείωση του χρέους. Όμως κι εδώ έχουμε δύο αγκάθια.

Χρέος και ποσοτική χαλάρωση

1. Ποσοτική χαλάρωση: Η ΕΚΤ αγοράζει χρεόγραφα των ελληνικών τραπεζών και δίνει μια καλή ρευστότητα στο τραπεζικό μας σύστημα με την προϋπόθεση ότι αυτή η ρευστότητα θα πάει στην αγορά... Καλό φαίνεται, αν και υπάρχουν σημεία για συζήτηση! Αλλά, αφού η κυβέρνηση όχι μόνο δεν ελέγχει τις τράπεζες, αλλά της έχει επιβληθεί και ένας νεοφιλελεύθερος διοικητής στην ΤτΕ, γεννάται εύλογα το ερώτημα: Σε ποια αγορά θα κατευθυνθεί η αναμενόμενη ρευστότητα; Στην αγορά των μεγαλοεργολάβων ή «επενδυτών» τύπου Fraport; Στις εξαγωγές; Στις τοπικές αγορές που δρουν κυρίως μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις τοπικού ενδιαφέροντος και δεν έχουν εξαγωγικές δραστηριότητες; Σ’ αυτό το σημείο, ας μην γίνουν παρανοήσεις. Και οι μεγάλες εταιρείες που θα αναλάβουν μεγάλα έργα χρειάζονται, και οι εξαγωγές είναι απαραίτητο να ενισχυθούν. Ωστόσο, ερήμην της μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας και των τοπικών αγορών, ανάπτυξη στη χώρα μας δεν μπορεί να υπάρξει. Αν υποθέσουμε ότι η ρευστότητα της ποσοτικής χαλάρωσης απευθυνθεί και στους μικρομεσαίους, ίσως να ανακουφίσει το κομμάτι της χρηματοδότησής τους, ωστόσο το πρόβλημα παραμένει δυσεπίλυτο, αφού, από την άλλη, η σχέση ανάμεσα σε πλεόνασμα και ενεργό ζήτηση είναι αντιστρόφως ανάλογη (αρνητική), τουλάχιστον στη φάση της επανεκκίνησης μιας οικονομίας.

2. Το χρέος είναι μεγάλη συζήτηση για πλήρη ανάπτυξη στον περιορισμένο χώρο ενός άρθρου. Είναι γεγονός ότι χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους, ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει, αλλά, από την άλλη, καλό θα είναι να γνωρίζουμε ότι κι αν ακόμα το χρέος μάς χαριστεί στο σύνολό του, χωρίς αυτοδύναμη ή, πιο σωστά, «ενδογενή» ανάπτυξη, θα είναι δώρο άδωρο... Πώς όμως θα υλοποιηθεί η ενδογενής ανάπτυξη με τη σημερινή συνθήκη του ευρώ που απαιτεί πλεονάσματα; Παρεμπιπτόντως, γεννιέται και ένα ερώτημα αυτές τις ημέρες όπου συζητιέται η απομείωση του χρέους. Αν το ΔΝΤ «συμβιβαστεί» με τη Γερμανία και αναβάλλει τη συζήτηση για το ελληνικό χρέος μέχρι την επομένη των γερμανικών εκλογών και δεν υλοποιήσει την απειλή του για αποχώρηση από τη χρηματοδότηση του προγράμματος, τότε τι κάνουμε; Θα υλοποιήσουμε τα μέτρα ή θα αναστείλουμε κι εμείς την εφαρμογή τους εφόσον η προϋπόθεση της εφαρμογής τους είναι η απομείωση του χρέους; Κι αν τα αναστείλουμε, δεν θα εκβιαστούμε με την ποσοτική χαλάρωση αυτή τη φορά, που όντως είναι αναγκαία;

Μήπως τελικά όλη αυτή η ιστορία «μέτρων - πλεονασμάτων - αντιμέτρων» δεν είναι παρά μια επιδότηση προκειμένου να παραμείνουμε στη φτώχεια; Βέβαια, κι αν ακόμη είναι έτσι, δεν θα πρέπει να λοιδορείται η διαπραγματευτική προσπάθεια της κυβέρνησης συνολικά, εφόσον κανένας δεν θα ήταν διατεθειμένος να μας «χαρίσει» από μόνος του τα αντίμετρα κατά της λιτότητας ή να μας μειώσει το χρέος - και εδώ ας μην ξεχνάμε ότι οι εταίροι μας επιβουλεύτηκαν και τις συλλογικές συμβάσεις, που ευτυχώς θα επανέλθουν.

Τι είδους ανάπτυξη θέλουμε;

Όλα αυτά απέχουν από την πολυπόθητη «ανάπτυξη». Αλλά την ανάπτυξη έτσι όπως αυτή ορίζεται από τη διεθνή βιβλιογραφία, δηλαδή, διαδικασία με βασικούς πυλώνες -εκτός της οικονομίας- την κοινωνία και το περιβάλλον. Και απέχουν επειδή: χωρίς ελεγχόμενα ελλείμματα, αντί πλεονασμάτων, ελεγχόμενο από το κράτος τραπεζικό σύστημα και κυρίως, χωρίς σεισάχθεια, ανάπτυξη μάλλον δεν γίνεται· κι αν ακόμη επιχειρηθεί, είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση.

Ωστόσο, μέσα σε τέτοιες συνθήκες, είναι πολύ πιο εύκολη η επίτευξη της «μεγέθυνσης». Με απλά λόγια, επιτυγχάνεται αυτό που ο λαός μας γνωρίζει ως ευημερία των οικονομικών δεικτών και δυστυχία της κοινωνίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μεγέθυνσης είναι αυτό της Γουατεμάλας. (http://www.exandasdocumentaries.com/series/macroeconomics/exandas-imf.php) Εκεί ο λαός υποφέρει από μια πολύ πιο σκληρή λιτότητα από τη δική μας, επειδή θα πρέπει να διατηρήσουν την «ανάπτυξη» που πέτυχαν, που φυσικά δεν πρόκειται για ανάπτυξη, αλλά γι’ αυτό που προηγουμένως ονομάσαμε «μεγέθυνση».

Γενικά, η παράμετρος του χρόνου είναι κρίσιμης σημασίας στην οικονομία αλλά και στην πολιτική και, ως γνωστόν, το 2017-2021... δεν είναι 2015. Μάλλον ήρθε το πλήρωμα του χρόνου στις κομματικές οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, και κατ’ επέκταση στην κοινωνία, να ξεκινήσει μια σοβαρή συζήτηση και ενημέρωση, χωρίς φαιδρές κορώνες, σε σχέση με τη συνθήκη του ευρώ και τις δυνατότητες απεγκλωβισμού μας και γιατί όχι, να αναζητηθούν πολιτικές συμμαχίες και επανασύνδεση του κόμματος με τα κινήματα βάσης τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη.

* Ο Ηλίας Β. Μακρής είναι μέλος στην Oργάνωση Μελών ΣΥΡΙΖΑ Ζακύνθου, μέλος του ΣΕΠ (Σύλλογος Ελλήνων Περιφερειολόγων), MSc στη Βιώσιμη Ανάπτυξη, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL