Ήλθε άραγε το τέλος της παγκοσμιοποίησης; Μπορεί να ξαναβρεί τη χαμένη του τιμή το κράτος - έθνος;
Ο “Economist” της προηγούμενης εβδομάδας κυκλοφόρησε με κύριο άρθρο «ο νέος εθνικισμός», που συνοδευόταν από μια λεζάντα στην οποία ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Νάιτζελ Φάρατζ και η Μαρίν Λεπέν εμφανίζονται με στολές καπεταναίων που υψώνουν το λάβαρο του εθνικισμού απέναντι στη λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Η παγκοσμιοποίηση θα λέγαμε ότι καλά κρατεί. Ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός με την ψηφιακή μορφή του έχει γίνει πιο επιθετικός από όσο ήταν στο παρελθόν.
Η διαχείριση της παγκοσμιοποίησης μέσω του νεοφιλελεύθερου μοντέλου επιδρά καταλυτικά στις εξελίξεις στις κοινωνίες αναπαράγοντας φτώχεια και ανεργία. Η πολιτική της λιτότητας είναι το επίσημο δόγμα των νεοφιλελευθέρων σε όλο τον κόσμο με αποτέλεσμα τη διεύρυνση των ανισοτήτων, έτσι ώστε να διαμορφώνεται χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων. Με την άνοδο της επιρροής των ακροδεξιών, ρατσιστικών, ξενοφοβικών κινημάτων στις χώρες της Ε.Ε. και όχι μόνο, οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης γίνονται πιο έντονες και τα φαινόμενα της περιθωριοποίησης και της φτώχειας πολλαπλασιάζονται. Πουθενά στον κόσμο η άνοδος της Ακροδεξιάς δεν έφερε τη μείωση των ανισοτήτων και δεν περιόρισε την πολιτική της λιτότητας. Με την άνοδο του φασισμού οι πλούσιοι συνεχίζουν να γίνονται ισχυρότεροι και οι φτωχοί ασθενέστεροι.
Άρα το σχέδιο με το οποίο κυβερνάται σήμερα ο κόσμος από τις δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού δεν αμφισβητείται από την Άκρα Δεξιά. Στην πράξη η Ακροδεξιά αξιοποιεί την κρίση για να ενισχύσει την παρουσία της χρησιμοποιώντας εύκολα και εύπεπτα συνθήματα. Όπως για παράδειγμα το «για όλα φταίνε οι μετανάστες», που φυσικά υπονοεί μια ακραία ρατσιστική και αντιμεταναστευτική πολιτική.
Η μόνη εναλλακτική απέναντι στα σχέδια της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς θα μπορούσε να είναι μια αξιόπιστη και φερέγγυα πρόταση από την Αριστερά. Μια πρόταση που τολμά να μιλά τη γλώσσα της αλήθειας, να δίνει διέξοδο με ρεαλιστικούς όρους στα σημερινά αδιέξοδα. Αυτή όμως η εναλλακτική πρόταση δεν έχει συγκροτηθεί ακόμα, και η Αριστερά στην Ευρώπη δείχνει εικόνα ουραγού των εξελίξεων, που εκτός εξαιρέσεων (π.χ. Ελλάδα) δεν μπορεί να διαμορφώσει μια εφικτή κυβερνητική πρόταση.
Αυτό που πρέπει να αντιμετωπίσει μια ισχυρή αριστερή πρόταση είναι ο διάχυτος φόβος που παραλύει τις κοινωνίες και ακυρώνει κάθε ελπίδα. Επειδή η πολιτική είναι πάνω από όλα προσδοκία, όσοι καλλιεργούν τον φόβο δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να απελπίζουν τους λαούς και κυρίως τη μεσαία τάξη, που αποτελεί το μεγάλο θύμα που έχασε (οριστικά;) τη δυνατότητα να ασκεί ρόλο ρυθμιστή.
Συμπερασματικά: Το πολιτικό σχέδιο της νεοφιλελεύθερης Δεξιάς δεν αμφισβητείται εκ των πραγμάτων από την Ακροδεξιά. Δηλαδή η άνοδος του Τραμπ στον προεδρικό θώκο των ΗΠΑ δεν πρόκειται να αλλάξει τον ρου της Ιστορίας σε βάρος του κατεστημένου. Η νίκη του Brexit δεν ωφελεί τους εργαζομένους της χώρας αυτής, ούτε βέβαια της Ευρώπης. Μια πιθανή νίκη της Λεπέν στη Γαλλία δεν θα πτοήσει το νεοφιλελεύθερο δόγμα - αντίθετα, ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός θα ενισχυθεί.
Το τέλος της παγκοσμιοποίησης, αν υπάρχει τέτοιο, δεν προωθείται από την ακροδεξιά άνοδο. Η παγκοσμιοποίηση ως διαδικασία δεν γίνεται με διαταγές, μπορεί να ελεγχθεί μέσα από μια παγκόσμια διακυβέρνηση των προοδευτικών δυνάμεων και του κόσμου της εργασίας.
