Υπάρχει κάποιος συμβολισμός στην επιλογή της Ελλάδας ως τόπου εκφώνησης της τελευταίας προεδρικής ομιλίας του Αμερικανού ηγέτη Μπάρακ Ομπάμα;
Το 1963, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζον Κένεντι, εκφώνησε τη σπουδαιότερη ομιλία του στο Δυτικό Βερολίνο, ενάντια στο γεωπολιτικό σκηνικό του «τείχους της ντροπής», που χώριζε την πόλη σε Δυτικό και Ανατολικό τομέα.
Είχε απορρίψει την ομιλία, που του είχαν ετοιμάσει αξιόλογοι λογογράφοι, κι έγραψε μια ιδιόχειρη δική του, που έμεινε στην Ιστορία ως η σημαντικότερη της θητείας του και για την οποία μιλούσε όλος ο κόσμος τότε και αργότερα. Ήταν μια πεισματική υπεράσπιση της Δημοκρατίας και ανεξαρτησίας, που ξεχώριζαν ως υψηλά σημεία της προεδρίας του.
«Η ελευθερία», είπε, «έχει πολλές δυσκολίες και η Δημοκρατία δεν είναι τέλεια, αλλά δεν χρειάστηκε ποτέ να χτίσουμε τείχος για να κρατήσουμε τους ανθρώπους μας».
Με σιγουριά προέβλεψε ότι ο τοίχος θα πέσει, θα επανενωθούν οι δύο Γερμανίες και θα επικρατήσει η Δημοκρατία. Παρουσίασε, δε, με εξαιρετική ευγλωττία, τις μεγάλες διαφορές μεταξύ ελεύθερου, δημοκρατικού κόσμου και ολοκληρωτικού καθεστώτος.
Κατά την κορύφωση της ομιλίας του, ο Κένεντι ταυτίστηκε με τους κατοίκους της πόλης. «Όλοι οι ελεύθεροι άνθρωποι», είπε, «οπουδήποτε ζουν, είναι πολίτες του Βερολίνου και, γι’ αυτό τον λόγο, ως ελεύθερος άνθρωπος, είμαι περήφανος λέγοντας: Είμαι Βερολινέζος», εννοώντας βέβαια την αλληλεγγύη του προς το κοινό του. Ήταν ίσως η πιο εμπνευσμένη ομιλία της προεδρίας του και την άκουσαν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.
Ερχόμαστε τώρα στην Αθήνα της 16ης Νοεμβρίου 2016. Πρόεδρος των ΗΠΑ, επί μια οκταετία, είναι ο Μπάρακ Ομπάμα των Δημοκρατικών. Σε δύο μήνες αναλαμβάνει τα καθήκοντα ο νέος πρόεδρος, των Ρεπουμπλικανών, Ντόναλντ Τραμπ, ένα εκ διαμέτρου αντίθετο άτομο από τον Ομπάμα.
Ο Ομπάμα, 55 ετών, είναι άτομο ήπιων τόνων, προσιτός, ηθικός, ευφυέστατος, φεμινιστής, θαυμάσιος συζητητής, δικηγόρος, πανεπιστημιακός καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, γνώστης της ιστορίας των λαών, με εξαιρετικές πανεπιστημιακές σπουδές και τιμητικές διακρίσεις, ευρείες αντιλήψεις, ευαισθησία στα κοινωνικά προβλήματα, σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και μακρά θητεία στην πολιτική. Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο και είναι υπόδειγμα συζύγου και πατέρα. Προέρχεται από μορφωμένους γονείς αλλά με περιορισμένα οικονομικά. Δούλεψε αδιάλειπτα σε όλη τη ζωή του και είναι κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης (2009). Η σύζυγός του είναι εξαιρετική δικηγόρος με αξιοζήλευτες σπουδές κι επαγγελματική πείρα.
Ο Ομπάμα επέλεξε να εκφωνήσει την τελευταία προεδρική ομιλία του στην Ελλάδα, τη χώρα που χτυπήθηκε ανελέητα από οικονομική κρίση και δυσβάστακτα μέτρα λιτότητας. Χώρα φτωχοποιημένη εξαιτίας εσωτερικής κακοδιαχείρισης και διαφθοράς, αλλά και στυγνών εξωτερικών πολιτικών. Χώρα, που, παρ’ όλες τις θυσίες του λαού της, έχει λυγίσει κάτω από το βάρος ενός υπέρογκου χρέους, που αδυνατεί να σηκώσει.
Η Ελλάδα, όμως, είναι και ο φωτοδότης του πολιτισμού του δυτικού κόσμου και όχι μόνο. Με ιστορία χιλιετηρίδων, απαράμιλλη πολιτιστική και πνευματική κληρονομιά, είναι η γενέτειρα των ευγενών αγώνων και το λίκνο της Δημοκρατίας.
Ο Ομπάμα, ο ηγέτης με τα παραπάνω προσόντα, θέλησε να αφήσει το στίγμα της πολιτικής του πορείας, των ιδεωδών της ελευθερίας, της Δημοκρατίας και της φιλοξενίας στη χώρα που τα γέννησε, στέλνοντας συγχρόνως μηνύματα σε πολλαπλούς δέκτες.
Μήνυμα για το δίκαιο αίτημα της Ελλάδας προς τους δανειστές αλλά και «δυνάστες» της, μήνυμα προς τους γείτονες που την επιβουλεύονται, μήνυμα προς τον ίδιο τον ελληνικό λαό για στήριξη της άοκνης και ικανής κυβέρνησής του, μήνυμα προς όλο τον κόσμο, παγκοσμιοποιώντας την περίπτωση της χώρας.
Ηχηρό μήνυμα έστειλε, επίσης, ο χαρισματικός ηγέτης στην ίδια του τη χώρα, που, με τη νέα προεδρία, απειλείται από πολιτικές μισαλλοδοξίας, ρατσισμού, ξενοφοβίας, ανισότητας, καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όχι μόνο.
Όπως ο Κένεντι το 1963, έτσι και ο Ομπάμα το 2016, τόνισε την αξία και δύναμη του πολίτη με μια ιστορική ομιλία-παρακαταθήκη. Όπως κι εκείνος, τόνισε πως η Δημοκρατία μπορεί να είναι ατελής ή αργή, δύσκολη στην υλοποίηση, αλλά είναι το σοφότερο πολίτευμα.
