Τάξη:“Αναγκαία συνθήκη σε μια διάταξη ώστε να μπορεί να γίνεται αντιληπτή η συνολική δομή αλλά και οι λεπτομέρειες της δομής που έχουν σημαντικό ρόλο στη διάταξη αυτή”.
Στα 30 χρόνια της νεότερης ιστορίας της Νοσηλευτικής στη χώρα μας, η ανάπτυξή της κάλυψε όλον τον κενό χώρο που υπήρχε τόσο στην εκπαίδευση όσο και στην άσκησή της. Όλο αυτό όμως έγινε άναρχα, με κριτήρια κυρίως μικροπολιτικά, χωρίς σχεδιασμό που να λαμβάνει υπόψη τις σύγχρονες ανάγκες των πολιτών και τις επιστημονικές εξελίξεις. Εμποδίστηκε έτσι η ορθολογική και στη βάση επιστημονικών τεκμηρίων ανάπτυξη της Νοσηλευτικής.
Σήμερα θα δει κάποιος στα νοσοκομεία “επαγγελματίες” που δηλώνουν πως παρέχουν νοσηλευτικό έργο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην παροχή φροντίδας αλλά και στα οικονομικά μεγέθη. Όλες οι μελέτες συμφωνούν πως οι νοσηλευτές επηρεάζουν την πορεία της υγείας των ασθενών, όταν η σύνθεσή τους μέσα στο σύστημα υγείας είναι επαρκής, ποσοτικά και ποιοτικά. Κι αν για το «ποσοτικά» μένουν πολλά να γίνουν, ώστε να ξεφύγουμε από τις τελευταίες θέσεις νοσηλευτικής κάλυψης στις χώρες του ΟΟΣΑ (3,4 νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους, έναντι του 8,7 μ.ό.), θεωρώ πως δεν υπάρχει καμία δικαιολογία να μην επιμείνουμε στο ποιοτικό στοιχείο.
Η Νοσηλευτική στην Ελλάδα διδάσκεται αποκλειστικά στην ανώτατη εκπαίδευση, σε δύο πανεπιστημιακά τμήματα και σε επτά τμήματα των ΤΕΙ. Επομένως τόσο τα πανεπιστήμια όσο και τα ΤΕΙ παράγουν επιστημονικό δυναμικό που φέρουν ακριβώς τον ίδιο επιστημονικό τίτλο και έχουν ακριβώς τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα, ανήκουν δε και τα δύο στο 6ο επίπεδο του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων. Παράλληλα, στο δευτεροβάθμιο και μετα-δευτεροβάθμιο επίπεδο υπάρχει πανσπερμία «νοσηλευτικών σχολών» (ΜΤΕΝΣ, ΤΕΛ, ιδιωτικά και δημόσια ΙΕΚ, ΤΕΕ, ΕΠΑΣ) με στόχο τη γρήγορη απόδοση στην αγορά εργασίας βοηθών νοσηλευτών και που σήμερα μετά και από πλήθος νομοθετικών παρεμβάσεων, εκφράζονται τόσο στο 4ο (ΕΠΑΛ), όσο και στο 5ο (ΙΕΚ) επίπεδο του πλαισίου.
Η «άναρχη» πρακτική στην εκπαίδευση βρίσκει την έκφρασή της και στο νοσηλευτικό έργο δημιουργώντας προβλήματα και εντάσεις ανάμεσα στους επαγγελματίες, καθώς είναι δύσκολη η εφαρμογή ενιαίων προτύπων φροντίδας. Η ανάγκη να μπει τάξη στο τοπίο αυτό είναι επιτακτική και επ’ αυτού έχουν αποφανθεί:
* Η διεθνής βιβλιογραφία και πρακτική (διακηρύξεις Διεθνών Οργανισμών ΠΟΥ, ICN, Διακήρυξη του Μονάχου, Συμβούλιο Υπουργών Υγείας των ευρωπαϊκών χωρών κ.ά.).
* Η επιστημονική κοινότητα (61η Σύνοδος Πρυτάνεων και Προέδρων Δ.Ε. των Ελληνικών Πανεπιστημίων, αποφάσεις συγκλήτου πανεπιστημίων για ίδρυση νοσηλευτικών σχολών).
* Η ίδια η νοσηλευτική κοινότητα, καθώς είναι πάγιο αίτημα όλων των φορέων (ΕΣΑΝ, ΕΝΕ, ΕΣΝΕ, γνωμοδότηση ΚΕΣΥ, συνδικαλιστικών φορέων κ.ά.) για ενιαία πανεπιστημιακή νοσηλευτική εκπαίδευση και για δημιουργία πανεπιστημιακών τμημάτων Νοσηλευτικής σε όλες τις πόλεις όπου λειτουργούν τμήματα ιατρικών σχολών.
Το αίτημα, επομένως, για την ενιαία πανεπιστημιακή νοσηλευτική εκπαίδευση είναι απολύτως ώριμο και θα συμβάλει άμεσα και αποφασιστικά στην αναβάθμιση του παραγόμενου έργου. Οι σχετικοί διδακτορικοί τίτλοι, τα μεταπτυχιακά προγράμματα και η ανάπτυξη κοινής κουλτούρας ανάμεσα στους επιστήμονες υγείας θα προωθήσει την εφαρμοσμένη έρευνα και την ανάπτυξη νέας επιστημονικής γνώσης συμβάλλοντας και στην εξοικονόμηση πόρων.
Επίσης ιδιαίτερα σημαντικό να απαντηθούν είναι δύο ακόμη σχετικά ερωτήματα. Το πρώτο αφορά την ύπαρξη ή όχι ενός ενιαίου νοσηλευτικού κλάδου, που θα περιλαμβάνει νοσηλευτές, επισκέπτες υγείας, μαιευτές οι οποίοι θα βγαίνουν στην αγορά εργασίας μέσα από την παραπάνω εκπαιδευτική διαδικασία και με διακριτά επαγγελματικά δικαιώματα, και το δεύτερο την ανάγκη ύπαρξης ή όχι της κατηγορίας Δ.Ε. Βοηθών Νοσηλευτών στον σχεδιασμό της πολιτικής υγείας για την επόμενη μέρα.
Εν κατακλείδι, η δημιουργία ενιαίας πανεπιστημιακής νοσηλευτικής εκπαίδευσης τώρα αποτελεί το πρώτο βήμα, αλλά και την αναγκαία συνθήκη να μπει επιτέλους τάξη στην άσκηση της Νοσηλευτικής και στον χώρο της Υγείας συνολικά.
Δημήτρης Τζιάλλας, νοσηλευτής
