«Δεν είμαι η Αριστερά, δεν είμαι η Δεξιά, είμαι το Κέντρο και συνδυάζω τα καλύτερα στοιχεία και των δύο» έφη ο Μακρόν, το «επί μακρόν» κλισέ των ανά την Ε.Ε. αυτοπροσδιοριζόμενων ως «Κεντρώων». Πώς δύνανται άραγε να συνδυαστούν τα φύσει και θέσει αντίθετα, το πυρ με το ύδωρ; Πολλοί ηγέτες, προγενέστεροι του κ. Μακρόν, το επεδίωξαν και στην πλειονότητα των περιπτώσεων η τελική ροπή τους ήταν προς τα δεξιά.
Τι εστί ιδεολογία; Η ιδεολογία είναι ανθρώπινη σχέση, είναι η σχέση των ανθρώπων ως προς ιδέες εν γένει κοινωνικής οργάνωσης. Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι εκ φύσεως απόλυτες: ή ταιριάζουμε ή δεν ταιριάζουμε. Η ιδεολογία λοιπόν συστήνει ένα ενιαίο, αναπόσπαστο σύμπλεγμα αξιών το οποίο ή το αποδέχεσαι στην ολότητά του ή το παρακάμπτεις στην ολότητά του. Π.χ. είμαι αριστερός διότι έχω αριστερή άποψη για την οργάνωση της εθνικής παιδείας και επιθυμώ παιδεία για ανάπτυξη προσωπικότητας πολίτη, διότι έχω αριστερή άποψη για την οικονομική διαχείριση και ανάπτυξη της χώρας και επιθυμώ τον εργαζόμενο πρωταγωνιστή και πυλώνα της αναπτυξιακής διαδικασίας, διότι έχω αριστερή άποψη για την εξειδίκευση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε συλλογικές διαφορετικότητες οι οποίες μέχρι πρότινος δεν ήταν κοινωνικά επιφανείς ή έστω πρόδηλες κ.ο.κ. Πώς είναι δυνατόν να είμαι αριστερός ως προς ορισμένες αναφορές της προσωπικότητάς μου και δεξιός ως προς κάποιες έτερες και αψυχολόγητα να θεωρώ πως η μεθοδολογία μου αυτή είναι «κεντρώα»;
Επανερχόμενος όμως στην Αριστερά, η μετριοπαθής, η συνετή έκφραση και υλοποίηση της αριστερής ιδεολογίας δεν απομειώνει ούτε κατ’ ελάχιστο την ιδεολογική ταυτότητα και συνείδηση του αριστερού πολιτικού υποκειμένου. Εν προκειμένω, το ότι το έτος 2015 η κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε τη μη ρήξη με την Ευρωζώνη και τη συνεπαγόμενη μη (άτακτη) αποχώρηση της χώρας από την τελευταία δεν απομειώνει ούτε κατ’ ελάχιστο τις αριστερές στοχεύσεις της κυβέρνησης.
Η σχολή σκέψης Μπακούνιν, η οποία προκρίνει το «κάψτε τα όλα» προς τον σκοπό του να οικοδομηθεί το «νέο», το «παρθένο», το «άφθαρτο», ίσως να είχε εφαρμογή το έτος 1917, οπότε άλλως δύνασθαι πράττειν δεν υπήρχε διαθέσιμο για την αποτίναξη του μονοκρατορικού τσαρικού, δουλοκτητικού καθεστώτος· δεν συνιστάται όμως για τις κοινωνίες της σύγχρονης Ευρώπης, που έδωσαν ψυχή και συνείδηση για να σφυρηλατήσουν από κοινού την ειρήνη και την ευημερία. Όταν μάλιστα το έτος 1990 το εκ Μπακούνιν ορμώμενο μονοκρατορικό μοντέλο κατέρρευσε, «κάηκε» ολοσχερώς, στα αποκαΐδια του επάνω δεν οικοδομήθηκε «νέο», «καθαρό», υγιές μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης, αλλά ένα ιδιώνυμο νόθευμα των δύο τέως μονοκρατοριών, ένας συνδυασμός των χειρότερων στοιχείων των δύο συστημάτων.
Το κυρίαρχο μήνυμα των εκλογών, όπου προσφάτως πραγματοποιήθηκαν, στην Ε.Ε. είναι σε κάθε περίπτωση το «θέλουμε φιλελεύθερη, αστική, πλουραλιστική δημοκρατία». Ενώ οι δυνάμεις του εθνικοσοσιαλισμού με την πάροδο του χρόνου δείχνουν να ενισχύονται και κατά συνέπεια να μονιμοποιούνται στο κοινοβουλευτικό σύστημα, η αντίδραση του κόσμου δεν δείχνει διά συνειδησιακού αυτοματισμού αριστερή. Τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ισπανία, η «καθαρόαιμη» Αριστερά, παρά την εντυπωσιακή καταγραφή των δυνάμεών της, δεν κατέστη κυβερνώσα. Παρ' όλη την απογοήτευση των πολιτών με τις ιστορικές δυνάμεις της Πρόοδου, όπως εν προκειμένω με τους Σοσιαλδημοκράτες και με τους Φιλελεύθερους, οι οποίες αμφότερες απώλεσαν τα ειδικά τους ανθρωποκεντρικά χαρακτηριστικά, η Ευρωπαϊκή Αριστερά παραμένει η ευυπόληπτη εφεδρεία. Μήπως το ευρωπαϊκό πολιτισμικό τοπίο αξιώνει μία Αριστερά προσανατολισμένη εγγύτερα στο πνεύμα των κοινωνικά φιλελεύθερων αξιών - πλαίσιο του Διαφωτισμού; Μήπως μία πιο «φυγό-κεντρη» Αριστερά θα εξέφραζε και τους νεο-απόκληρους της αλλοτινής οικονομικά αυτοτελούς μεσαίας τάξης απέναντι στην αδηφαγία του οικουμενικού ταξικού εχθρού, της ολιγαρχίας;
Όπως χαρακτηριστικά διατύπωσε η κ. Κίρχνερ, η φίλη μας από την ακόμα δοκιμαζόμενη Αργεντινή δεν μπορούμε σήμερα να επικοινωνούμε με προ διακοσίων ετών συνθήματα. Περαιτέρω επισήμανε πως ίσως να ήταν πιο συνετό να μην συνθηματολογούμε καν, αλλά να διερευνούμε κοινωνικές συμμαχίες, λ.χ., εκείνος που πιστεύει και προσεύχεται μπορεί να έχει την αυτή κοινωνική στόχευση με εσένα, που δεν πιστεύεις και δεν προσεύχεσαι, αλλά από διαφορετική αφετηρία. Η κ. Κίρχνερ τοποθετήθηκε με υπερηφάνεια για το «ελληνικό θαύμα» που πραγματοποίησε ο Αλ. Τσίπρας προς όφελος όλης της υπό ύφεση Ευρώπης. Το θαύμα πραγματοποιήθηκε διότι ο Αλ. Τσίπρας έγκαιρα υιοθέτησε πολιτικό λόγο εθνικού, και όχι στενά ταξικού, ηγέτη και εκτιμώντας συνετά τις ανάλογες διεθνείς διαστάσεις του εθνικού προβλήματος τάραξε τα ήρεμα νερά του ευρωπαϊκού μονεταρισμού.
Οι ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι στατικές, για τον λόγο αυτόν ούτε και οι ιδεολογίες. Η εναλλακτική εφαρμογή της ιδεολογίας διά του προσανατολισμού της στην κοινωνική ολότητα δεν συστήνει επ' ουδενί απομείωσή της, αλλά τουναντίον κατοχύρωση της προοπτικής της σε μία κοινωνία που αενάως επαναπροσδιορίζεται. Άλλωστε ποια αξία έχει η ιδεολογία εάν δε γεννά δομική μεθοδολογία, έστω και «φυγό-κεντρη»;
* Ο Δημήτρης Π. Κυριακαράκος είναι δικηγόρος LL.M. (London Metropolitan University) Διεθνούς και Συγκριτικού Δικαίου Οικονομίας και Εμπορίου
