Στη μελέτη του Η κατασκευή του Χρεωμένου Ανθρώπου, o Μαουρίτσιο Λαζαράτο εκθέτει τους μηχανισμούς που χρησιμοποιεί το νεοφιλελεύθερο χρηματοπιστωτικό σύστημα προκειμένου να καταστήσει τα δάνεια σαγηνευτικά και ευπρόσιτα αντικείμενα πόθου. Έτσι παγιδεύει τα υποκείμενα σε χρέη τα οποία οι τράπεζες τζογάρουν με κίνδυνο, κάποια στιγμή, να σκάσει η «φούσκα» και να επέλθει οικονομική κρίση. Ξέρουμε ότι η σημερινή κρίση οφείλεται εν πολλοίς στα στεγαστικά δάνεια. Ωστόσο, ένα ακόμα αντικείμενο πόθου, δευτερεύουσας σημασίας, υπέβοσκε στο σύστημα, το οποίο με τη σειρά του αναπαρήγαγε και αυτό «Χρεωμένους Ανθρώπους».
Το έτερο αντικείμενο πόθου και η εκμετάλλευσή του εντοπίστηκαν στην επιθυμία για Γνώση. Αυτό συνεπαγόταν τη μετατροπή της Γνώσης από δημόσιο αγαθό σε καταναλωτικό προϊόν, των ΑΕΙ σε Ανώνυμες Εταιρείες και του φοιτητή σε πελάτη. Στους μη κατέχοντες χρήματα για τα απαιτούμενα, πανάκριβα δίδακτρα, οι τράπεζες ήταν πρόθυμες να χορηγήσουν ευεργετικά δάνεια. Έτσι κατασκευάστηκε το έτερο θύμα, ένας ακόμα Χρεωμένος Άνθρωπος, ο φοιτητής, με αποτέλεσμα μια νέα «φούσκα» να είναι σήμερα έτοιμη να σκάσει. Δεν είναι τυχαίο ότι, στην κούρσα εκλογής υποψηφίου για το Δημοκρατικό Κόμμα στις ΗΠΑ, ο Μπ. Σάντερς υποσχέθηκε να μειώσει στο «μισό» τα φοιτητικά δίδακτρα!
Πρόσφατα, σε μια συνέντευξη, ο αδίστακτος πρώην πρωθυπουργός της Αγγλίας Τ. Μπλερ κατηγόρησε τον Τζ. Κόρμπιν ότι θέλει να οδηγήσει τη χώρα πίσω στη δεκαετία του '60. Παρομοίως, ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης, στην προ ημερησίας συζήτηση στη Βουλή κατηγόρησε τον υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη ότι εκπροσωπεί το «παλιό», αφού οδηγεί τα πανεπιστήμια πίσω στη δεκαετία του '60. Δηλαδή στα χρόνια που η Παιδεία ήταν δημόσιο αγαθό. Χωρίς να το δηλώσει άμεσα, ο νόμος της πρώην υπουργού Παιδείας Άννας Διαμαντοπούλου, που μετέτρεπε τα ΑΕΙ σε Ανώνυμες Εταιρείες υπό την εποπτεία των managers και την πανεπιστημιακή εκπαίδευση σε καταναλωτικό προϊόν, εκπροσωπούσε το «νέο»!
Ο ξεσηκωμός και οι πορείες καθηγητών και φοιτητών, προκειμένου να μην καταργηθεί το άρθρο 16 του Συντάγματος, που υποστήριζαν τότε με ζέση τόσο η Ν.Δ. όσο και το ΠΑΣΟΚ, απλώς αποτελούσε μιαν από τις χειρότερες μορφές «λαϊκισμού» της Αριστεράς!
Βέβαια, η κ. Διαμαντοπούλου δεν τόλμησε να αντιγράψει πλήρως τις νεοφιλελεύθερες αγγλοσαξονικές «μεταρρυθμίσεις» και να επιβάλει δίδακτρα στις προπτυχιακές σπουδές. Φρόντισε όμως να ανοίξει τον δρόμο για την εισαγωγή διδάκτρων στις δύο ανώτερες βαθμίδες μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών. Έτσι μετέτρεπε τον φοιτητή σε «πελάτη», ορισμό τον οποίο αρέσκεται να χρησιμοποιεί μετ’ επιτάσεως ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης. Επίσης περιόριζε και παρέδιδε τόσο τα προγράμματα σπουδών όσο και την έρευνα στις ορέξεις της αγοράς!
Προφανώς, τόσο η κ. Διαμαντοπούλου όσο και ο κ. Μητσοτάκης αγνοούν την υποδοχή που είχαν αυτές οι νεοφιλελεύθερες, μεταμοντέρνες «μεταρρυθμίσεις» στα αγγλοσαξονικά πανεπιστήμια τη δεκαετία του 1990. Καθηγητές και φοιτητές ξεσηκώθηκαν και εξακολουθούν να παλεύουν για να περισώσουν ό,τι μπορούν. Παραθέτω μόνο την αντίδραση του πρύτανη του Πανεπιστημίου Cambridge της Αγγλίας που δημοσιεύτηκε στο Cambridge Review: «Ας ξεχάσουμε τη μακροπρόθεσμη έρευνα, ίσως και τη μεσοπρόθεσμη. Η άμεση μας επιβάλλεται. Το ερώτημα είναι αν θα εξακολουθούμε να είμαστε πανεπιστήμια και τι αξίες θα αναπαράγουμε».1
Αυτή είναι η «κρυφή ατζέντα» του Κ. Μητσοτάκη για την «αναβάθμιση» της Ανώτατης Εκπαίδευσης και της Έρευνας!
1 Λόγος με τίτλο «Κατηγορώ!» που εκφώνησα στις 9.2.2007 στην ΕΣΗΕΑ στο Συνέδριο του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς με θέμα: «Η υπεράσπιση του άρθρου 16 και η ακαδημαϊκή αναβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου». Δημοσιεύτηκε στα Ενθέματα, Η Αυγή, 11 Μαρτίου 2007.
ΥΓ.: Και μια παρατήρηση προς τον κ. Μητσοτάκη: Το 2011 ο αμερικανικός Σύλλογος Αποφοίτων Ιατρικών Σπουδών αξιολόγησε την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ με F (δηλαδή μηδέν), όταν αποκαλύφθηκαν τα τεράστια σκάνδαλα χρηματισμού και διαπλοκής μελών της Ιατρικής του Χάρβαρντ -και όχι μόνο- με φαρμακευτικές και άλλες εταιρείες (βλ. Τζίνα Πολίτη, “Όλα τα μπουμπούκια ανθίζουν στο Χάρβαρντ”, Ενθέματα, Η Αυγή, 19.4.2014)
