Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.1°C20.7°C
2 BF 52%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
16.5°C18.5°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 70%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.4°C18.0°C
4 BF 52%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.9°C19.9°C
3 BF 40%
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Η απληστία των «επενδυτών»
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ / Η απληστία των «επενδυτών»

Mitchell Siporin, Οικογένεια εργατών, 1937

Η ραγδαία πρόοδος των τεχνολογικών εφαρμογών στη βιομηχανία ανατρέπει το παραδοσιακό μοντέλο της παραγωγικής διαδικασίας, με παράπλευρες συνέπειες τη μεγάλη αλλαγή των όρων στο εργασιακό περιβάλλον. Το αποτέλεσμα είναι οι απολύσεις, φυσικά η αύξηση της ανεργίας και κατά συνέπεια η φτωχοποίηση.

Εδώ και δεκαετίες, και όσο πάει αυξάνεται ταχύτατα, οι θέσεις εργασίας αντικαθίστανται από αυτοματισμούς, ρομπότ, άπειρες εφαρμογές της πληροφορικής κ.λπ. Παράλληλα, εμφανίζονται νέες επαναστατικές συσκευές: κινητό τηλέφωνο που έγινε πλέον “έξυπνο”, τάμπλετ κ.λπ. Η παρουσία αυτών των νέων προϊόντων δίνει δουλειά σε κάποιες βιομηχανίες, αλλά καταργεί πολλαπλάσια προϊόντα που κάποτε κατέκλυζαν την αγορά (γραφομηχανές, μαγνητόφωνα, ραδιόφωνα, σταθερές τηλεφωνικές συσκευές, αναλογικές φωτογραφικές μηχανές κ.λπ.) αλλά και χιλιάδες μικροσυσκευές που δεν χρειάζεται να αγοραστούν, γιατί οι περισσότερες εμπεριέχονται στα κινητά, ενώ άλλες τις «κατεβάζεις» σαν εφαρμογές (applications).

Ο συνδυασμός των παραπάνω τεχνολογικών αλλαγών με την οικονομική κρίση και την φτωχοποίηση, δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο που η νεοφιλελεύθερη πανάκεια των «επενδύσεων» αδυνατεί να του προσδώσει κοινωνικό προφίλ.

Εκατομμύρια εργάτες, κυρίως στην Άπω Ανατολή, αλλά και σε άλλα μέρη του πλανήτη, έχασαν και θα χάσουν προσεχώς τις θέσεις τους, ενώ τα κάθε λογής προϊόντα που βλέπαμε να φιγουράρουν στις βιτρίνες, τις εκθέσεις και τους κινέζικους και ταϊβανέζικους καταλόγους θα μείνουν στα αζήτητα. Το πρόβλημα της παραγωγής και της διάθεσης βιομηχανικών προϊόντων αγγίζει φυσικά και τους μεγάλους, αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς, εξαγωγικούς κολοσσούς.

Δεν μπορεί όμως η τεχνολογική πρόοδος να γίνεται κατάρα εξαιτίας της ανεργίας. Ο ρόλος του εργάτη σήμερα έχει περιοριστεί δραματικά. Όμως, τα αυτόματα συστήματα έγιναν για να ξεκουράσουν τον εργαζόμενο· όχι να τον οδηγήσουν στη φτώχεια και την απελπισία. Είναι απαράδεκτο οι οικονομικές ελίτ να καρπώνονται τα κέρδη της τεχνολογικής προόδου χωρίς αυτά να διαχέονται στην κοινωνία.

Υποστηρίζουν οι δυνατοί του χρήματος, οι “επενδυτικοί” κολοσσοί, που μόνο στόχο έχουν τη μείωση του εργατικού κόστους, ότι το πρόβλημα της ανεργίας πρέπει να αντιμετωπιστεί με νέες “επενδύσεις”, μείωση του (ήδη μικρού) φόρου που επιβάλλει η κυβέρνηση στους “επενδυτές”, νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, με στόχο να ανθήσει ξανά η “ανάπτυξη”.

Κι εδώ ας κάνουμε τον διαχωρισμό. Πράγματι, άλλο αύξηση, μεγέθυνση των κερδών κι άλλο ανάπτυξη1. Όσοι ισχυρίζονται ότι η ανεργία θα μειωθεί εάν προσχωρήσουμε σε τέτοιες “αναπτυξιακές” απόψεις, δεν καταλαβαίνουν ότι έτσι θα υπάρξει κοινωνική έκρηξη. Οι «επενδυτές” επίσης ας προσέξουν την απληστία τους, που μπορεί να γίνει μπούμερανγκ όταν δεν θα αγοράζονται τα προϊόντα τους...

Χρειάζεται λοιπόν να προβληματιστούμε για το τι είδους ανάπτυξη θέλουμε. Ίσως θα έπρεπε να συγκληθεί μια μεγάλη διεθνής συνδιάσκεψη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και να συμφωνηθεί ότι η ραγδαία μείωση της ανάγκης για εργατικά χέρια πρέπει να εξισορροπηθεί με την ανάλογη δραστική μείωση του ωραρίου, αλλά και τη διατήρηση του μισθού στα επίπεδα των μισθών του οκταώρου. Έτσι οι εργοδότες θα αναγκαστούν να προσλάβουν περισσότερους εργαζόμενους με αποτέλεσμα τη μείωση της ανεργίας.

Όταν πριν από 200 χρόνια η τεχνολογία ήταν στα σπάργανα, το ωράριο διαρκούσε από την ανατολή μέχρι τη δύση ήλιου. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, με τη σταδιακή πρόοδο της τεχνολογίας και με πολλούς αγώνες και αίμα, κατακτήθηκε το οκτάωρο. Φυσικά δεν χρειάζονται περισσότερες θυσίες για να κατανοήσουμε το αυτονόητο: ότι με την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας πρέπει να μειωθεί δραστικά το οκτάωρο, χωρίς όμως να μειωθούν οι μισθοί.

Ίσως έτσι να περιοριστούν οι επιπτώσεις της απληστίας και να προχωρήσουμε με λιγότερα προβλήματα προς το μέλλον...

1 βλ. και Μάρτιν Ζακ “Ο θάνατος του νεοφιλελευθερισμού και η κρίση της δυτικής πολιτικής” (Η Αυγή, 5.10.16). Όπως επίσης επισημαίνεται στο άρθρο αυτό, το καταστροφικότερο γνώρισμα της νεοφιλελεύθερης περιόδου ήταν η τεράστια αύξηση της ανισότητας. Προφανώς η οικονομική μεγέθυνση επέτεινε τις κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες οδηγώντας πολλούς εκτός εργασίας.

Γιώργος Θ. Μιχαήλ, αρχιτέκτονας - βιομηχανικός σχεδιαστής

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL