Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
22.0°C24.8°C
3 BF 39%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.0°C24.2°C
2 BF 52%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
18.8°C20.5°C
4 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
20 °C
19.3°C19.8°C
5 BF 60%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
22.9°C24.0°C
3 BF 33%
Οι δασμοί της παγκοσμιοποίησης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Οι δασμοί της παγκοσμιοποίησης

Η συζήτηση που ξεκίνησε ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ περί δασμών ανακάλεσε στη μνήμη μου ένα άρθρο του Τζορτζ Φρίντμαν (George Friedman) που δημοσιεύθηκε το 2015 στο site του Stratfor, με τίτλο «Το ζήτημα Grexit και το πρόβλημα του ελεύθερου εμπορίου».1 Τότε που βρισκόμασταν καθ’ οδόν προς την κορύφωση της κρίσης του καλοκαιριού του 2015, μιας κρίσης που διαρκεί. Το Stratfor, του οποίου ο Φρίντμαν είναι επικεφαλής, είναι think tank με γεωπολιτικό προσανατολισμό και θεωρείται πως έχει ιδιαίτερες σχέσεις με τη CIA και το αμερικανικό σύστημα που συνδέεται μαζί της.

Έχοντας ως αφορμή την ελληνική κρίση, ο συντάκτης μάς εισάγει στα τεχνικά ζητήματα της Ευρώπης, των οποίων θεωρεί απότοκο την ελληνική κρίση. Έτσι, αφού πάρει θέση για το χρέος («Λύνεται έτσι το υποκρυβόμενο, πραγματικό πρόβλημα της Ελλάδας, ότι δηλαδή το χρέος της δεν είναι βιώσιμο;») και περιγράψει τη γνωστή, διαδικασία μέσα από την οποία «ανδρώνεται» η Ακροδεξιά στην Ευρώπη, έρχεται να διαπιστώσει, μέσα από έναν απλό συλλογισμό -όχι απλοϊκό- την ύπαρξη μίας «ατέλειας» στον πυρήνα του νεοφιλελευθερισμού και του εφαρμοζόμενου καπιταλιστικού μοντέλου: Το ελεύθερο εμπόριο στηριγμένο στο συγκριτικό πλεονέκτημα κάθε παραγωγού προϋποθέτει ισοδύναμους παραγωγούς, ειδάλλως λειτουργεί εις βάρος του πιο αδύναμου, ο οποίος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τον πιο ισχυρό «η δύναμη της Γερμανίας περιορίζει τις πραγματικές δυνατότητες της Ελλάδας [...] Η Γερμανία έχει ένα εντυπωσιακό ποσοστό εξαγωγών άνω του 50% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος».

Επίσης αυτό που κάνει το άρθρο ενδιαφέρον είναι το δεύτερο μέρος του, στο οποίο ο συντάκτης περιγράφει - διαπιστώνει τον πυρήνα του οικονομικού παραγωγικού προβλήματος της Ευρώπης, και συνεπώς και της Ελλάδας, και την πιθανή, ή προβαλλόμενη, ήδη από τότε, σε αυτόν, λύση, που δεν είναι άλλη από την επί της ουσίας ακύρωση του laissez -f aire, laissez - passer, του ελεύθερου εμπορίου, με την επιβολή δασμών στις εμπορικές συναλλαγές, δηλαδή άμεσου παρεμβατισμού προστατευτισμού προκειμένου να διαχειριστούμε προβλήματα που δεν μπορούμε με άλλο τρόπο.

Γιατί όλα αυτά;

Γιατί απλούστατα ο καπιταλισμός δεν μπορεί, δεν καταφέρνει να αυτορρυθμιστεί, αλλά παραμένει «καταδικασμένος» να επιδιώκει κέρδος εις βάρος και της ίδιας του της ύπαρξης, έτοιμος να πουλήσει και το σχοινί που θα τον κρεμάσει. Δείτε ξανά τη Γερμανία, και όχι έναν ιδιώτη, που αρνείται να επενδύσει τα αδιανόητα πλεονάσματά της, αποτέλεσμα εθνικών πολιτικών εις βάρος της ευρωπαϊκής συλλογικότητας. Και επιμένει να μειώνει το χρέος της κρατώντας έτσι τα πλεονάσματα της για ίδιον όφελος. Και οι άλλοι ας πρόσεχαν... Και τότε είναι η ώρα της παρέμβασης.

Η ώρα των δασμών της παγκοσμιοποίησης

Υπάρχουν όμως άλλες λύσεις; Ή είμαστε καταδικασμένοι να ολοκληρώσουμε το ιστορικό πισωγύρισμα που έχουμε ξεκινήσει, την επιστροφή στους εθνικούς, και τυπικά, ανταγωνισμούς;

Αν αποφύγουμε βολονταριστικές λύσεις, οι οποίες θα μας εξασφαλίσουν τον καλύτερο κόσμο μέσα στο 2017, είμαστε αντιμέτωποι με μία επιλογή η οποία έχει και κόπο και κόστος. Η Ευρώπη να αντιμετωπίσει τους άτυπους εθνικούς ανταγωνισμούς, που η ίδια δημιούργησε, μέσα από ένα πλαίσιο κανόνων που δεν έπαιρναν υπόψη την πολυπλοκότητά της ως συλλογικό συμφέρον, αλλά και την ποσοτική διεύρυνση που επέλεξε αντί της ποιοτικής, με ένα άλμα προ τα εμπρός.

Μόνο με περισσότερη, ποιοτικά, Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπιστεί η κρίση την οποία η ίδια διέρχεται. Διότι, κατά κάποιον τρόπο, είναι σαν να έχουμε ξαναγυρίσει, σε πολιτικό επίπεδο, στην πριν από τη Συνθήκη των Παρισίων εποχή, εντός όμως του οικοδομήματος που τόσα χρόνια δημιουργήσαμε.

Αυτό το άλμα προς τα εμπρός δεν γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη και χρειάζεται και μια μεγάλη οικονομική επένδυση. Πρώτα από όλα όμως χρειάζεται την πολιτική βούληση που θα το επιλέξει και θα το αποφασίσει. Και η πολιτική βούληση προϋποθέτει ένα πολιτικό προσωπικό ικανό να το σχεδιάσει και να το υλοποιήσει.

Πριν από λίγες μέρες ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είπε πως η Ευρώπη θα διαλυθεί αν παραβιάζουμε τους κανόνες, για να του απαντήσει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος πως η Ευρώπη θα διαλυθεί εάν επιμένουμε στους κανόνες.

Μόνο αν και οι δύο, ως έκφραση ενός συνολικού πολιτικού προσωπικού, έχουν δίκιο η Ευρώπη μπορεί κάνει το άλμα στο μέλλον. Αν οι κανόνες που ποτέ δεν θα παραβιάσουμε είναι αυτοί που θέλουν τους ευρωπαϊκούς λαούς να παραμένουν ως συλλογικότητα σε μια κοινή πορεία δημιουργώντας ένα ευρωπαϊκό συγκριτικό πλεονέκτημα μέσα στην παγκόσμια αγορά. Και δεν θα επιμένουμε σε κανόνες που δεν μπορούν όλοι μαζί να ακολουθήσουν, επιδιώκοντας, ανταγωνιστικά μεταξύ μας, ο καθένας το δικό του, εθνικό, συγκριτικό πλεονέκτημα.

Σε κάθε άλλη περίπτωση το τέλος της Ευρώπης, όπως την ξέρουμε, είναι νομοτελειακό και, ανεξάρτητα από τις ομαδοποιήσεις των κρατών που θα τη διαδεχθούν, οι δασμοί της παγκοσμιοποίησης θα έρθουν να λύσουν τα προβλήματα που η σημερινή Ευρώπη θα έχει αρνηθεί να αντιμετωπίσει.

1 To πρωτότυπο κείμενο δημοσιεύθηκε στις 21.4.2015 με τίτλο “The Grexit Issue and the Problem of Free Trade”: https://www.stratfor.com/weekly/grexit-issue-and-problem-free-trade.

Βλ. και τη μετάφρασή μου στο http://www.badiera.gr/?p=41331, 9.5.2015

Χρήστος Ν. Πετράκοςδικηγόρος και μέλος της Οργάνωσης Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης του ΣΥΡΙΖΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL