Είναι μια πραγματικότητα ότι οι Έλληνες πολίτες βιώνουν πολύ δύσκολες καταστάσεις και οι καιροί θυμίζουν Οργουελικά σενάρια. Κλάδοι χτυπιούνται αδυσώπητα, θυσιάζονται στον βωμό της ανάπτυξης, ανεργία στα ύψη (νεανική ανεργία πάνω από 60%), το μεγαλύτερο κομμάτι της μέσης τάξης έχει φτωχοποιηθεί, ο ρυθμός των αυτοκτονιών αυξάνεται ανησυχητικά, το ξεπούλημα της χώρας ακολουθεί γοργούς ρυθμούς. Μια κρίση αρχικά δημοσιονομική έγινε ευρύτερα οικονομική, πολιτική, κοινωνική και ηθική. Αλλά, κατά τα άλλα, ησυχία.
Μια ησυχία τρομαχτική. Σίγουρα έχουν υπάρξει μερικές στιγμές που η φωνή του κόσμου ήταν καθαρή και στεντόρεια και μια από αυτές τις πολύ σημαντικές στιγμές ήταν και η εκλογική άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά είναι όμως μονάχα μερικές στιγμές που η φωνή ακούγεται καθαρά και που έρχονται, θα λέγαμε, σποραδικά.
Υπάρχει ένας μηχανισμός που έχει ο άνθρωπος και σε αυτή την πολύ κρίσιμη στιγμή της χώρας μπορεί να σταθεί τροχοπέδη σε ένα καλύτερο μέλλον. Ο μηχανισμός στον οποίο αναφέρομαι είναι αυτός της συνήθειας. Ο μηχανισμός αυτός υφίσταται για να προστατέψει τον άνθρωπο. Όταν κάτι πολύ κακό και αμετάκλητο σου συμβεί, λειτουργεί ο μηχανισμός, εσύ συνηθίζεις, αποδέχεσαι την κατάσταση και κοιτάς πώς θα πορευτείς με ό,τι έχεις. Όμως εδώ έγκειται και το πρόβλημα. Διότι η κατάσταση της χώρας δεν είναι αμετάκλητη. Και έτσι δεν χρειάζεται να τη συνηθίσουμε.
Παρακολουθούμε όλοι μας καθημερινά εμβρόντητοι μια σειρά καταπατήσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παραλογισμών από την κυβέρνηση, που κανονικά θα μας εκνεύριζαν ακόμα και αν ήταν απλά κάτι που παρακολουθούσαμε να εκτυλίσσεται σε μια ταινία, πόσο μάλλον όταν αυτά γίνονται στ' αλήθεια. Αν μου έλεγες παλαιότερα ότι το 2013, στη σύγχρονη εποχή, σε μια ευρωπαϊκή χώρα θα ζούσα απαγωγές ανηλίκων, ρίψη χημικών στα σχολεία, βασανιστήρια ανθρώπων, κατηγορούμενους που κρατούνται προφυλακισμένοι παρατεταμένα ξεχασμένοι από τη Δικαιοσύνη, ποινικοποίηση της σκέψης και όλα αυτά συνδυασμένα με νεοναζιστές εντός της Βουλής και επιθέσεις σε ανθρώπους άλλου χρώματος, πεποιθήσεων και σεξουαλικής προτίμησης και ότι όλα αυτά ο κόσμος θα τα υπέμενε με στωικότητα, θα έλεγα πως είσαι μάλλον παρανοϊκός. Κι όμως, αυτό φαίνεται να συμβαίνει.
Ο κόσμος συμπεριφέρεται σαν να είναι φυλακισμένος σε μια κατάσταση. Σαν να μην υπάρχει διέξοδος, παρά μόνον δραπέτευση και άρα είναι προτιμότερο να μείνω εδώ που είμαι, γιατί η δραπέτευση ενέχει ρίσκο. Και έχουν αρχίσει να βολεύονται. Έχουν αρχίσει να συνηθίζουν. Τόσο πολύ που, ακόμα και αν τους αφήσεις ελεύθερους, προτιμούν την κατάσταση του φυλακισμένου. Γιατί ποιος ξέρει τι υπάρχει εκεί έξω για εμάς; Τουλάχιστον εδώ είμαστε ασφαλείς. Ανελεύθεροι... Αλλά ασφαλείς. Τι να την κάνουμε την ελευθερία, αν δεν ξέρουμε τι θα συναντήσουμε;
Είναι σαν το μυθιστόρημα του Stephen King, "Shawshank Redemption". Σε αυτό υπάρχει ένας χαρακτήρας, ο Brooks Hatlen, που έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη φυλακή και πλέον είναι γεροντάκι. Όχι απλά έζησε τη ζωή του στη φυλακή του Shawshank, αλλά εκεί την έφτιαξε. Εκεί δούλεψε ως βιβλιοθηκάριος και χανόταν στον κόσμο των βιβλίων, είχε βάλει τα πράγματα σε μια σειρά, είχε τη ρουτίνα του. Κάποια στιγμή ο Brooks εξέτισε την ποινή του και αφέθηκε ελεύθερος και αυτό ήταν κάτι που δεν το ήθελε καθόλου. Στο τέλος δεν τα κατάφερε να ζήσει εκτός της φυλακής και αυτοκτόνησε.
Δεν πρέπει να ζήσουμε σαν τον ήρωα του Stephen King. Δεν πρέπει να συμβιβαστούμε με την ιδέα ότι είμαστε φυλακισμένοι και ότι από εδώ και εμπρός αυτή θα είναι η ζωή μας. Δεν πρέπει να φοβηθούμε. Δεν πρέπει να συνηθίσουμε. Αλλά για να μη συνηθίσουμε, χρειαζόμαστε την ελπίδα, και αυτή φαίνεται πως είναι το βασικό συστατικό που λείπει από την κοινωνία. Η ελπίδα. Αυτή η κινητήριος δύναμη που θα μας βοηθήσουμε να σπάσουμε τα δεσμά μας. «Πρέπει να δεχτούμε την πεπερασμένη απογοήτευση, αλλά δεν πρέπει ποτέ να χάνουμε την ατελείωτη ελπίδα» είχε πει ο Martin Luther King. Ο κόσμος χρειάζεται την ελπίδα και πρέπει και οι υγιείς πολιτικές δυνάμεις της χώρας που επιδιώκουν την αλλαγή να του την εμπνεύσουν με κάποιο τρόπο. Χρειάζεται όμως και ο κόσμος να δείξει εμπιστοσύνη, να υπάρχει μέσα στον καθένα ατομικά ο καρπός που θα γονιμοποιηθεί.
Είμαστε ενώπιον μιας μεγάλης κρίσης που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη ολόκληρη και άλλες χώρες ακόμη. Είμαστε στον πάτο και βιώνουμε σκοτεινές στιγμές, αλλά αυτές είναι και οι στιγμές αν το εξετάσει κανείς ιστορικά που γίνονται οι μεγάλες ανατροπές. Αυτές είναι οι στιγμές που γεννιούνται οι ριζοσπαστικές ιδέες και οικοδομούνται νέοι δρόμοι. Ας φανούμε αντάξιοι των στιγμών και ας αδράξουμε τις ευκαιρίες που έχουμε. Γιατί, όπως έχει γράψει και ο Γερμανός ποιητής Friedrich Hölderlin, «Εκεί που υπάρχει ο κίνδυνος εκεί και η σωτηρία φύεται».
* O Απόστολος Δασκαλόπουλος είναι ιστορικός, κοινωνιολογόγος και είναι μέλος του τμήματος για ΑμεΑ του ΣΥΡΙΖΑ
