Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.6°C
2 BF 54%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
18.0°C24.3°C
2 BF 53%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C20.9°C
4 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
19.9°C20.8°C
3 BF 56%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.4°C23.9°C
2 BF 35%
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Φιλελληνισμός και ευρωπαϊσμός
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Φιλελληνισμός και ευρωπαϊσμός

Σύγχρονος φιλελληνισμός είναι το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης με τον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό, που αρχικά είχε εκδηλωθεί στις 18 Φεβρουαρίου 2012 και πέραν της «Γηραιάς Ηπείρου», στη Ν. Υόρκη, το Μπουένος Άιρες και το Σίδνεϋ της Αυστραλίας. Το κίνημα εκείνο είχε σύνθημα το «Είμαστε Όλοι Έλληνες», φράση που ανήκει στον Άγγλο ποιητή, ομοϊδεάτη του Μπάιρον, Πέρσι Σέλλεϋ.

Το 1821 ο Σέλλεϋ είδε στην ελληνική επανάσταση την ενσάρκωση των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης για «Ελευθερία - Ισότητα - Αδελφότητα». Στον πρόλογο για το λυρικό ποίημά του «Hellas» είχε γράψει: «Η απάθεια των κυβερνώντων του πολιτισμένου κόσμου έναντι του έθνους στο οποίο οφείλουν τον πολιτισμό τους είναι κάτι τελείως ακατανόητο. Είμαστε όλοι Έλληνες. Οι νόμοι μας, η λογοτεχνία μας, η θρησκεία μας, οι τέχνες μας, έχουν όλα τις ρίζες τους στην Ελλάδα». Με άλλα λόγια πίστευε ότι ο ελληνικός λαός με την επανάστασή του αγωνιζόταν για λογαριασμό όλης της Ευρώπης.

Ο φιλελληνισμός του 19ου αλλά και του 20ού αιώνα δεν ήταν πολιτικά και ιδεολογικά ουδέτερος. Βασιζόταν σε ιδέες και αξίες που είναι διαχρονικές και άρα έχουν ισχύ και στον 21ο αιώνα. Ο Σέλλεϋ εμπνεόταν από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, όπως και ο Μπάιρον, τον οποίον κορυφαίοι ομότεχνοί του χαρακτήριζαν αγωνιστή της ελευθερίας. Μεταξύ αυτών, οι Ουγκώ, Γκαίτε και Πούσκιν, αλλά και μεταγενέστεροι, όπως ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας Μαξίμ Γκόρκι, που είπε για τον Μπάιρον ότι υπήρξε «θερμός και αγέρωχος αγωνιστής της ελευθερίας των λαών», ενώ ο Ελευθέριος Βενιζέλος γράφει ότι υπήρξε «ποιητική ιδιοφυΐα, αλλά και πολιτική διάνοια». Να προσθέσω ότι και ο Διονύσιος Σολωμός γράφει για τον Μπάιρον: «Συχνά εβράχνιασε η μιλιά του / Τραγουδώντας λυπηρά / Πως στον ήλιο αποκάτου / Είναι λίγη η ελευτεριά». Μήπως το ίδιο δεν θα έλεγε και σήμερα;

Το φαινόμενο του φιλελληνισμού δεν συνδέεται μόνο με την Επανάσταση του 1821 και τις ιδέες που την ενέπνευσαν, αλλά εμφανίζεται και κατοπινά, ως δημοκρατικό κίνημα διεθνούς αλληλεγγύης σε όλες τις κρίσιμες καμπές, αλλά και ορόσημα της ελληνικής Ιστορίας, ιδιαίτερα κατά τον 20ό αιώνα. Επίσης, εμφανίστηκε και ως αντιφασιστικό κίνημα συμπαράστασης στην Εθνική Αντίσταση, καθώς και μεταπολεμικά, ως κίνημα αλληλεγγύης κατά της χούντας (1967-1974).

Εννοείται ότι ο σύγχρονος φιλελληνισμός απαιτεί να υπερασπιζόμαστε ως λαός και ως χώρα αντίστοιχες αρχές και αξίες. Για παράδειγμα, η δράση του λαού μας -ιδιαίτερα των συμπατριωτών μας στα νησιά του Αιγαίου- υπέρ των προσφύγων τον τροφοδοτεί, κάτι που εκφράστηκε με τη συγκέντρωση μισού εκατομμυρίου υπογραφών υπέρ της πρότασης για το Νόμπελ Ειρήνης.

Ο φιλελληνισμός ούτε είναι αντιδημοκρατικός ούτε ταυτίζεται με την αρχαιολατρία. Συμβαδίζει πάντοτε με τις πρωτοπόρες απελευθερωτικές ιδέες της κάθε εποχής. Επίσης δεν συνεπάγεται άκριτη υποστήριξη του ελληνικού λαού ούτε του ελληνικού κράτους και των εκάστοτε πολιτικών του. Άλλωστε, ο Κωστής Παλαμάς γράφει για τον Μπάιρον: «Της Θείας της Γης διαλαλητής μα και κριτής / της έφερε τη λύρα του και το σπαθί του αντάμα».

Καταλήγω με το ερώτημα: Έχει σχέση ο βυρωνισμός με την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά θετική. Διότι υπερασπίστηκε ιδέες και αξίες που διακηρύχθηκαν ως θεμέλιο της Ευρώπης εδώ και πάνω από εξήντα χρόνια. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι, αν ζούσε σήμερα ο Λόρδος Βύρων, θα αγωνιζόταν για να βρει η Ε.Ε. τον δρόμο των ανθρωποκεντρικών οραμάτων, για μια ενοποίηση με πανευρωπαϊκό ορίζοντα, που σημαίνει συμμετοχή και της Ρωσίας, μια Ευρώπη κοινωνική, δημοκρατική, οικολογική, ειρηνική. Τέλος, θα διεκδικούσε μια Ευρώπη ικανή να ρίχνει γέφυρες με τον υπόλοιπο κόσμο, αφού με τις ιδέες του γεφύρωσε τις επαναστάσεις του 19ου αιώνα στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική, γράφοντας σε ένα από τα ποιήματά του: «Πάνω στις κορφές του Άθω και τις Άνδεις κυματίζει / Λάβαρο που είναι το ίδιο και δύο κόσμους χαιρετίζει».

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Μπάιρον για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL