Η εκλογή Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ σηματοδοτεί μια νέα εποχή, με χαρακτηριστικό της αυτό που πολλοί ονόμασαν «επιθετικό απομονωτισμό» και τείνει να επαναφέρει στον κόσμο την ψυχροπολεμική λογική.
Θα ήταν λάθος να επαναπαυτούμε στην αυθαίρετη εκτίμηση πως «όσα είπε και εξήγγειλε ο Τραμπ δεν σημαίνει ότι και θα τα πραγματοποιήσει». Ήδη τις πρώτες ημέρες της θητείας του ο Τραμπ δείχνει ότι βιάζεται να εφαρμόσει κρίσιμες αποφάσεις, όπως αυτή της απαγόρευσης της εισόδου σε μουσουλμάνους από επτά χώρες, που προκαλεί ανθρώπινα δράματα και αντιδράσεις ακόμα και ανάμεσα στους υψηλόβαθμους δικαστικούς λειτουργούς στις ΗΠΑ.
Θα επηρεάσουν τη χώρα μας οι αμερικανικές εξελίξεις;
Ασφαλώς ναι, πολύ περισσότερο που επηρεάζεται βαθιά ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η τελευταία οφείλει να απαντήσει στην πρόκληση του Τραμπ, με την εμβάνθυση των διαδικασιών σύγκλισης των οικονομιών των χωρών - μελών και ένα σχέδιο διακυβέρνησης της παγκοσμιοποίησης σε αντινεοφιλελεύθερη κατεύθυνση. Με άλλα λόγια, χρειάζεται ένας νέος αριστερός ευρωπαϊσμός, με βασικά του στοιχεία τη Δημοκρατία, την κοινωνική αλληλεγγύη και τον διεθνισμό. Σε διαφορετική περίπτωση, ο σημερινός ευρωσκεπτικισμός που παρατηρείται εντεινόμενος στην Ευρώπη θα οδηγήσει σε φαινόμενα τύπου Λεπέν, Πέπε Γκρίλο, Χ.Α. ή ολλανδικής Ακροδεξιάς κ.λπ.
Όλα αυτά αφορούν προφανώς τη χώρα μας, που βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή με την τιτάνια προσπάθεια να εξέλθει από την κρίση, χωρίς βεβαίως να καταρρεύσει η κοινωνία. Η Ελλάδα έχει τις προϋποθέσεις για να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό η αξιολόγηση (αν και πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να είχε ήδη γίνει). Η καθυστέρησή της για λόγους που αφορούν σκοπιμότητες εκλογικές ή επικοινωνιακές ή εσωτερικές έριδες των δανειστών είναι καταστροφική για τη χώρα. Με την προσδοκόμενη συμφωνία, η χώρα εντάσσεται στο σύστημα της ποσοτικής χαλάρωσης και αποκτά τη δυνατότητα δοκιμαστικής εξόδου στις αγορές. Στόχος βεβαίως τις ελληνικής κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι απλά η απομείωση του χρέους, αλλά το άνοιγμα του δρόμου προς την ανάπτυξη με όρους κοινωνικής συνοχής, Δημοκρατίας και περιβαλλοντικής ευθύνης. Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά στην ανάγκη να επιστρέψουμε στους κανονικούς όρους της δημόσιας ζωής, πέρα δηλαδή από το δίπολο Μνημόνιο - αντιμνημόνιο. Η χώρα χρειάζεται ένα συνεκτικό σχέδιο ανάπτυξης με έμφαση στην απασχόληση. Χρειάζεται δηλαδή ένα νέο στίγμα μέσα στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
Αυτό όμως το σχέδιο, για να υπηρετηθεί, χρειάζεται μια μεγάλη κοινωνική και πολιτική συμμαχία. Οι συμμαχίες της προηγούμενης περιόδου αφορούσαν τις ανάγκες εκείνης της συγκυρίας. Τώρα χρειάζεται να αποτραπεί η παλινόρθωση της Δεξιάς με όλες τις κακές συνέπειες που μπορεί να έχει για τον τόπο, επομένως ένα πρόγραμμα για τη μεταμνημονιακή Ελλάδα. Αυτό το πρόγραμμα θα αποτελέσει και τη βάση οποιασδήποτε πολιτικής και κοινωνικής συμμαχίας που θα διεκδικήσει τη διακυβέρνηση της χώρας στις επόμενες εκλογές, που θα γίνουν το 2019. Από τώρα λοιπόν πρέπει να αρχίσει στο κόμμα και στην κοινωνία η συζήτηση αυτή. Παράλληλα όμως, χρειάζεται και ένας πραγματικά ισχυρός, αποτελεσματικός και ανοιχτός στην κοινωνία ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή ένα μαζικό κόμμα, παρόμοιο με την προδικτατορική ΕΔΑ στην Ελλάδα και το PCI στην ακμή του στην Ιταλία. Τέτοιο κόμμα που να συσπειρώνει και να ενεργοποιεί λαϊκές μάζες, να παράγει πολιτική μέσα από τις διαδικασίες του, να αποτελεί η εσωτερική του ζωή κίνητρο ένταξης για τη νέα γενιά και τις παραγωγικές ηλικίες. Οφείλουμε να ξεπεράσουμε οριστικά τις αυταπάτες και τα δόγματα άλλων εποχών. Το παραδοσιακό πυραμιδικό μοντέλο κόμματος, ειδικά όπως διαμορφώθηκε στην Ελλάδα, δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης και δυνατότητα παρέμβασης.
