Την Τρίτη 31 Γενάρη 2017 το Δημοτικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) του Μαραθώνα κατήγαγε μια μεγάλης σημασίας πολιτική και θεσμική νίκη, ενάντια σε όσους πιστεύουν ότι στην πολιτική και δη στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (Τ.Α.) αρκούν λίγα φτιασιδώματα, αρκετό μέικ απ, λάιφ στάιλ και γκλαμουριά για να επιτύχουν τους σκοπούς τους. Η νίκη αυτή γίνεται μεγαλύτερη αν αναλογιστούμε ότι η υποτιθέμενη απολιτίκ προσέγγιση της πολιτικής, ειδικά στην Τ.Α. που συχνά θεωρείται προνομιακός τόπος που ξεφεύγει (τάχα) από τον σφιχτό κομματικό εναγκαλισμό, υπέστη ομόφωνη ήττα.
Αυτό το Δ.Σ. προκλήθηκε από τη μειοψηφία που σύμφωνα με τον νόμο (άρθρο 67 παρ. 2 του ν. 3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης») είχε ζητήσει από τον Νοέμβρη του 2016 τη συζήτηση τεσσάρων θεμάτων και μάλιστα όχι απλώς από το 1/3 των συμβούλων, αλλά από 16 σε σύνολο 33. Ο πρόεδρος του Δ.Σ., ενάντια στο πνεύμα του νόμου που ορίζει την εντός έξι ημερών από την αίτηση, σύγκληση του Δ.Σ., αλλά και στις δημοκρατικές αρχές, συγκάλεσε σε συνεδρίαση το Δ.Σ. μετά από δυόμισι μήνες. Το Δ.Σ. πραγματοποιήθηκε και κατέδειξε με τον πλέον εμφατικό τρόπο ότι η δημοκρατική λειτουργία και οι δημοκρατικοί θεσμοί μπορούν να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα εις μάτην των σφετεριστών της λαϊκής εντολής. Το Δ.Σ. αποφάνθηκε ομόφωνα για: (1) την οριστική αποχώρηση του δήμου και απαίτηση διάλυσης του Αναπτυξιακού Συνδέσμου Νέας Μάκρης, (2) την άσκηση αγωγής για ζημία στον δήμο 789.506 ευρώ κατά του συνόλου των εμπλεκομένων στην υπόθεση του κωπηλατοδρομίου, (3) τη μη παραπλάνηση τρίτων από τη χρήση του ονόματος Μαραθώνας από το ιδιωτικό Ίδρυμα Marathon Foundation του Ηλία Ψηνάκη και (4) την εφαρμογή εκ μέρους του προέδρου του Δ.Σ. των οριζόμενων από τη νομοθεσία για τις αρμοδιότητες του γραμματέα του Δ.Σ.
Η υπερψήφιση των εισηγήσεων, όχι μόνον από τους αιτούντες συμβούλους, αλλά και από όσους έχουν απομείνει να στηρίζουν τον δήμαρχο Ηλία Ψηνάκη και παρά τον χυδαίο πολιτικό (;) του λόγο και την εμφανή του αδυναμία να λειτουργήσει σύμφωνα με τον θεσμικό του ρόλο, δημιουργεί το εύλογο ερώτημα της στήριξης του δημάρχου. Βέβαια, σε θεσμικό επίπεδο, αν και ένας πρωθυπουργός χάνοντας τη δεδηλωμένη οδηγείται σε παραίτηση, ή μέσω της διαδικασίας πρότασης δυσπιστίας, δεν συμβαίνει το ίδιο με έναν δήμαρχο, αφού δεν υπάρχει θεσμοθετημένη διαδικασία ανάκλησής του (ως πρόταση μομφής, δυσπιστίας ή μέσω απώλειας της πλειοψηφίας).
Οι σύμβουλοι του Δ.Σ. Μαραθώνα που ζήτησαν τη συζήτηση και λήψη απόφασης για τα προαναφερθέντα θέματα που δεν αφορούν μόνον την προάσπιση των συμφερόντων του δήμου, αλλά και τη δημοκρατική του λειτουργία, ύψωσαν μαζί τη φωνή τους απέναντι σε έναν εκ των εκπροσώπων της απολιτίκ προσέγγισης της πολιτικής. Ενάντια δηλαδή σε αυτό το συνονθύλευμα που λειτουργώντας εξωθεσμικά και αντιδημοκρατικά -λόγω και έργω- ουσιαστικά εξέθρεψε τον ακροδεξιό λαϊκισμό, την απαξίωση της συμμετοχής στα κοινά, την υποβάθμιση της δημοκρατικής λειτουργίας και των θεσμών. Πράγματι, τέτοια φαινόμενα μπορεί να συναντήσει κανείς στην Τ.Α. σε διάφορες περιοχές, αλλά και στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας, με τα γνωστά έως σήμερα αποτελέσματα. Μπροστά στον προφανή, αλλά όχι πρωτοφανή, εκπεσμό από τις θεσμικές λειτουργίες και δημοκρατικές αρχές του δημάρχου (με τη χυδαία κοινότοπη δικαιολογία ότι «εγώ έτσι διοικώ» και «οι φίλοι μου εμπιστεύονται εμένα και όχι το Δημόσιο»), οφείλουμε να σταθούμε σε δύο μείζονος σημασίας στοιχεία για τη δημοκρατική λειτουργία μιας (ευνομούμενης) πολιτείας: την ευθύνη των αιρετών και πολιτικών προσώπων και τη θεσμική επάρκεια (ή ανεπάρκεια).
Για το μεν πρώτο, με αφορμή τον Δήμο Μαραθώνα, μόνο θετικά μπορούμε να αποτιμήσουμε το γεγονός ότι μπροστά στη νομιμότητα, το συμφέρον του τόπου και την πίστη στις δημοκρατικές αρχές και τους θεσμούς (παρά τα όποια θεσμικά προβλήματα και κενά), είναι πάντα δυνατή η δημιουργία μιας κρίσιμης μάζας που αναλαμβάνει την ευθύνη και ενεργεί ακριβώς υπέρ της δημοκρατίας και του δημοσίου συμφέροντος.
Σε ό,τι αφορά το εξίσου σημαντικό δεύτερο στοιχείο της θεσμικής επάρκειας, είναι πράγματι καιρός, όχι απλώς να αξιολογηθεί η εμπειρία από την εφαρμογή του Προγράμματος Καλλικράτης (ν. 3852/2010), αλλά συνολικά του θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία και τον έλεγχο νομιμότητας των δήμων και των αιρετών. Όχι δαιμονοποιώντας, αλλά αναστοχαζόμενοι πάνω στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και των χαρακτηριστικών του πολιτικού μας συστήματος, ειδικά σε τοπικό / αυτοδιοικητικό επίπεδο.
Δεν είναι μόνο το «δημαρχοκεντρικό» σύστημα που έχει φτάσει στα όριά του, ή τα προβλήματα που υπάρχουν στη λειτουργία των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, καθιστώντας πολλές φορές ανέφικτη τη διοικητική προσφυγή σε πρώτο βαθμό και τον ουσιαστικό έλεγχο νομιμότητας των αποφάσεων δημάρχων και δημοτικών συμβουλίων. Η κοινωνία απέχει από τα κοινά και στο επίπεδο της Τ.Α. αυτό είναι ακόμα πιο κρίσιμο για τη λειτουργία της δημοκρατίας μας. Όσο οι άνθρωποι χάνουν την πίστη τους στη λειτουργία και αποτελεσματικότητα των δημοκρατικών θεσμών, τόσο θα απέχουν, και άλλο τόσο, κινούμενοι από θυμό, αίσθηση αδικίας και αδυναμίας, θα στρέφονται προς τους χυδαία μακιγιαρισμένους απολιτίκ, ή τους απροκάλυπτους, αρνητές της δημοκρατίας.
Ενώπιον της τεράστιας ανάγκης ριζικής θεσμικής ανασυγκρότησης, με άξονες τον εκδημοκρατισμό, την ενδυνάμωση της συμμετοχής των πολιτών και τη διασφάλιση αποτελεσματικών θεσμικών αντίβαρων και ελεγκτικών μηχανισμών, το υπουργείο Εσωτερικών, αλλά και το σύνολο των ενδιαφερομένων φορέων, έχουν ήδη καθυστερήσει.
Ως δημοτική παράταξη, η Δύναμη Πολιτών Μαραθώνα, συνέβαλε και θα συνεχίσει να συμβάλλει, μαζί με την κοινωνία και κάθε δημοκρατικά σκεπτόμενο πολίτη, στην αποτελεσματική και ουσιαστική λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με γνώμονα τα δημοτικά συμφέροντα και τις αρχές της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και του σεβασμού του περιβάλλοντος - δίχως εκπτώσεις και υποχωρήσεις στον τοπικισμό και τα διάφορα οργανωμένα και μη συμφέροντα. Στη Δύναμη Πολιτών, είμαστε χαρούμενοι ακριβώς επειδή οι αγώνες και οι προσπάθειές μας συντάσσονται με την κοινωνία και έχουν αποτελέσματα, χτίζοντας βήμα-βήμα νέες υγιείς σχέσεις με τους συμπολίτες μας.
* Ο Νίκος Β. Ζολοταριώφ είναι μέλος της δημοτικής παράταξης Δύναμη Πολιτών Μαραθώνα
