Με κεντρικό σλόγκαν τα λόγια του Μαχάτμα Γκάντι “Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να έρθει στον κόσμο”, μια ομάδα εθελοντών οργώνει κάθε χρόνο την Ελλάδα και την καθαρίζει από τα σκουπίδια. Η επιθυμία γεννήθηκε σε σχολικά θρανία της Γλυφάδας, η ιδέα στην Εσθονία και στην καμπάνια που φέρει το όνομα Let’s do it Greece συμμετέχουν πλέον περισσότεροι από 100.000 εθελοντές και 3.350 φορείς. Ο τελευταίος μαζικός καθαρισμός έγινε στις 2 Απριλίου σε 1.500 σημεία στη χώρα ταυτόχρονα. Παραλίες, ποτάμια, λίμνες, βουνά, αλλά και γειτονιές ξαλάφρωσαν από τόνους σκουπιδιών.
“Με την παρέα μου αγαπήσαμε τον εθελοντισμό και το περιβάλλον μέσα στο σχολείο. Πρώτα στο Γυμνάσιο και μετά στο Λύκειο συμμετείχαμε σε δράσεις στην περιοχή μας και κοντά σε αυτή. Είχαμε πάει στην παραλία της Γλυφάδας για καθαρισμό και για δεντροφύτευση στον Υμηττό” θυμάται ο 27χρονος Νίκος Κιούσης, εμπνευστής και γενικός συντονιστής της πανελλαδικής δράσης. Στην αγάπη τους αυτή να προσφέρουν συνέβαλε καθοριστικά η στάση των καθηγητών τους. “Μας ενέπνευσαν πραγματικά” λέει ο Νίκος και προδιαγράφει ένα μέλλον λαμπρό, καθώς, όπως λέει, στις δράσεις “συμμετείχαν 2.000 σχολεία”. Το υπουργείο Παιδείας στηρίζει την προσπάθεια και έχει εγκρίνει την πραγματοποίηση περιβαλλοντικής εβδομάδας πριν από τη μεγάλη πανελλαδική δράση.
Του χρόνου σε 150 χώρες
Το πρότζεκτ ξεκίνησε από ομάδα πολιτών στην Εσθονία το 2008 και διαδόθηκε σε σύντομο διάστημα σε ακόμη πολλές χώρες. Το 2011 υπήρξε επαφή Ελλήνων εθελοντών με τους Εσθονούς και το 2012 έγινε η πρώτη πανελλαδική δράση με τη συμμετοχή 20.000 εθελοντών. Υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή σε όλο τον κόσμο δραστηριοποιούνται γύρω από την καμπάνια 17 εκατομμύρια εθελοντές. Εξ ου και ο μεγαλεπήβολος στόχος στις 15 Σεπτεμβρίου του 2018 να γίνουν ταυτόχρονα δράσεις καθαρισμού σε 150 χώρες.
Είναι μία ημέρα αρκετή για να αλλάξουν συνειδήσεις; “Δεν περιοριζόμαστε σε μια επετειακή μέρα” υπογραμμίζει ο Νίκος. Όπως λέει: “Η φιλοσοφία του προγράμματος είναι ότι συντονιζόμαστε τη μία ημέρα και τις υπόλοιπες 364 συνεργαζόμαστε για προδράσεις και επισκέψεις σε σχολεία, όπως και συναντήσεις σε όλη τη χώρα με ομάδες, συλλόγους και άλλα ενεργά κομμάτια της κοινωνίας”.
Οι εμπειρίες και οι εικόνες από τα σχολεία αν μη τι άλλο είναι ενθαρρυντικές για το μέλλον. “Όλα τα σχολεία συμμετείχαν σε περιβαλλοντικές δράσεις. Σε αρκετά από αυτά οι ίδιοι οι μαθητές πήραν την κατάσταση στα χέρια τους και ενεργοποίησαν άλλους συμμαθητές τους. Κατά τη διαδικασία γεννήθηκαν ανεπανάληπτες ιδέες και δράσεις”. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις σε σχολείο στην Παραμυθιά του Δήμου Σουλίου και στο 5ο Γυμνάσιο της Γλυφάδας, στο οποίο πήγαν και ο Νίκος με την παρέα του. “Στο Σούλι οι μαθητές μεταμόρφωσαν το χωριό τους. Έδωσαν χρώμα σε όλο το χωριό με καλλιτεχνικά γκράφιτι και έβαψαν τα σκαλοπάτια. Στη Γλυφάδα έφτιαξαν λαχανόκηπους χρησιμοποιώντας ανακυκλώσιμα υλικά. Έφτιαξαν παρτέρια με ύφασμα και λάστιχα”.
Βρήκαν ραπτομηχανή σε βυθό θάλασσας
Κι αν για το μέλλον υπάρχει αισιοδοξία, για το παρόν το συμπέρασμα που βγαίνει από τις εικόνες που αντικρίζουν οι εθελοντές είναι ότι θέλει πολλή δουλειά για να αλλάξουν οι νοοτροπίες. “Στις παραλίες βρίσκουμε πολλά μικροπλαστικά κομμάτια από αντικείμενα που αφήνει ο κόσμος, όπως καλαμάκια και καπάκια. Δεν είναι όμως μόνο τα σκουπίδια που βλέπουμε, αλλά και αυτά που δεν βλέπουμε και επιβαρύνουν πολύ το περιβάλλον. Στα βουνά, για παράδειγμα, βρήκαμε μεγάλους όγκους από μπάζα και σκουπίδια που ήταν θαμμένα μέσα στα δάση. Με την τελευταία μας δράση απομακρύνθηκαν πολλοί τόνοι σκουπιδιών από τα δάση της χώρας”.
Στην καμπάνια συμμετέχουν και εθελοντικές ομάδες δυτών. Το πιο παράξενο σκουπίδι που έχουν εντοπίσει είναι μία... ραπτομηχανή, για την οποία χρειάστηκε ειδικός εξοπλισμός (ανέλκυση με μπαλόνια) ώστε να τη βγάλουν. Η ραπτομηχανή στον πάτο της θάλασσας μπορεί να είναι ένα μεμονωμένο και τυχαίο γεγονός που δεν αντιπροσωπεύει την κουλτούρα μας. Όμως τα σκουπίδια στην παραλία την αντιπροσωπεύουν με ακρίβεια. “Κάποιοι καπνίζουν και πετάνε το τσιγάρο κάτω, οπουδήποτε. Αν τους ρωτήσεις γιατί το κάνουν, θα καταλάβεις ότι δεν το σκέφτονται και δεν συνειδητοποιούν τι κάνουν. Στόχος μας είναι μέσα από την πρωτοβουλία να αλλάξουμε όλη αυτή την κατάσταση και να περάσουμε ειδικά στα νέα παιδιά διαφορετικές αντιλήψεις. Θέλουμε να κάνουμε τον κόσμο να καταλάβει ότι με απλές μικρές κινήσεις, αθροιστικά, μπορεί να προκύψει ένα τεράστιο σε σημασία αποτέλεσμα. Αν σταματήσουμε αυτομάτως αύριο όλοι μαζί να ρυπαίνουμε την χώρα, θα αλλάξει η εικόνα της”.
Το 2018 η πρωτοβουλία θέλει να ξεπεράσει τα 2.000 σημεία όπου θα γίνουν ταυτόχρονα παρεμβάσεις. Για να πληροφορηθεί ο κόσμος σχετικά με τη διαδικασία, μπορεί να μπει στην ιστοσελίδα letsdoitgreece.org. Εκεί υπάρχει ξεχωριστή πλατφόρμα συμπλήρωσης για τους φορείς και τους πολίτες, όπως και ερωτηματολόγιο που έχει κατευθυντικό χαρακτήρα.
Από τους συμμετέχοντες στην πρωτοβουλία ξεκαθαρίζεται ότι “Η εκστρατεία καθαρισμού στοχεύει στη χρήση ‘μηδενικού κεφαλαίου’, ως απόλυτα εθελοντική μη κερδοσκοπική καμπάνια, χωρίς νομική προσωπικότητα. Η οργανωτική ομάδα αποτελείται από άμισθους εθελοντές και ενεργεί μόνο ως Εθνικό Σημείο Επαφής στην Ελλάδα και ως Εθνικός Εταίρος του ‘Let’s Do It World’”.
