Όσα τραβάει το κορμί, τα φταίει το κεφάλι
(μικρασιατική ρήση)
Στο ποίημα του "Saturae", ο Γιουβενάλης, από τους σπουδαιότερους Ρωμαίους ποιητές σατιρικής ποίησης, εύχεται να υπάρχει νους υγιής σε σώμα υγιέςi. Από την αρχαιότητα δεν ήταν δεδομένη η "συγκατοίκηση". Ένα όμορφο και υγιές σώμα δεν προϋποθέτει όμορφο και υγιές μυαλό· μάλιστα, όσο πιο δύσμορφο, άρρωστο και ανάπηρο ήταν ένα σώμα, τόσο μεγαλύτερη σοφία και γνώσεις διέθετε. Λαϊκά, θα το μεταφράζαμε στο ότι πρέπει να προσέξεις το σώμα σου για να έχεις το μυαλό σου υγιές. Αλληλοεπηρεάζονται και αλληλοσυγκρούονται. Πόσες φορές το μυαλό μας άλλα λέει και το σώμα μας άλλα κάνει; Η ευχή δεν θα πραγματοποιηθεί αν δεν μεταφράζουμε σωστά τα μηνύματα του σώματός μας.
Όσα τραβάει το κορμί τα φταίει το κεφάλι; Πολλές ταλαιπωρίες είναι απόρροια μη χρησιμοποίησης του μυαλού σου. Κάνεις πράξεις χωρίς να σκεφτείς και το πληρώνεις ακριβά. Δεν υπολογίζεις τις αντοχές και τις άμυνες του οργανισμού. Αγνοείς ότι η σοφία είναι χαρακτηριστική της μεγάλης ηλικίας. Τα χρόνια πέρασαν και είσαι ανίκανος να ανταπεξέλθεις στις καθημερινές υποχρεώσεις. Δεν τρέχεις στα 65 σου, απλώς περπατάς γρήγορα. Δεν βουτάς στα παγωμένα νερά σαν τζόβενο, αλλά βάζεις το ποδαράκι σου και το συζητάς το πράγμα. Γεννήθηκες για να ταλαιπωρηθείς; Σίγουρα εκεί θα σε πάνε τα βήματά σου αν δεν λειτουργεί το μυαλό.
Συνήθως διαχωρίζουμε το μυαλό και το σώμα επιμένοντας στην αξία τής κάθε οντότητας χωριστά. Λειτουργούν μαζί; Απορείς όταν τα βρίσκεις συγχρόνως στο ίδιο άτομο. Δεν περιμένεις π.χ. από έναν ποδοσφαιριστή να σκέφτεται και να αρθρώνει δημόσιο λόγο ή από έναν πανεπιστημιακό να αθλείται και να χάνει ώρες στο γυμναστήριο. Όμως η ζωή μας η πεζή μάς δίνει μαθήματα. Το μυαλό είναι σύμμαχος ή αντίπαλος του σώματος. Καταστάσεις που, όταν είσαι νέος, αψηφάς και δικαιολογείς "το αίμα που βράζει", όταν γερνάς εξελίσσονται με τραγικές συνέπειες. Το κορμί σε προειδοποίησε, έστειλε μηνύματα. Αρχικά δεν αντιδράς, βασισμένος στην πεποίθηση ότι είσαι άτρωτος και δυνατός απέναντι στα ατυχήματα και στις αρρώστιες. Στη δεύτερη "επίθεση" καλμάρεις. Στην τρίτη το παίρνεις απόφαση. Ανακαλείς και αλλάζεις ρότα. Μια παρότρυνση στο να μαζέψεις λίγο τα φτερά αν θέλεις να χαρείς τα γεράματα. Η ζωή δεν σου δίνει δεύτερη ευκαιρία. Στο χέρι σου είναι να πάρεις μια απόφαση. Το σώμα σου σε εγκαταλείπει και, από σύμμαχός σου, γίνεται αντίπαλος. Θέλεις να πετάς, αλλά δεν μπορείς. Αλλάζεις προτεραιότητες και ασχολείσαι περισσότερο με κάτι που θεωρούσες αυτονόητο. Την υγεία σου!
i. Saturae, Liber IV, Satura X, 356: Οrandum est ut sit mens sana in corpore sano («Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ»): Φράση που ειπώθηκε από τον Γιουβενάλη στην προσπάθειά του να πείσει τους Ρωμαίους πολίτες να ακολουθήσουν τον δρόμο της αρετής
