Κατά 53% οι Έλληνες πολίτες κατέθεσαν, μέσω της ALCO προσφάτως, την άποψη πως κακώς η Ελλάδα μπήκε στην Ευρωζώνη. Είχαν προηγηθεί, τα τελευταία ένα - δύο χρόνια, δεκάδες δημοσκοπήσεις με τα ίδια πάνω - κάτω ευρήματα. Απλώς ήταν η πρώτη φορά που το αντι-ευρώ «φρόνημα» των Ελλήνων κατεγράφη ως πλειοψηφικό. Και γι' αυτό συζητήθηκε περισσότερο.
Αλλά μη νομίζετε, παρόμοιας κατεύθυνσης καταγραφές ανιχνεύονται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στις περισσότερες. Και σ’ εκείνες που δεν έχουν Μνημόνια πάνω απ’ το κεφάλι τους. Τόσο καλά...
Και να σκεφτεί κανείς ότι εδώ σ’ εμάς, έως πριν από λίγο, οι έρευνες κατέγραφαν φιλο-ευρώ ογδοντάρια. Θα μας έλεγες και τους πιο «ευρωλάγνους» της Ένωσης. Προς τι λοιπόν και γιατί αυτή η βίαιη μετατόπιση; Πώς και γιατί η πλήρης αντιστροφή; Ε, δεν θέλει φιλοσοφία το πράμα. Φτάσαμε στα όριά μας, τόσο απλά.
Δεν είναι, ασφαλώς, μεταφυσική η ερμηνεία του φαινομένου, κάθε άλλο. Εδράζεται επί πραγματικών δεδομένων, πιο πραγματικών δεν γίνεται. Καθώς εδώ και καιρό, κι όσο πάει περισσότερο, θαμπώνει η ευρωπαϊκή ιδέα. Θαμπώνει και σκοτεινιάζει, μέχρις εξαφανίσεως. Για τη συνείδηση των ευρωπαϊκών λαών η Ευρώπη των αξιών, των αρχών, των μεγάλων ιδεών δεν υπάρχει πια.
Είναι οι από χρόνια επιβληθείσες πολιτικές της σκληρής λιτότητας, είναι οι ακραία νεοφιλελεύθερες επιλογές, που οδήγησαν στην πολιτική αλλά και στη «συναισθηματική» αποστασιοποίηση των λαών. Και του δικού μας λαού ασφαλώς, ως του βαρύτερα πληττόμενου. Είναι εν τέλει η πεποίθηση πως η Ευρώπη των ιδεών μεταλλάχθηκε σε καθαρά «οικονομοτεχνικό» οργανισμό, με κορώνα στο κεφάλι του τις αγορές. Στην επιθετικότερη μάλιστα εκδοχή τους.
Ήρθε δε και το προσφυγικό να συμπληρώσει την εικόνα. Εκεί όπου φάνηκε καθαρά πως οι ευρωπαϊκές αξίες θυσιάζονται εν ψυχρώ στο όνομα ταπεινών σκοπιμοτήτων. Και καθώς έγινε πεντακάθαρο πως η «Ευρώπη των λαών» δεν λογίζεται πλέον ούτε ως προοπτική ούτε ως όραμα.
Ναι, σίγουρα, η ευρωπαϊκή ιδέα δεν είναι πια ελκυστική. Αυτή η πιο ευγενής ιδέα που γεννήθηκε στην Ευρώπη μετά τον δεύτερο μεγάλο πόλεμο. Και είναι κρίμα, πραγματικά κρίμα, πολύ κρίμα...
Με τον ζουρλομανδύα... παντιέρα
Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του πως στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (;;;) ταιριάζει ζουρλομανδύας. Για να συμπληρώσει με την πρόβλεψη πως οι «κανόνες» του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αυτοί τους οποίους επικαλείται συχνά - πυκνά ο Γερμανός υπουργός προκειμένου να πετύχει τους στόχους του, θα οδηγήσουν την Ευρωζώνη, αν όχι την Ε.Ε. στο σύνολό της, σε διάλυση.
Διαπίστωση και πρόβλεψη τις οποίες συμμερίζονται πλέον πολλοί, πάρα πολλοί, ολοένα και περισσότεροι. Και όχι μονάχα διεθνείς διανοητές. Ούτε μονάχα αριστεροί ή αριστερίζοντες πολιτευόμενοι. Αλλά Ευρωπαίοι αξιωματούχοι σχεδόν όλων των αποχρώσεων. Πολύ περισσότερο που οι «κανόνες» Σόιμπλε εφαρμόζονται με αυστηρότητα a la carte. Όπως a la carte επισείεται και η απειλή κυρώσεων σε περίπτωση αποκλίσεων απ’ αυτούς. Έτσι ώστε η «Ευρώπη των δύο ταχυτήτων» (και «των δύο κόσμων» μπορείς να το πεις), από απεχθής προοπτική, έχει ήδη μετατραπεί σε οιονεί ζώσα πραγματικότητα.
Είναι, βλέπετε, τόσο «μικροί» και τόσο «λίγοι» οι σημερινοί Ευρωπαίοι ηγέτες. Που, αφού δεν διέκριναν, από καιρό, τους οιωνούς ως όφειλαν, δεν αναγνωρίζουν και τα πραγματικά δεδομένα, τα πλέον χειροπιαστά. Δεν τους είπε τίποτα το Brexit, δεν τους ξάφνιασαν οι διάφοροι Γκρίλο και Φάρατζ, δεν τους ταρακούνησε η επέλαση της Ακροδεξιάς σχεδόν απ’ άκρου σ’ άκρο της Ευρώπης.
Εκείνοι τίποτα, στο ύπνο τους τον μακάριο. Και στις εμμονές τους. Στις δογματικά νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες τους. Για κείνους δεν αλλάζει με τίποτα η οπτική των πραγμάτων. Δεν εναρμονίζονται με τις νέες πραγματικότητες. Αρνούνται να αντιμετωπίσουν τις νέες απαιτήσεις, τις προκλήσεις των καιρών.
Οι «μικροί και λίγοι» σημερινοί Ευρωπαίοι ηγέτες, που απ’ ό,τι φαίνεται δεν βλέπουν πέρα από τη μύτη τους, αρνούνται ή ίσως αδυνατούν να «συνομιλήσουν» με το ευρωπαϊκό μέλλον. Αρνούνται ή ίσως αδυνατούν να πολιτευτούν με όρους Ιστορίας. Ε, ας περιμένουν να δουν, σε λίγο, με τα μάτια τους την κατάρρευση. Κι ας ανοίξουν, τότε, διάλογο με τα συντρίμμια...
