H φέτα κατοχυρώθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τον Κανονισμό 1829/2002 ως ΠΟΠ Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης που παρασκευάζεται από αιγοπρόβειο γάλα του ελλαδικού χώρου, και τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά της γεύσης και του αρώματός της βασίζονται στην τοπική βιοποικιλότητα της χλωρίδας και των φυλών ζώων, στις κλιματικές συνθήκες και στον τρόπο παραγωγής και μεταποίησής της.
Μετά τη συνθήκη της Λισσαβώνας της Ε.Ε., που ισχύει από το 2009, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει την αρμοδιότητα σύναψης διεθνών εμπορικών συνθηκών της Ε.Ε. με τρίτες χώρες και στην κατεύθυνση αυτή προώθησε τις διαπραγματεύσεις και τις συμφωνίες με τις χώρες της Νότιας Αφρικής και του Καναδά (CETA), ενώ σε εξέλιξη είναι οι διαπραγματεύσεις με ΗΠΑ (ΤΤΙΡ), Αυστραλία, Κίνα και άλλες χώρες.
Γι’ αυτό είναι σημαντική η παρέμβαση του κινήματος φορέων και πολιτών για την αποτροπή δυσμενών συμφωνιών μειωμένης προστασίας της φέτας και των υπόλοιπων 140 ΠΟΠ-ΠΓΕ προϊόντων της χώρας μας, όπως έγινε με τις εμπορικές συμφωνίες της Ε.Ε. με τις χώρες της Ν. Αφρικής και του Καναδά.
Ειδικότερα για τη φέτα, οι 100 χιλιάδες τόνοι που παράγει ετησίως η χώρα μας διεκδικούμε να μην ταυτίζονται με τους 500.000 περίπου τόνους που διακινούνται στην παγκόσμια αγορά ετησίως παραπλανητικά ως φέτα λευκών τυριών, κυρίως αγελαδινού γάλακτος τρίτων χωρών.
Διεκδικούμε στα επόμενα κρίσιμα χρόνια την κατοχύρωση της φέτας παγκοσμίως μέσω των εμπορικών συμφωνιών που θα συνάψει η Ε.Ε. με τις τρίτες χώρες του κόσμου και την αξιοποίηση της 5ετούς μεταβατικής περιόδου για κατοχύρωση της πλήρους προστασίας της φέτας και στον Καναδά και στις χώρες της Ν. Αφρικής, όπως η Ε.Ε. κατοχύρωσε το γαλλικό ροκφόρ και την ιταλική παρμεζάνα.
Ζητάμε από τους Έλληνες ευρωβουλευτές και τους βουλευτές του ελληνικού Κοινοβουλίου το 2017 να αποτρέψουν νεοφιλελεύθερες ρυθμίσεις και πολιτικές και να μην ψηφίσουν τη CETA ως έχει καθώς και να απαιτήσουν την τροποποίηση της συμφωνίας κυρίως για την πλήρη κατοχύρωση της φέτας στον Καναδά και τη μη έγκριση του μηχανισμού εταιρικής επιδιαιτησίας, σύμφωνα με την οποία πολυεθνικές θα μπορούν να μηνύουν κυβερνήσεις για απώλεια κερδών τους από δημόσιες πολιτικές.
Παράλληλα με τις παραπάνω ενέργειες των φορέων είναι αναγκαίο σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά να συγκροτηθεί η Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας στη χώρα μας, για να θωρακίσουμε την ταυτότητά της στη χώρα μας, στην Ευρώπη και παγκόσμια.
Η ευρωπαϊκή εμπειρία της δημιουργίας διεπαγγελματικών οργανώσεων στα τυριά και σε άλλα ΠΟΠ προϊόντα, κυρίως των Ιταλών και Γάλλων παραγωγών, μεταποιητών και επιστημόνων εργαζομένων του κλάδου, που έχει ιστορία πάνω από 20 χρόνια απέδειξε ότι η διεπαγγελματική οργάνωση μπορεί να συμβάλει και στην τεκμηριωμένη αποτελεσματική διεκδίκηση κατοχύρωσης των ΠΟΠ προϊόντων στις διεθνείς συμφωνίες αλλά και στην παρακολούθηση εφαρμογής των συμφωνιών στο εσωτερικό της Ε.Ε. και διεθνώς.
Ειδικότερα για τη χώρα μας, η συγκρότηση της διεπαγγελματικής οργάνωσης και οι δράσεις της για κατοχύρωση στην πράξη της φέτας έχει μεγάλη και πολλαπλασιαστική σημασία, καθόσον η φέτα είναι το προϊόν με τον μεγαλύτερο κύκλο εργασιών των ΠΟΠ ελληνικών προϊόντων, στον κλάδο απασχολούνται 100.000 κτηνοτρόφοι, 400 τυροκομεία και πάνω από 200.000 εργαζόμενοι και επιστήμονες.
Η νομική βάση της διεπαγγελματικής οργάνωσης φέτας είναι η Υπουργική Απόφαση 336178/2000 και ο Κανονισμός 1308/2013, άρθρο 157 της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το άρθρο 34 του Ν.4384/2016 περί συνεταιρισμών. Σύμφωνα με αυτούς, για να αναγνωριστεί η διεπαγγελματική οργάνωση ως ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα απαιτεί τη συμμετοχή παραγωγών, μεταποιητών και επαγγελματικών που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και εμπορία της φέτας σε ποσοστό πάνω από το 1/3 του συνολικού παραγόμενου προϊόντος. Ενώ αν η εκπροσώπηση υπερβαίνει τα 2/3 του παραγόμενου προϊόντος, η διεπαγγελματική οργάνωση μπορεί να θέτει κανόνες που παίρνουν τη μορφή υπουργικών αποφάσεων, υποχρεωτικών για όλο τον κλάδο της φέτας.
Οι δράσεις της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φέτας αφορούν τη λήψη συλλογικών μέτρων για βελτίωση της ποιότητας, συσκευασίας και συντήρησης του προϊόντος, τη χρήση πιστοποιημένου γενετικού υλικού και ποιοτικού ελέγχου του προϊόντος, τη συνεργασία με τον ΕΛΓΟ “Δήμητρα”, για έλεγχο και παρακολούθηση του ετήσιου ισοζυγίου αιγοπροβείου γάλακτος και των προϊόντων αυτού για την αποφυγή των παράνομων ελληνοποιήσεων από εισαγωγές γάλακτος, την προώθηση της διαφάνειας στην αγορά, των ΠΟΠ σημάνσεων της διεπαγγελματικής, την πληροφόρηση των καταναλωτών και τον έλεγχο των δικτύων διανομής και των σημείων πώλησης για εντοπισμό παραπλανητικών προϊόντων και σημάνσεων στη χώρα μας, τη συνεργασία με τους εμπορικούς ακόλουθους των πρεσβειών μας για έλεγχο των αγορών στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο και την εκπροσώπηση στους εθνικούς, ευρωπαϊκούς και Διεθνείς θεσμούς (ΟΚΕ, Copa Cozeka, Επιτροπή ασφάλειας τροφίμων του Ευρωκοινοβουλίου, FAO κ.ά.).
H Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας για τη λειτουργία της μπορεί να αξιοποιήσει πόρους και προγράμματα από τα Μέτρα 3.1 και 3.2 του Προγράμματος 2014-20 Αγροτικής Ανάπτυξης του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που αφορούν τα συστήματα ποιότητας, την προβολή και εξαγωγιμότητα αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, τα τοπικά σύμφωνα ποιότητας, το Περιφερειακό καλάθι τροφίμων, τις εκθέσεις τροφίμων εσωτερικού και εξωτερικού, τη συνεργασία με τις ομάδες παραγωγών προστασίας και διαχείρισης των ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΙΠ προϊόντων και με τις Περιφερειακές Αγροδιατροφικές συμπράξεις (ΟΤΑ, ΑΕΙ, πόλων καινοτομίας κ.ά,).
Είναι σημαντικό η Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας να διεκδικήσει επίσης από το υπουργείο μέρος των παρακρατήσεων που γίνονται από τον ΕΛΓΟ “Δήμητρα”, των κτηνοτρόφων, τυροκόμων και γαλακτοβιομηχανιών, να κατανέμεται ετησίως στη διεπαγγελματική οργάνωση για τις δράσεις της στο πλαίσιο των ως άνω στόχων της.
Μετά τις δύο φετινές πανελλαδικές συναντήσεις των φορέων για τη συγκρότηση της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φέτας, η πρώτη στο υπουργείο και η δεύτερη με πρωτοβουλία των ίδιων των φορέων στη Θεσσαλία στις 18/11/2016, είναι βέβαιο ότι η Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας θα γίνει σύντομα πραγματικότητα, και με τη συνεργασία φορέων, επιστημόνων, καταναλωτών και κινημάτων θα διεκδικήσει αποτελεσματικά τη βιωσιμότητα των τοπικών παραγωγικών συστημάτων και την κατοχύρωση της πολιτιστικής της ταυτότητας στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο.
* Ο Γιώργος Εμμανουήλ είναι μέλος της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής για την κατοχύρωση της φέτας (1999-2002) και σήμερα μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου Φορέων και Πολιτών Θεσσαλίας κατά ΤΤΙΡ, CETA, TiSA
