Υπάρχει, όμως, και ένας οικονομικός οπορτουνισμός. Πολλοί οικονομολόγοι διολισθαίνουν από την ευρωλατρεία στην ευρωκτονία. Επίσης μια μετατροπή της ηθικολογίας σε οικονομική θεωρία:
Να γίνουμε ιδιοκτήτες του προγράμματος, να πιστέψουμε δηλαδή σε αυτό, να κλείσουμε νωρίς την αξιολόγηση (γιατί αλλιώς είμαστε ανίκανοι), να κάνουμε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, να προχωρήσουμε σε μαζικές αποκρατικοποιήσεις. Πώς μεταφράζεται αυτό το τελευταίο με βάση την εμπειρία στα χρόνια διακυβέρνησης από τα παλιά κόμματα εξουσίας; Έχουμε την ιδιοκτησία ενός ακινήτου, στο οποίο στεγάζεται ένα υπουργείο. Το αποκρατικοποιούμε (πουλάμε το ακίνητο) και μετά συνεχίζουμε να το χρησιμοποιούμε νοικιάζοντάς το από τον αγοραστή του. Δηλαδή επιστρέφουμε στον αγοραστή τα χρήματα που εισπράξαμε, χάνοντας όμως το ακίνητο. Αυτό είναι μια ευφυής, ελληνικής κοπής αποκρατικοποίηση.
Είναι αλήθεια ότι στον τόπο μας επικαλούμαστε έννοιες που δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Έτσι εκτός από το είδος αποκρατικοποίησης που περιέγραψα, «ελληνική επιχειρηματικότητα» είναι η καπατσοσύνη να παίρνεις δουλειές από το κράτος, «επιχειρηματική ελευθερία» είναι να φοροδιαφεύγεις, «ελληνικός καπιταλισμός» είναι να παίρνεις επιχειρηματικά δάνεια να τα κλειδώνεις στο χρηματοκιβώτιο ή να τα στέλνεις Ελβετία, πτωχεύοντας εν ανάγκη την εταιρεία σου.
Επίσης, «οικονομία» είναι το πηλίκο της διαίρεσης της μίζας (για να πάρει κάποιος τη δουλειά), προς τα εμπόδια που θα ορθωθούν, αν δεν δώσει τη μίζα (ώστε να μην πάρει ο κάποιος τη δουλειά). Αυτή η σχέση αριθμητή και παρανομαστή, ουσιαστικά αποτελεί τη μεταμφίεση της οικονομίας, αποτελεί τη δομική οικονομική παραμόρφωση που επικαλείται την οικονομία και η οποία προϋποθέτει και συνεργεί στην παραμόρφωση κάθε πολιτικής και ηθικής έννοιας. Διαμορφώνεται έτσι μια γλώσσα που δεν εννοεί, αλλά παραποιεί. Μια ρητορική που άλλα αγορεύει. Μια γενική «αλληγορία».
Σε αυτόν τον «αέρα κοπανιστό» στήνεται η πολιτική αντιμαχία. Ο λαός, όμως, πώς πιστεύει ή πείθεται από κάτι τόσο ανεμόδαρτο; Πέρα από την αιχμαλωσία του στην κουλτούρα (και τρομοκρατία) του ΑΤΜ που δεν του επιτρέπει μια ολική κριτική αυτού που συμβαίνει, πώς βγαίνει πολιτικά κανείς από αυτή τη δαιδαλώδη αλληλοενοχοποίηση, που μπερδεύει τον κόσμο και που εν τέλει κρύβει τον πραγματικό και πολυετή ένοχο; Επειδή υπάρχει αυτή η συλλογική οφθαλμαπάτη, αυτό το διαφώτιστο τζελ αιτίας -αποτελέσματος- πολιτικών τελεστών, που δεν επιτρέπει την εμφάνιση του πραγματικού πολιτικού κέντρου που όρισε κρίση - κτίση και κατάπτωση, που θέλει να ορίσει πολιτικό χώρο, αλλά εν τέλει ορίζει ένα πολιτικό τρυπητό, δεν έχει νόημα να συγκρούεσαι ούτε τηλεοπτικά, ούτε φεϊσμπουκικά με τον αντίπαλο. Διότι ο αντίπαλος είναι το δογματικό και πονηρό α-νόητο. Το μη εννοούμενο.
Δεν είναι απλώς η Ν.Δ. Είναι κάτι πιο διευρυμένο, μια λαθραντίληψη, το εθιμικό υπόστρωμα της πραγματικότητας και όχι απλώς ο νεοφιλελεύθερος εκφωνητής της. Αυτή η δυσαναλογία εκφώνησης (τα στερεότυπα και άχρηστα που λένε με εκπληκτική επιθετικότητα πολλά αντιπολιτευόμενα στελέχη) με το βαθύ υπόστρωμα παραδοχών, αυτονόητων, συνηθειών, ώσεων κ.λπ.
Επειδή η οικονομική κρίση σχετίζεται όχι μόνο με το δομικό παραγωγικό και οικονομικό ελάττωμα της χώρας μας, αλλά και με τον στρεβλωτικό τρόπο πρόσληψης, αντίληψης της οικονομίας. Το οικονομικό αναπτυξιακό ελάττωμα σχετίζεται με την κρίση στην ίδια την ερμηνεία του. Η οικονομία ως απλή τσέπη κρύβει την οικονομία ως παραγωγή. Φοβάμαι ότι λίγοι πολιτικοί της οικονομίας το τοποθετούν έτσι. Λίγοι αντέχουν να αναμετρηθούν με κάτι που δεν θα είναι «οικονομικόμορφη» επιφάνεια, αλλά εργασιακή και παραγωγική ουσία. Αυτό μπορεί να δώσει κάποια λύση, αλλά στην πραγματικότητα αναπαράγει και διαιωνίζει τη μεγάλη αλυσιτέλεια.
