Ένα από τα θετικά συμπτώματα της αλλαγής των πολιτικών ισορροπιών που δηλητηριάζουν το θυμικό της νέας ενωμένης Δεξιάς του τόπου είναι οι ενδείξεις πως η ίδια έχει απολέσει πλέον το μονοπώλιο της πληροφορίας. Η πληροφορία είναι εδώ και καιρό ένας κρίσιμος παράγοντας της παραγωγής. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Ακόμη και οι Ρότσιλντ πλούτισαν, μας λέει ο Έρικ Χομπσμπάουμ, επειδή πληροφορήθηκαν πρώτοι την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλώ, πράγμα που τους επέτρεψε να τινάξουν το χρηματιστήριο στον αέρα.
«Εννοώ ότι σήμερα πλουτίζει κανείς επειδή ελέγχει την πληροφορία [...] Και αυτό είναι ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια των αντιδραστικών, που ισχυρίζονται ότι τάχα μάχονται τις μορφωμένες ελίτ, δηλαδή τους μορφωμένους ανθρώπους πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, που βρίσκουν τις πιο κερδοφόρες θέσεις. Η μόρφωση πλέον ταυτίζεται με τον πλούτο, την εκμετάλλευση και αυτό είναι ένα πραγματικό πολιτικό πρόβλημα».i
Ο καυγάς ανάμεσα στα φτωχότερα στρώματα γίνεται για το μερίδιο από το αναιμικό κοινωνικό προϊόν, το οποίο έχει συνδεθεί στενά με το μορφωτικό αγαθό. Αυτή η χαρακτηριστική εξέλιξη της ψηφιοποιημένης κοινωνίας, που επιδρά ως διαρκής φασίζουσα επιμόλυνση πάνω στους φτωχούς, χειροτερεύει με την εσκεμμένη παρόξυνση της ακροδεξιάς προπαγάνδας.
Το σχολείο, από την άλλη, είναι και πρέπει να παραμείνει το καταφύγιο των παιδιών, ιδιαίτερα των φτωχών και των κατατρεγμένων, τόπος απαραβίαστος, καταφύγιο και άσυλο μαζί.
Όμως, την ώρα που 7.000 παιδιά εντάσσονται σταδιακά στο σύστημα εκπαιδευτικής φιλοξενίας που το υπουργείο Παιδείας εκπόνησε, μια ομάδα από “ανησυχούντες γονείς” με εθνικιστικά λάβαρα και ξενοφοβικά συνθήματα επιχείρησε να εμποδίσει την είσοδο μόλις εννέα μαθητών στο 1ο Δημοτικό Σχολείο του Ωραιοκάστρου Θεσσαλονίκης.
Με μοναδικά τους επιχειρήματα το μίσος και τα ψεύδη, σπέρνουν φόβους για δήθεν επιδημίες και κερδίζουν δημοσιότητα από τηλεοπτικούς σταθμούς που ενίοτε συμμερίζονται τις ανησυχίες τους.
Ανάμεσα στις πιο σημαντικές αρνητικές εξελίξεις της σύγχρονης εποχής η πρώτη είναι, ασφαλώς, η ξενοφοβία -η οποία, για το μεγαλύτερο μέρος της εργατικής τάξης, επισημαίνει o Χομπσμπάουμ είναι, σύμφωνα με τη ρήση του Αύγουστου Μπέμπελ,ii «ο σοσιαλισμός των ηλιθίων»: διασφαλίζω τη δουλειά μου ενάντια σε ανθρώπους που τους αντιμετωπίζω σαν ανταγωνιστές. Όσο πιο αδύναμο είναι το εργατικό κίνημα, τόσο αυξάνεται η απήχηση της ξενοφοβίας.
Δεύτερον, μεγάλο μέρος των ελαφρότερων χειρωνακτικών εργασιών δεν είναι πια μόνιμες, αλλά περιστασιακές: φοιτητές ή μετανάστες που δουλεύουν, για παράδειγμα, στον τομέα του επισιτισμού. Ως εκ τούτου δεν είναι εύκολο να οργανωθούν πολιτικά. Η τρίτη και πιο σημαντική εξέλιξη, κατά τη γνώμη του, είναι το διευρυνόμενο χάσμα που δημιουργείται από ένα νέο ταξικό κριτήριο: την εισαγωγή σε σχολές και πανεπιστημιακά ιδρύματα ως εισιτήριο για κάποια θέση εργασίας. Αυτό μπορούμε να το ονομάσουμε, αν θέλετε, αξιοκρατία, αλλά αξιολογείται, θεσμοποιείται και διαμεσολαβείται από τα εκπαιδευτικά συστήματα.
Το αποτέλεσμα είναι μια εκτροπή της ταξικής συνείδησης, από την εναντίωση στους εργοδότες προς την εναντίωση στους πάσης φύσεως κηφήνες: διανοούμενους, φιλελεύθερες ελίτ, ανθρώπους που τρώνε τα λεφτά μας κ.λπ.
Η Αμερική είναι ένα κλασικό παράδειγμα. Υπάρχει μια προοδευτική πολιτική συμμαχιών, ακόμα και σχετικά μόνιμων συμμαχιών, όπως λ.χ. ανάμεσα στην καλλιεργημένη μεσαία τάξη που διαβάζει τον Guardian και των διανοούμενων (ανθρώπων με υψηλή μόρφωση, οι οποίοι γενικότερα κλίνουν, σε μεγάλο βαθμό, προς την Αριστερά) με τη μάζα των φτωχών και απαίδευτων. Και οι δύο αυτές ομάδες έχουν ουσιώδη σημασία για ένα τέτοιο κίνημα, αλλά ίσως σήμερα είναι πιο δύσκολο να συμμαχήσουν από ό,τι παλιότερα.
Αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα για τον πολιτικό συντονισμό και τη συνεργασία των ανθρώπων που αντικειμενικά θα μπορούσαν να βρίσκονται στην ίδια πλευρά. Αυτά τα προφητικά από τον Χομπσμπάουμ.
Όσο γρηγορότερα αντιληφθούμε όλοι όχι μόνο με ποιους, αλλά κυρίως με το τι έχουμε να κάνουμε στο Ωραιόκαστρο, στο Πέραμα και όπου αλλού ξεφυτρώνουν σαν τα λάχανα “ανησυχούντες”, τόσο πιο ισχυρά θα είναι και τα ανακλαστικά της κοινωνίας στο σύνολό της απέναντι στον ρατσισμό και τον φασισμό.
Το δικαίωμα των παιδιών στην εκπαίδευση είναι αναφαίρετο, ο δρόμος προς το σχολείο πρέπει με κάθε τρόπο να μείνει ανοιχτός.
i όλες οι αναφορές είναι από τη συνέντευξη του Έρικ Χομπσμπάουμ, με τίτλο «World Distempers» που δημοσιεύθηκε στο επετειακό τεύχος, αρ. 61 (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2010) του «New Left Review».
ii Μπέμπελ (Bebel), Άουγκουστ (1840-1913): Γερμανός σοσιαλιστής θεωρητικός και πολιτικός, προσωπικότητα της Α' και της Β' Διεθνούς. Στενός συνεργάτης του Λίμπκνεχτ, συνέβαλε στην ίδρυση του γερμανικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (1869).
