Έως τις 12 Ιουλίου χιλιάδες επαγγελματίες και επιχειρήσεις 85 κατηγοριών από 12 βασικούς κλάδους της οικονομίας υποχρεούνται να εγκαταστήσουν μηχάνημα POS για συναλλαγές με πελάτες που θα ζητούν να πληρώσουν με κάρτα. Υπό "φυσιολογικές συνθήκες" θα πλήρωναν από 12 Ιουλίου μόνο με πλαστικό χρήμα, βάσει του οποίου "χτίζεται" πλέον το αφορολόγητο . Υπό "ιδανικές" συνθήκες θα είχαν ξεκινήσει ήδη από 1ης Ιανουαρίου να χρησιμοποιούν κάρτες και e-banking για αγορές υπηρεσιών και αγαθών. Ούτε όμως οι "φυσιολογικές" συνθήκες ούτε, ακόμη περισσότερο, οι "ιδανικές" αποτελούν κανόνα στην Ελλάδα, όπου ειδικά στο πεδίο της οικονομίας κανόνας είναι οι στρεβλώσεις.
Το "φυσιολογικό" του να πληρώνουν αποκλειστικά με κάρτες ή διαδίκτυο οι καταναλωτές, προκειμένου να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή, θα ίσχυε σε χώρες υψηλού βαθμού συνειδητοποίησης καταναλωτών, φορολογουμένων και εν τέλει πολιτών. Διότι γνωρίζουν ότι κάθε ευρώ που κλέβει ο πωλητής μη εκδίδοντας αποδείξεις αποτελεί ληστεία εις βάρος του αγοραστή και γενικότερα του κοινωνικού συνόλου. Ως εκ τούτου, η απόφαση του υπουργείου Οικονομικών σε μια χώρα με τεράστια φοροδιαφυγή ήταν η πλέον ενδεδειγμένη και ένα από θετικότερα μέτρα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
(Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε η Κομισιόν στις 6 Σεπτεμβρίου 2016, η απώλεια κρατικών εσόδων από ΦΠΑ στην Ελλάδα ανήλθε το 2014 στα 4,92 δισ. ευρώ και το 2013 στα 6,34 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει πως μία και μόνη κυβέρνηση Ν.Δ. ή ΠΑΣΟΚ, είτε λ.χ. του Κ. Σημίτη είτε του Κ. Καραμανλή, αν καταπολεμούσε το φαινόμενο ή αν οι Έλληνες είχαν μια minima φορολογική συνείδηση, δεν θα οδηγούμασταν ποτέ στα Μνημόνια).
Δυστυχώς, όμως, σε χώρες όπως η Ελλάδα οι καλές προθέσεις δεν είναι αρκετές χωρίς κάποια υποτυπωδώς "αντιδημοφιλή" μέτρα. Τα παραδείγματα που πιστοποιούν του λόγου το ασφαλές είναι πάμπολλα, με πιο χαρακτηριστικό την επί δεκαετίες απροθυμία Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ να αποφασίσουν "νοικοκύρεμα" στις δημόσιες δαπάνες για να μην χάσουν τις ψήφους του πελατειακού κράτους που έστησαν. Και έπρεπε να περιμένουμε ως το 2017 για να διαβάσουμε ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, όπως τη χθεσινή, για συγκράτηση των κρατικών δαπανών στο πρώτο τρίμηνο.
Έτσι, λοιπόν, και στην περίπτωση του μέτρου των αποδείξεων, όσο σωστό κι αν είναι, τα ποσοστά των ελάχιστων δαπανών επί του εισοδήματος που πρέπει να συγκεντρώσουν οι φορολογούμενοι για να τεκμηριώσουν αφορολόγητο είναι εξαιρετικά χαμηλά. Το ελάχιστο ποσοστό δαπανών με κάρτες είναι 10% για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, 15% από 10.001 έως 30.000 ευρώ και 20% για το υπερβάλλον των 30.000 ευρώ. Για το αν πρόκειται για υψηλά ή χαμηλά ποσοστά, αρκούν δύο και μόνο στοιχεία:
1. Σύμφωνα με τη ΔΕΗ, ένα αντιπροσωπευτικό νοικοκυριό πληρώνει 197,36 ευρώ το τετράμηνο (περίπου 600 ευρώ ετησίως) για ρεύμα (105,58 ευρώ χρεώσεις προμήθειας ΔΕΗ και τα υπόλοιπα για ΕΤΜΕΑ, ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΥΚΩ, ΕΦΚ, ειδικό τέλος 0,05% και ΦΠΑ). Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα νοικοκυριά πληρώνουν 600 ευρώ ετησίως. Πολλά πληρώνουν αρκετά περισσότερα, όπως λ.χ. όσα αντί ακριβού πετρελαίου χρησιμοποιούν ηλεκτρικό ρεύμα για θέρμανση. Μπορεί δηλαδή σε πολλές οικογένειες, που δεν συγκαταλέγονται καν στις λεγόμενες "εύπορες", το ποσό να είναι και διπλάσιο.
2. Με βάση στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, 4 στα 10 νοικοκυριά δηλώνουν (ή "δηλώνουν") ετήσιο εισόδημα κάτω από 5.000 ευρώ, με 2 στα 3 (64%) να δηλώνουν (ή, επίσης, να "δηλώνουν") εισόδημα κάτω από 12.000 ευρώ.
Αν συζεύξουμε αυτά τα δύο στοιχεία, προκύπτει ότι 4 στα 10 νοικοκυριά "χτίζουν" αφορολόγητο μόνο από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ και ότι 2 στα 3 θα κάλυπταν τουλάχιστον το μισό αφορολόγητο με 3 αποδείξεις μίας και μόνης εταιρείας (και μάλιστα Α.Ε., που εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να μην κόψει αποδείξεις) από τους χιλιάδες επαγγελματίες και επιτηδευματίες που υποχρεούνται από 12 Ιουλίου σε έκδοση αποδείξεων. Είναι λοιπόν λίαν επίφοβον, για όποιον γνωρίζει στοιχειωδώς τη συμπεριφορά των περισσοτέρων Ελλήνων ως καταναλωτών, φορολογούμενων και πολιτών, πως, με το που θα "πιάσουν" το όριο του 10%, του 15% ή του 20%, θα αδιαφορήσουν να ζητούν αποδειξεις για το υπόλοιπο 90%, 80% και 70% αντίστοιχα.
Προφανώς αυτό το γνωρίζουν στο υπουργείο Οικονομικών, ενώ είναι και γενικώς παραδεκτό ότι πρόκειται για ένα από τα 4-5 σημαντικότερα βήματα δεκαετιών για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής (μαζί με εισαγωγή ΦΠΑ, σύσταση ΣΔΟΕ, εισαγωγή ταμειακών μηχανών και το πολύ καναδυό ακόμη). Αυτό γεννά βεβαιότητα ότι από το επόμενο έτος θα αποφασιστεί δραστική αύξηση των κατωτάτων ορίων δαπανών για αφορολόγητο ώστε να χτυπηθεί περισσότερο η φοροδιαφυγή. Έως τότε κυβέρνηση και ΑΑΔΕ θα πρέπει να ξεκινήσουν και μία έντονη καμπάνια για την εμπέδωση φορολογικής συνείδησης με απλά και πειστικά επιχειρήματα.
