Συζητήθηκε στη Βουλή στις 3.11.2016 και πάλι το πρόβλημα του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου στη χώρα, ύστερα από την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ (το ακριβές περιεχόμενο της οποίας δεν έχει δημοσιοποιηθεί). Ένα πρόβλημα που διατηρείται στην επικαιρότητα, στις πρώτες προτεραιότητες των ειδήσεων και συζητήσεων και επί μακρό χρονικό διάστημα. Είναι άραγε το σημαντικότερο για τη χώρα ή για την πλειονότητα των πολιτών;
Θα έλεγα προφανώς όχι. Τότε τι ακριβώς συμβαίνει; Ας δούμε μερικές προσεγγίσεις:
Η λειτουργία της σύγχρονης τηλεόρασης δεν αποτελεί παρά «σιωπηρή προπαγάνδα» σημειώνει ο διαπρεπής Ιγνάσιο Ραμονέ, διευθυντής της έγκριτης Monde Diplomatique. Ίδια άποψη διατυπώνει και ο Πιερ Μπουρντιέ (Pierre Bourdieu), ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους πολιτικούς επιστήμονες. Αλλά ας μην πάμε μακριά, και οι χουντικοί συνταγματάρχες, που κανέναν από τους παραπάνω δεν γνώριζαν, γνώριζαν το ρόλο της προπαγάνδας και έστελναν δωρεάν τηλεοράσεις στα χωριά, τον καιρό της δικτατορίας, ώστε οι χωρικοί να παρακολουθούν τα “μαθήματα Εθνικής Ηθικής Διαπαιδαγώγησης - ΕΗΔ” απ' την ΥΕΝΕΔ.
Στη σημερινή κοινωνία η διαμόρφωση της κοινής γνώμης, ακόμη και η ποδηγέτησή της, είναι πολύ χρήσιμη λειτουργία ιδιαίτερα, εποχές κρίσης και έντασης των κοινωνικών αντιθέσεων. Η παραπληροφόρηση, η διασπορά φοβίας και ανασφάλειας μπορεί ευκολότερα, από βίαια μέσα γνωστά από το παρελθόν, να συγκρατήσει και να ελέγξει αντιδράσεις και διεκδικήσεις. Είναι αυτό που ο Μπουρντιέ ονομάζει συμβολική βία χαρακτηρίζοντάς την αποτελεσματικότερη από την ήδη γνωστή από αιώνες βία.
Γι' αυτό λοιπόν βλέπαμε σύμφυση (διαπλοκή, όπως επικράτησε από το 1990 να λέγεται) οικονομικού - τραπεζικού και πολιτικού παράγοντα σε ένα ενιαίο μπλοκ δράσης με τα ΜΜΕ για το κοινό συμφέρον (τους). Είναι προφανές ότι σε ένα τέτοιο μπλοκ συμφερόντων η λειτουργία των ΜΜΕ αφήνεται απολύτως «ελεύθερη», όπως αρέσκονται να τη χαρακτηρίζουν οι νεοφιλελεύθεροι. Ασύδοτη τη χαρακτηρίζουν οι περισσότεροι.
Έτσι πορευτήκαμε κυρίως από το 1990 έως σήμερα, φτάνοντας αρκετές φορές σε ακραίες περιπτώσεις κατά τη λειτουργία αυτών των «ελεύθερων» ΜΜΕ. Διότι, πέραν της έλλειψης αδειών, οικονομικού τιμήματος και εφαρμογής κανόνων λειτουργίας, σημαντικό είναι και το πρόβλημα της ποιότητας και της δεοντολογίας. Χαρακτηρισμοί, ύβρεις, διασυρμοί προσωπικοτήτων και ένα σωρό άλλα, που δεν μπορεί να κριθούν ως αμελητέα, είναι συνήθη στον καθημερινό τηλεοπτικό διάλογο και όχι μόνο. Περιττός δε ο σχολιασμός του περιεχομένου σύγχρονων σίριαλ. Όλα επενδύονται με το δικαίωμα μιας δήθεν «ελεύθερης έκφρασης» του ομιλητή ή του καναλιού.
Αυτή την κατάσταση ανομίας, αυθαιρεσίας και οικονομικής διαφθοράς των ΜΜΕ (πώς αλλιώς μπορεί να χαρακτηριστεί ο υπέρογκος, μη εξυπηρετούμενος δανεισμός τους) έρχεται με την παρέμβασή του να διορθώσει ο Ν. 4339/15. Ο νόμος αυτός από την ημέρα της ψήφισής του δέχθηκε τη σφοδρή αντίδραση κυρίως της αξιωματικής αντιπολίτευσης αλλά και όσων άλλων είχαν εμπλοκή, ευνοούμενοι βεβαίως.
Τα επί μέρους προβλήματα που αναδείχθηκαν, είτε με την εξ αρχής άρνηση της νέας ηγεσίας της Ν.Δ. είτε με την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, αποτελούν μέρους του όλου προβλήματος.
To πρόβλημα είναι ένα, απλό και σαφές;
Θέλουμε να σταματήσει το τρίγωνο της σύμφυσης - διαπλοκής και τα ΜΜΕ να συνεχίσουν να λειτουργούν νόμιμα με άδειες, καταβάλλοντας το ανάλογο οικονομικό τίμημα και κανόνες λειτουργίας;
Ή θέλουμε να συνεχίσουν να λειτουργούν όπως τις προηγούμενες δεκαετίες;
Η απάντηση δίνεται με την καθημερινή πολιτική στάση του καθενός: Πέρσι, κατά την ψήφιση του Ν. 4339/15, η Ν.Δ. καταψήφισε τον νόμο χωρίς καμία αντιπρόταση. Στη συνέχεια έθετε οτιδήποτε διαδικαστικό και ουσιαστικό μέτρο (μη συγκρότηση του ΕΣΡ) για να παρεμποδίσει την εφαρμογή του. Με απλά λόγια επιθυμούσε τη διατήρηση της 27χρονης πρότερης κατάστασης.
Στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή, αν και όλοι πλέον αποδέχονται την αναγκαιότητα αδειοδότησης, τιμήματος και κανόνων, η αξιωματική αντιπολίτευση συνεχίζει την ίδια παρελκυστική τακτική. Είναι φανερό πως ουσιαστικά επιθυμεί τη διατήρηση τη υπάρχουσας κατάστασης.
Αποτελεί πλέον ανάγκη να ανατραπεί η ανομία και οικονομική ασυδοσία του παρελθόντος και να μπουν κανόνες στη λειτουργία του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου.
Θανάσης Μιχελής, βουλευτής Φθιώτιδας του ΣΥΡΙΖΑ
