Το πρόσφατο εμφυλιοπολεμικό παραλήρημα του αντιπροέδρου της Ν.Δ. έφερε στο προσκήνιο ένα γενικότερο θέμα -την ιδεολογία του αντικομμουνισμού. Δεν πρόκειται μόνο για την προσπάθεια αναβίωσης των διαχωριστικών γραμμών που διαιρούσαν τους Έλληνες, προσπάθεια που καταβάλλει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, παρά τις διαψεύσεις, αλλά για κάτι πιο σοβαρό και επικίνδυνο. Δεν έγινε απλώς μια "λάθος δήλωση", από τον λαλίστατο Άδωνι, όπως είπε, ενεργώντας ως "πυροσβέστης", ο κ. Κουμουτσάκος.
Η Ν.Δ. δεν έχει ακόμη αποφασίσει αν θα επιλέξει το χαρτί της παραδοσιακής, "καθαρής" Δεξιάς ή το χαρτί της "μετριοπαθέστερης" Κεντροδεξιάς. Είτε με τη μία είτε με την άλλη εκδοχή, η Ν.Δ. παραμένει και θα παραμείνει σταθερά και αταλάντευτα στον χώρο της Δεξιάς και της συντήρησης, της εγχώριας δεξιάς, όσο και της ευρωπαϊκής (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα). Και τους διαχρονικούς, ιστορικούς σχηματισμούς της Δεξιάς στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες διατρέχει το μαύρο νήμα της ιδεολογίας του αντικομμουνισμού.
Πολλές είναι οι χώρες όπου ο αντικομμουνισμός έχει σήμερα ισχυρή παρουσία στον δημόσιο βίο. Στις χώρες του άλλοτε "υπαρκτού" ιδίως, αλλά και σε άλλες, καθώς και στην Ε.Ε., όταν δεν διώκονται, τα κομμουνιστικά κόμματα, οι ιδέες και τα σύμβολά τους τελούν υπό καθεστώς δυσμενών διακρίσεων -τουλάχιστον- με συνταγματική επιταγή μάλιστα. Στοιχειοθετούνται "εγκλήματα σκέψεως", όπως το Ιδιώνυμο του Ελευθέριου Βενιζέλου το 1928. Μετά την παλινόρθωση του καπιταλισμού στις χώρες του πρώην υπαρκτού θα αναμενόταν να αναδιπλωθεί ο αντικομμουνισμός, με την έλλειψη αντιπάλου. Συμβαίνει το αντίθετο. Η αναζωπύρωσή του έρχεται να αντικαταστήσει την ψυχροπολεμική προβολή του "ελεύθερου κόσμου", που αντιπαρατίθονταν στον "σοβιετικό ολοκληρωτισμό". Χωρίς ψιμύθια στον αιώνα μας, παρουσιάζει απροκάλυπτα το ταξικό του πρόσωπο.
Ο αντικομμουνισμός ανατρέχει σ' ένα πολύ μακρινό παρελθόν. Οι πιο αρχέγονες μορφές του εμφανίζονται πριν ακόμη κυκλοφορήσει το Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Όπως κάθε ιδεολογία της κυρίαρχης τάξης, η αστική ιδεολογία επιδιώκει να πείσει ότι οι αξίες της (θρησκεία, πατρίς, οικογένεια, ελεύθερη αγορά) είναι οικουμενικές και ανταποκρίνονται στα γενικότερα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου.
Σ' αυτές τις αξίες προστίθεται τώρα και η διαφύλαξη της καπιταλιστικής οικονομίας. Ο νεοφιλελευθερισμός προβάλλει την ηπιότερη μορφή της αστικής ιδεολογίας. Καλύπτει την επιθετικότητα του καπιταλισμού με τον μανδύα της πολιτικής της δημοσιονομικής σταθερότητας και της μονόπλευρης λιτότητας. Οι ιδέες του αντικομμουνισμού αντιστρατεύονται στις λαϊκές ελευθερίες και την κοινωνική πρόοδο προβάλλοντας την ανάγκη της προστασίας από τον "ερυθρό κίνδυνο". Επικοινωνούν με συγκοινωνούντα αγγεία με τον φασισμό, τον οποίο προοιωνίζονται και προοικονομούν.
Στην Ελλάδα ο αντικομμουνισμός εμφανίστηκε πολύ πριν από τον εμφύλιο πόλεμο. Επιχείρησε να καλύψει υπό τη μελανή ομπρέλα του κάθε σκίρτημα προοδευτικής και αριστερής σκέψης. Ήταν το φάντασμα - φόβητρο για να αιτιολογηθεί κάθε μορφής καταπίεση: Δηλώνει ο Ιωάννης Μεταξάς μετά την επιβολή της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου: "Από όλην την Ελλάδα εσηκώνετο μία μεγάλη κόκκινη σημαία και πολλαί μικρότεραι: Και μίαν ημέραν θα επνίγετο ο τόπος αυτός εις το κόκκινο χρώμα του αίματος".
Στη μετεμφυλιακή Ελλάδα ο αντικομμουνισμός είναι η επίσημη ιδεολογία του κράτους των νικητών, το οποίο έχει εξαπολύσει μεγάλη εκστρατεία "αποεαμοποίησης", για να εκριζώσει το υψηλό δημοκρατικό, ριζοσπαστικό λαϊκό φρόνημα, που δημιουργήθηκε στη χώρα στα χρόνια της αντίστασης κατά του χιτλεροφασισμού. Το κράτος των νικητών είχε ισχυρή υλική δύναμη, υστερούσε όμως έκδηλα στο πεδίο των ιδεών, παρ' όλη τη μακρόχρονη ανασυγκρότηση του αστικού πολιτεύματος. Ο εγκάθετος μονάρχης Κωνσταντίνος Γκλύξμπουργκ καλεί σε πανστρατιά τις δυνάμεις του συστήματος. Με διάγγελμά του, την Πρωτοχρονιά του 1966, το οποίο διατρέχει ρίγος ανασφάλειας, κηρύσσει σε πανστρατιά τους "καλούς Έλληνας": "Ο κομμουνισμός", διακηρύσσει, "αποτελεί μίασμα, γεννηθέν έξω της Ελλάδος, εμπνεόμενον και κινούμενον έξωθεν. Ηθική του είναι το ψεύδος και η προδοσία. Μολύνει και καθιστά ανύποπτον εχθρόν της πατρίδος πάντα ερχόμενον εις επαφήν με αυτόν, άτομον ή ομάδα, πάντα καλόν Έλληνα, μή διαβλέποντα τον κίνδυνον".
Μέγα διακύβευμα είναι η επιρροή και ο έλεγχος της νεολαίας. Το εγχείρημα της Μεταξικής ΕΟΝ απέτυχε. Η υπερήφανη, ανυπότακτη ελληνική νεολαία στρατεύθηκε στον πόλεμο και τη χιτλερική κατοχή κάτω από τα λάβαρα της ελευθερίας, της αντίστασης, της λαϊκής κυριαρχίας. Ούτε ένας Έλληνας δεν έλαβε μέρος στην αντικομμουνιστική σταυροφορία που οργάνωσαν οι χιτλερικοί στο Ανατολικό Μέτωπο.
Μαζί με τη θεωρία του "μιάσματος" η χρήση της έμμεσης και άμεσης βίας έρχεται να ενισχύσει το καθεστώς. Μετά τις εκλογές του 1958, στις οποίες η ΕΔΑ σημείωσε λαμπρή επιτυχία, εμφανίζεται στα Πανεπιστήμια της χώρας η ΕΚΟΦ, η "Εθνική Κοινωνική Οργάνωσις Φοιτητών". Γράφει ο Θανάσης Γρέβιας, φοιτητής τότε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: "Τα μέλη [της ΕΚΟΦ] προπαγάνδιζαν ένα πρωτόγονο εθνικισμό, με έντονα τα χαρακτηριστικά του αντικομμουνισμού και αντισοβιετισμού, της σλαβοφοβίας και της μακεδονολατρείας, της κατασκοπολογίας". Εμφανής στην εκφοβιστική εξόρμηση των ΕΚΟφιτών ήταν η παρουσία στους πανεπιστημιακούς χώρους ασφαλιτών σε διατεταγμένη υπηρεσία, με πολιτικά ρούχα.
Ο Θαν. Γρέβιας εξηγεί τη συνδυασμένη αυτή εκστρατεία της ΕΚΟΦ και του "Σπουδαστικού" της Ασφάλειας: "Στη Θεσσαλονίκη, κυρίως λόγω της γεωγραφικής θέσης της στο σύνολο των Βαλκανικών χωρών και, συναφώς προς αυτήν της γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής σημασίας της [...] επιλέχθηκε από την έναρξη της δεκαετίας του '50, να συνεχίσει να είναι οργανωμένο και να λειτουργεί, ως 'αιχμή του αντικομμουνιστικού δόρατος', ένα στρατηγικό και επιλεκτικό χωρικό κέντρο με δράση εξακτινούμενη προς όλες τις Βαλκανικές χώρες και σε ολόκληρη τη Βόρειο Ελλάδα". Είναι προφανής η κεντρική σημασία στη δράση αυτή του συνεκτικού ιστού της αντικομμουνιστικής ιδεολογίας. Και η μεταφορά στην περιοχή αυτή ενός μεγάλου μέρους της μάχης που διεξάγεται στο πεδίο του φοιτητικού κινήματος και του ευαίσθητου χώρου της νεολαίας γενικότερα.
Προπομπός της σύγκρουσης είναι η συγκρότηση το 1958 του ειδικού "Σπουδαστικού Τμήματος" της Υποδιεύθυνσης της Γενικής Ασφαλείας. Κράτος και παρακράτος συγκλίνουν στο πεδίο αυτό, όπου γρήγορα όμως η κυριαρχία των αντιδημοκρατικών και αντικομμουνιστικών δυνάμεων αρχίζει να απειλείται. Εκτός από την ΕΚΟΦ ιδρύονται και άλλες παρακρατικές οργανώσεις στις Ανώτατες Σχολές όπου το θερμόμετρο ανεβαίνει. Το φοιτητικό κίνημα, το οποίο σπονδυλώνεται από τις οργανωμένες δυνάμεις της νεολαίας της Αριστεράς, βρίσκεται σε άνοδο μετά την εκλογική νίκη του 1958. Την περίοδο αυτή αναδιατάσσεται. Χωρίς να εγκαταλείπει τον αγώνα για το Κυπριακό, συγκεντρώνει την προσοχή του στα ζητήματα της ζωής και των σπουδών των φοιτητών. Κόμβος των εξελίξεων γίνεται το Β' Πανσπουδαστικό Συνέδριο που συνέρχεται τον Απρίλιο του 1959. Στο Γ' Πανσπουδαστικό Συνέδριο, που θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο του 1961, ΕΚΟΦ και κρατικός μηχανισμός, συνεπικουρούμενοι από το "Σπουδαστικό" της Ασφάλειας παρεμβαίνουν απροσχημάτιστα προσπαθώντας και με ξυλοδαρμούς ακόμη να ανακόψουν την άνοδο των συνδικαλιστικών δυνάμεων της Αριστεράς. Η παρέμβαση αυτή θα γίνει μπούμεραγκ εναντίον εκείνων που την οργάνωσαν.
Είναι η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι. Έγραφε η Πανσπουδαστική: "Θα δεχτεί ο φοιτητικός κόσμος αυτό το διασυρμό; Θα νομιμοποιήσει τις αντιφοιτητικές, αντιδημοκρατικές μεθόδους και ενέργειες;". Οι φοιτητές συσπειρώνονται για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους. Αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση. Οι ΕΚΟΦίτες καταγγέλλονται, απομονώνονται και διώχνονται από τα φοιτητικά όργανα, ακόμα και στο άντρο τους την Ιατρική Σχολή.
Στη μάχη κατά της ΕΚΟΦ η "Σπουδάζουσα" -η οργάνωση της Νεολαίας της ΕΔΑ στα Πανεπιστήμια και τις Ανώτατες Σχολές- υπήρξε η ηγεμονική δύναμη. "Βλάστησε ξαφνικά" όπως λέει ένας από τα στελέχη της, ο Κωστής Ρούσος, και έλαμψε μέσα σ' αυτό το βαρύ κι αποπνικτικό κλίμα [της] εποχής. Η Σπουδάζουσα ήταν ο κορμός της Νεολαίας της ΕΔΑ...". Και όλη η Νεολαία της ΕΔΑ βρίσκεται στην περίοδο αυτή σε ανοδική πορεία. Μεγάλη εκτίναξη της νεολαίας της Αριστεράς εκδηλώνεται μέσα στο ζόφο του προετοιμαζόμενου εκλογικού πραξικοπήματος του 1961. Χιλιάδες νέοι συρρέουν, παρά την τρομοκρατία, σε δύο συγκεντρώσεις για την Πρωτομαγιά του 1961, μια μαθητική - φοιτητική και μια της εργαζόμενης νεολαίας.
Η Νεολαία της ΕΔΑ σπονδυλώνει το αγωνιστικό κίνημα της νέας γενιάς -είναι ο κεντρικός κόμβος του ιστορικού συνεχούς των αγώνων της νεολαίας της Αριστεράς, όπου ανήκουν επίσης, σε μια μακρά σειρά, η ΟΚΝΕ, η ΕΠΟΝ, η ΕΔΝΕ, η ΔΝΛ, ο Ρήγας Φεραίος, οι Νεολαίες του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ. Νικήτριες σ' αυτούς τους αγώνες είναι οι ιδέες της Αριστεράς -ελευθερία, δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη. Και μεγάλος ηττημένος είναι η ιδεολογία της συντήρησης, της οπισθοδρόμησης, του αντικομμουνισμού.
Τα 60 χρόνια από την ίδρυση της Νεολαίας της ΕΔΑ που κλείνουν εφέτος θα τα τιμήσουμε και θα τα γιορτάσουμε σε μεγάλη συγκέντρωση στις αρχές Δεκεμβρίου.
