Η ανάληψη της πολιτικής εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί σημείο καμπής για την έκβαση της ταξικής πάλης και τον χαρακτήρα του συσχετισμού δύναμης ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Όποιες αναλύσεις κι αν κάναμε τα προηγούμενα χρόνια για το κράτος και την Ε.Ε., για τον ρόλο και τη στρατηγική των αντιπάλων μας, κατανοούμε καθημερινά πως η σφαίρα της εφαρμοσμένης πολιτικής είναι πολύ πιο σύνθετη και περίπλοκη. Αυτό φάνηκε τόσο κατά την περσινή διαπραγμάτευση και την ήττα που υποστήκαμε λόγω του οικονομικού πραξικοπήματος από τους δανειστές όσο και από τη συνεχιζόμενη επίθεση που δεχόμαστε από τους εγχώριους εκφραστές του νεοφιλελευθερισμού σε όλα τα πεδία του κράτους. Σε αυτό το σημείο είναι αναγκαίο να τονίσουμε ότι η όποια σύγκρουση με τη διαπλοκή λαμβάνει χώρα τους τελευταίους μήνες δεν πρέπει απλώς να εκλαμβάνεται ως μια σύγκρουση που στοχεύει στον «αστικό εκσυγχρονισμό». Αντίθετα, αποτελεί ολομέτωπη σύγκρουση με τις εγχώριες νεοφιλελεύθερες ελίτ ακριβώς επειδή η ίδια η διαπλοκή είναι μία από τις εκφάνσεις του νεοφιλελευθερισμού στην Ελλάδα.
Το συνέδριο του κόμματός μας πραγματοποιείται σε μια περίοδο συμπιεσμένου πολιτικού χρόνου. Για εμάς, η συζήτηση πρέπει να εκκινεί από την παραδοχή πως κάθε πολιτική μας επιλογή δεν ξεχνά τον στρατηγικό μας στόχο, τον κοινωνικό μετασχηματισμό, τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα, με δημοκρατία και ελευθερία. Υπό αυτό το πρίσμα πρέπει να αντιλαμβανόμαστε και τον ρόλο που θέλουμε να επιτελεί τόσο η κυβέρνηση όσο και το κόμμα μας, σε μια διαδικασία που χαρακτηρίζεται από βήματα μπροστά, από άλματα και πισωγυρίσματα. Σε μια διαδικασία όπου η πάλη για την «αριστερή ηγεμονία» αποτελεί απαραίτητη και αναγκαία προϋπόθεση για το προχώρημα του εγχειρήματός μας. Η μάχη αυτών των ημερών, οριοθετείται από τις σχέσεις εκπροσώπησής μας με τις κοινωνικές τάξεις που θέλουμε να εκφράζουμε, τους δημοσιονομικούς περιορισμούς του 3ου Μνημονίου και την επιτροπεία, το προσφυγικό, τις ευρωπαϊκές αντιθέσεις που έχουν αναπτυχθεί καθώς και τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις που λαμβάνουν χώρα στην ευρύτερη περιοχή.
Με βάση τα παραπάνω θα πρέπει να είμαστε πολιτικά αυστηροί με τους εαυτούς μας, να καταδείξουμε αδυναμίες, παθογένειες και να ορίσουμε πολιτικές προτεραιότητες και αιχμές.
Χρειαζόμαστε ένα συνέδριο πολιτικής και οργανωτικής ανασυγκρότησης
Πολιτική ανασυγκρότηση
α) Εκπόνηση πολιτικού σχεδίου προσανατολισμένου στην όξυνση της ταξικής σύγκρουσης: Να προσανατολιστούμε δηλαδή στη λεγόμενη «πολιτική με π μικρό», είτε αυτό αφορά τους χώρους δουλειάς, τη σύγκρουση με την εργοδοσία και την ανασυγκρότηση των συνδικάτων, είτε αυτό σχετίζεται με ζητήματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είτε με τη διεύρυνση της δουλειάς μας στον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης κ.ο.κ. Χρειαζόμαστε ένα σχέδιο που θα τροφοδοτεί τις Ο.Μ. του κόμματος, θα συσπειρώνει κόσμο, θα πυροδοτεί κοινωνική κίνηση και θα μας επιτρέπει να σκεφτόμαστε πέρα από την ήττα. Όπως προαναφέραμε, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το οξυγόνο του κόμματος είναι οι ίδιες οι κοινωνικές δυνάμεις που θέλουμε να εκπροσωπούμε.
β) Εκπόνηση ενός προγράμματος που θα δεσμεύει κυβερνητικές επιλογές και θα ορίζει τις πολιτικές προτεραιότητες του επόμενου βραχυπρόθεσμου και μεσοπρόθεσμου διαστήματος, χωρίς να δημιουργεί κενά τα οποία θα καλύπτονται από προσωπικές στρατηγικές και ιεραρχήσεις, από βλέψεις που ουδεμία σχέση έχουν με την Αριστερά. Η όποια συζήτηση γι' αυτό που έναν χρόνο πριν ονομάσαμε παράλληλο πρόγραμμα πρέπει να εξειδικευθεί. Παράλληλα, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως κάθε πεδίο διαπραγμάτευσης του Μνημονίου, το οποίο δεν αποτελεί δικό μας πρόγραμμα, έχει πρωταρχικά το στοιχείο της σύγκρουσης με τους δανειστές ακριβώς επειδή οι αντίπαλοί μας διεκδικούν διαρκώς νέο χώρο παρέμβασης που θα εξυπηρετεί την περαιτέρω κερδοφορία του κεφαλαίου μέσω της συνέχειας της εσωτερικής υποτίμησης.
β1. Να σχεδιάσουμε τη δίκαιη ανάπτυξη με γνώμονα τη μείωση της ανεργίας και την επιστροφή των νέων επιστημόνων από το εξωτερικό, την προστασία της εργασίας, των συνδικαλιστικών ελευθεριών και του περιβάλλοντος, σε αντιδιαστολή με λογικές «success story», «άνεργης ανάπτυξης», μαύρης και αδήλωτης εργασίας.
β2. Να σχεδιάσουμε την ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους δίνοντας προτεραιότητα στη διεύρυνση και υπεράσπιση της δημόσιας και δωρεάν παιδείας και υγείας καθώς και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Οι τομές που έχουν ξεκινήσει πρέπει να ενταθούν.
β3. Να σχεδιάσουμε τις παρεμβάσεις που πρέπει να συνεχιστούν στο κράτος και τους θεσμούς για το ξερίζωμα του συστήματος εκείνου που τόσα χρόνια μεροληπτεί υπέρ των δυνατών και των πλουσίων. Να εισάγουμε θεσμούς δημοκρατίας και κοινωνικού ελέγχου και να διευρύνουμε τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα. Υπό αυτό το πρίσμα θα πρέπει να δούμε και την διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης ως μία διαδικασία κοινωνικής και πολιτικής πόλωσης στις αιχμές που ανακοινώθηκαν από τον πρωθυπουργό. Σε αυτή τη διαδικασία το κόμμα δεν μπορεί να απουσιάζει αλλά οφείλει να χαράξει στρατηγική συσπείρωσης του κόσμου.
Οφείλουμε να αντιληφθούμε πως το όποιο σχέδιο, εάν δεν περιλαμβάνει τους νέους ανθρώπους, αυτούς που στο παρελθόν χαρακτηρίστηκαν «χαμένη γενιά», δεν μπορεί να περπατήσει. Οι νέοι άνθρωποι είναι εκείνη η κοινωνική δύναμη που μπορεί να συμβάλει με ουσιαστικό τρόπο στις βαθιές τομές που έχει ανάγκη η ελληνική κοινωνία. Προς τα εκεί πρέπει να στρέψουμε το βλέμα μας, τον λόγο και τις προτεραιότητές μας. Σε αυτό το κομμάτι εδώ και αρκετούς μήνες μένουμε μετεξεταστέοι.
Οργανωτική ανασυγκρότηση
Ένα πολιτικό σχέδιο για να μπορέσει να προχωρήσει θα πρέπει να έχει και τις αντίστοιχες οργανωτικές προεκτάσεις. Την περίοδο που διανύουμε παρατηρήσαμε τα δομικά όρια που παρουσιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα. Από τη λειτουργία των οργάνων και των Ο.Μ. μέχρι τη σχέση του κόμματος με την κυβέρνηση.
α) Βασική προϋπόθεση μιας δημοκρατικής ανασυγκρότησης του κόμματος είναι η αναβάθμιση του ρόλου της Κεντρικής Επιτροπής και της Πολιτικής Γραμματείας. Ένα από τα βασικά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει καθημερινά ο χώρος μας είναι τα πολλαπλά κέντρα λήψης αποφάσεων, κυρίως εκτός του κόμματος. Αυτό πρέπει να αντιστραφεί θέτοντας στο επίκεντρο τον ρόλο των κομματικών οργάνων. Η Κ.Ε. και η Π.Γ πρέπει να είναι τα κεντρικά όργανα που θα λαμβάνουν τις κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις για την πορεία του κόμματος και της κυβέρνησης. Πρέπει να ορίζουν τις πολιτικές κατευθύνσεις της κυβέρνησης και τις προτεραιότητές της. Δεν υπάρχει λόγος να φοβόμαστε να έχουμε όλοι μερίδιο στις νίκες και τις ήττες καθώς τα αποτελέσματα της εκάστοτε επιλογής βαραίνουν τις πλάτες όλων μας ακόμα και χωρίς τον αντίστοιχο καταμερισμό ευθυνών. Άρα χρειαζόμαστε μία αναβαθμισμένη πολιτικά και οργανωτικά Κ.Ε., η οποία να μπορεί ως συλλογικότητα να υπηρετεί τις συνεδριακές αποφάσεις, τους στόχους και τα μέτωπα που έχει ορίσει το κόμμα, χωρίς παρερμηνείες και αντιφάσεις, που να μπορεί να παρεμβαίνει στη συγκυρία. Η αλλαγή που προτείνεται στο καταστατικό για «ποσόστωση κράτους» στο 25% του οργάνου μπορεί να διασφαλίσει τη δημιουργία μιας Κ.Ε που θα μπορεί να αξιοποιεί την κρατική και κυβερνητική εμπειρία ορίζοντας παράλληλα στόχους παρέμβασης τόσο στην κεντρική πολιτική σκηνή όσο και στο κοινωνικό πεδίο. Αντίστοιχα, χρειαζόμαστε δευτεροβάθμια όργανα που θα μπορούν να υπηρετούν ένα συλλογικά διαμορφωμένο και αποφασισμένο σχέδιο. Να ξαναβρούν τα μέλη λόγο συμμετοχής, να αντιληφθούν πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο καθένας και η καθε μία που παλεύει σε κάθε κοινωνικό χώρο για την επίτευξη των συνδιαμορφωμένων πολιτικών μας στόχων. Πρέπει να τελειώνουμε οριστικά με τις συνελεύσεις και τις διαδικασίες δημοσιογραφικού χαρακτήρα ενημέρωσης του κυβερνητικού έργου, να σπάσουμε τη λογική της ανάθεσης, να δοθεί περιεχόμενο δουλειάς στις οργανώσεις.
β) Αντιμετωπίζουμε ένα ουσιαστικό πρόβλημα στο κόμμα, αυτό της υστέρησης στελεχών. Το γεγονός ότι η πλειοψηφία των κεντρικών στελεχών πήγε στην κυβέρνηση και το περσινό καλοκαίρι βιώσαμε μια διάσπαση έχει οδηγήσει σε αποδιοργάνωση της εσωτερικής λειτουργίας του κόμματος, της συνοχής των διαδικασιών, του τρόπου που συζητάμε και της πολιτικής κατεύθυνσης που έχουμε. Η συνθήκη αυτή πρέπει μετά το συνέδριο να αλλάξει. Το κόμμα πρέπει να δημιουργήσει κομματική σχολή, με διαδικασίες και σεμινάρια γύρω από πολιτικά και οργανωτικά ζητήματα, που θα διαπαιδαγωγούν τους ανθρώπους που αναλαμβάνουν κεντρικές ευθύνες στην κομματική ιεραρχία. Πολλές φορές ερχόμαστε αντιμέτωποι ακόμη και με προβλήματα κατανόησης και παρερμηνείας της κεντρικής πολιτικής γραμμής, γεγονός που δημιουργεί συγχίσεις, ενώ παράγουν στρεβλές πολιτικές κατευθύνσεις για τις οργανώσεις και την δουλειά τους. Χρειαζόμαστε επίσης σύσταση τμήματος θεωρίας της Κ.Ε. του κόμματος, το οποίο σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς θα επεξεργάζεται ζητήματα συγκυρίας, ιδεολογικού χαρακτήρα, θεωρητικού προβληματισμού, ιστορίας και μνήμης, συμβάλλοντας στην αναγκαία πολιτικοποίηση των μελών του κόμματος και στη διαμόρφωση ιδεολογικής ταυτότητας.
γ) Το κόμμα θα πρέπει να βγει από το συνέδριο με κανόνες δεοντολογίας και με συγκεκριμενοποίηση του πολιτικού και οργανωτικού ρόλου των επαγγελματικών στελεχών, των έμμισθων στελεχών στην κυβέρνηση και το κράτος. Ένα αριστερό κόμμα δεν πρέπει να δημιουργεί σχέσεις οικονομικής εξάρτησης μόνιμου χαρακτήρα με τα μέλη του. Όπως προτείνεται όριο δύο θητειών στους βουλευτές, αντίστοιχα αυτό θα πρέπει να ισχύει για τα επαγγελματικά στελέχη, για τους επιστημονικούς συνεργάτες κ.λπ. Ένα από τα συγκριτικά στοιχεία της ανάπτυξης της εκάστοτε γραφειοκρατίας είναι η λογική του «αναντικατάστατου», φαινόμενο το οποίο έχει ταλανίσει πολλές δεκαετίες τα κόμματα και δη της Αριστεράς.
Έχουμε καθήκον να φτιάξουμε και να μαζικοποιήσουμε το κόμμα μας, χωρίς όμως να βάζουμε το κάρο μπροστά από το άλογο. Η δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης με τις κοινωνικές τάξεις που θέλουμε να εκπροσωπούμε, η εμπλοκή τους στις διαδικασίες και στη ζωή των οργανώσεων πρέπει να έχει περιεχόμενο. Χωρίς σχέδιο δεν θα πείσουμε κανέναν. Χρειαζόμαστε νέο πολιτικό προσανατολισμό, πολιτική ειλικρίνεια και μεθοδολογία παρέμβασης. Μια συνολική πρόταση ζωής που θα εμπνεύσει τους φτωχούς να εναντιωθούν στη φτώχεια τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει, γιατί μαζί του θα χάσει ολόκληρη η ευρωπαϊκή Αριστερά. Το βαρος της Ιστορίας είναι πολύ μεγάλο και έχουμε την ευθύνη να το κουβαλήσουμε μέχρι το τέλος.
Ιάσονας Σχινάς Παπαδόπουλος, γραμματέας του Κεντρικού Συμβουλίου της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ
