Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.1°C24.7°C
2 BF 40%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
18.6°C23.8°C
3 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C23.2°C
2 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.9°C22.4°C
2 BF 52%
Ένα προαναγγελθέν αδιέξοδο
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ένα προαναγγελθέν αδιέξοδο

Τελικά όλο και πιο καθαρά φαίνεται ότι οι προειδοποιήσεις διάσημων οικονομολόγων περί επερχόμενου αδιεξόδου σιγά-σιγά γίνονται πραγματικότητα. Η παγκόσμια οικονομία κινείται πλέον στον αστερισμό της ανασφάλειας, καθώς κορυφαίες οικονομίες είτε παραπαίουν είτε κινούνται στην κόψη του ξυραφιού. Η ατμομηχανή της Κίνας φαίνεται ότι ξεμένει από καύσιμα. Η οικονομία της Βραζιλίας αλλά και της Αργεντινής βιώνουν τις επιπτώσεις της ύφεσης, ενώ ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι περισσότερες αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι οποίες την προηγούμενη δεκαετία οδηγούσαν το τρένο της παγκόσμιας ανάπτυξης. Η ιαπωνική οικονομία, παρά την επεκτατική πολιτική του Άμπε, δεν μπορεί να ξεφύγει από τη στασιμότητα. Ακόμα και στην Ε.Ε., και παρά την επεκτατική πολιτική του κ. Ντράγκι, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα επισφαλής, καθώς πλέον ο ευρωπαϊκός συνεταιρισμός σπαράσσεται από τις έριδες των εταίρων του, που ήδη εκδηλώθηκαν με το Brexit, και με δεδομένη την άνοδο των ευρωσκεπτικιστών, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πόσο μπορούν να επηρεάσουν την κοινή πορεία.

Ακόμα και στην τελευταία συνάντηση του G20, οι φόβοι για το μέλλον του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος δεν πέρασαν απαρατήρητοι. Δεν ήταν μάλιστα λίγοι οι αναλυτές οι οποίοι υποστήριξαν ότι οι ηγέτες των χωρών του G20 που συγκεντρώθηκαν στην Hangzhou, στην Κίνα, για την ετήσια σύνοδο κορυφής τους, είχαν έναν και μοναδικό στόχο: να σώσουν το καλό όνομα της παγκοσμιοποίησης, η οποία πρόσφατα δέχεται πλήγματα. Στον απόηχο του Brexit, της υποψηφιότητας για την προεδρία των ΗΠΑ του Ρεπουμπλικανού υποψήφιου Ντόναλντ Τραμπ, της ανόδου της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς και του αντι-δυτικισμού της ίδιας της Κίνας, οι ηγέτες του G20 συνειδητοποιούν ότι ένα τυχαίο «ατύχημα» μπορεί να εκτροχιάσει το τρένο της παγκόσμιας οικονομίας από τις ράγες που βρίσκεται.

Και οι άσχημες ειδήσεις δεν σταματούν να έρχονται. Το διεθνές εμπόριο ήδη βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού. Οι αναθεωρημένες προβλέψεις το εμφανίζουν να είναι χαμηλότερο κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε σύγκριση με τις αρχικές. Αιτία, η αξιοσημείωτη επιβράδυνση της αύξησης του ΑΕΠ σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και οι αναδυόμενες οικονομίες.

Τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου όσο και οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ αναθεώρησαν προς τα κάτω τις αρχικές τους προβλέψεις που αφορούν τον όγκο του διεθνούς εμπορίου. Η ΠΟΕ εκτιμά ότι το παγκόσμιο εμπόριο θα επεκταθεί μόλις κατά 1,7% το 2016. Τον Απρίλιο είχε διατυπώσει την εκτίμηση ότι η αύξηση θα ήταν 2,8%, ενώ πριν από έναν χρόνο προέβλεπε ότι το εμπόριο θα διογκωθεί κατά 3,9% αυτό το έτος.

Ο ΟΗΕ αναθεώρησε επίσης προς τα κάτω τις προβλέψεις του για το 2017. Σύμφωνα με αυτές, το εμπόριο αναμένεται να αυξηθεί μεταξύ 1,8% και 3,1%. Η προηγούμενη πρόβλεψη ανέφερε ότι η αύξηση θα ήταν 3,6%. Η συρρίκνωση αυτή αποδίδεται στην επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης σε Κίνα, Βραζιλία και άλλες χώρες.

Ακόμα και η περίπτωση της Deutsche Bank είναι μια βραδυφλεγής βόμβα, καθώς αποτελεί την πιο τρανταχτή απόδειξη ότι, παρά τα δισεκατομμύρια που πλήρωσαν οι φορολογούμενοι για τη διάσωση των τραπεζών, η κατάστασή τους είναι οριακή. Αυτό όμως που διακυβεύεται είναι η παγκοσμιοποίηση που χτίστηκε με τις προδιαγραφές του Ρίγκαν και της Θάτσερ και τις οποίες στη συνέχεια ασπάστηκαν ακόμα και οι αντίπαλοί τους σοσιαλδημοκράτες υπό την καθοδήγηση του Μπλερ και του Σρέντερ.

Πλέον το διαφαινόμενο οικονομικό αδιέξοδο έχει μετατρέψει το ΕΜΕΙΣ σε ΕΓΩ, με τους κορυφαίους παίκτες της παγκόσμιας οικονομίας να επικεντρώνονται στα συμφέροντα του «μαγαζιού» τους. Οι εγχώριες πολιτικές και οικονομικές πραγματικότητες σημαίνουν ότι τα εθνικά συμφέροντα έρχονται πρώτα. Για παράδειγμα, η Κίνα στο φετινό G20 κρύφτηκε πίσω από τις επαναλαμβανόμενες παραλλαγές της φράσης «σύμφωνα με τις εθνικές συνθήκες". Το ίδιο κάνει και η Γερμανία, η οποία αρνείται να αλλάξει πολιτική προκειμένου να στηρίξει την προσπάθεια για εξισορρόπηση της παγκόσμιας οικονομίας. Προφανώς θεωρεί ότι γι' αυτήν οι δυσκολίες είναι και παροδικές αλλά και χρήσιμες, προκειμένου να εγκαθιδρύσει την παγκόσμια κυριαρχία της. Τα τελευταία στοιχεία που αφορούν τον Ιούλιο καταγράφουν μια μείωση σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα της τάξης του 2,6%, που είναι η μεγαλύτερη μηνιαία πτώση από τον Αύγουστο του 2015. Σε ετήσια βάση καταγράφεται πτώση της τάξης του 10%.

Οι εξαγωγές σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως στην Κίνα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, είχαν σημαντική επιβράδυνση, γεγονός που αποτελεί σαφή ένδειξη ότι η προσανατολισμένη στις εξαγωγές γερμανική οικονομία είχε αρχίσει να υποφέρει από υποτονική παγκόσμια ζήτηση. Και φυσικά τα πράγματα μπορεί να γίνουν ακόμα χειρότερα λόγω Brexit, καθώς η Βρετανία είναι μια από τις πιο σημαντικές αγορές για τα γερμανικά προϊόντα.

Με δεδομένη και την επιβράδυνση που σημείωσε και η εγχώρια ζήτηση αλλά και τις επερχόμενες εκλογές, το μείζον ερώτημα που ανακύπτει είναι αν τελικά η γερμανική κυβέρνηση θα παραμείνει πιστή στις αρχές των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών. Τόσο οι Βρυξέλλες όσο και η Ουάσιγκτον έχουν προτρέψει το Βερολίνο να εφαρμόσει πολιτικές ενίσχυσης της εγχώριας ζήτησης και των εισαγωγών, προκειμένου να βοηθήσει στην άμβλυνση των παγκόσμιων οικονομικών ανισορροπιών που υπονομεύουν την παγκόσμια ανάπτυξη. Αλλά το Βερολίνο έχει επανειλημμένα απορρίψει αυτές τις προτάσεις, ισχυριζόμενο ότι ήδη έχει ενισχύσει την εγχώρια ζήτηση με την εισαγωγή ενός εθνικού κατώτατου μισθού το 2015 και με την αύξηση των συντάξεων το 2016.

Και τα σημάδια ότι ο καθένας πλέον κοιτά τα συμφέροντά του είναι πλέον σαφή. Τείχη έχουν υψωθεί για τις διασυνοριακές επενδύσεις κατά το τελευταίο έτος, καθώς οι χώρες γίνονται όλο και πιο επιφυλακτικές σχετικά με την ξένη ιδιοκτησία πολύτιμων εθνικών περιουσιακών στοιχείων. Η τεχνολογική καινοτομία είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό ένα εγχώριο πρόγραμμα, στο οποίο οι συνέπειες της εθνικής ασφάλειας γίνονται όλο και πιο ευαίσθητες.

Αυτό όμως που είναι εντελώς καινούργιο αφορά το γεγονός ότι η δυσαρέσκεια που οδηγεί στην αντι-παγκοσμιοποίηση δεν προέρχεται απο κάποιους ακτιβιστές ή από κάποιους κοινωνικά και πολιτικά ευαίσθητους. Η αντιπαγκοσμιοποίηση πλέον είναι η νέα αλήθεια της μεσαίας τάξης, αυτής που έχει πληρώσει το μεγαλύτερο μέρος του λογαριασμού της, η οποία και αντιδρά. Προς το παρόν σιωπηλά, αλλά αύριο ποιος ξέρει πώς. Αυτή η άρνηση σίγουρα δεν είναι θέμα συνόρων ούτε θέμα ανάπτυξης. Αυτή η άρνηση συνδέεται με τη διαπίστωση ότι αυτή η εκδοχή της παγκοσμιοποίησης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανισότητα. Παρά το γεγονός ότι η παγκοσμιοποίηση όσον αφορά την οικονομία έχει κατευθύνει ένα μερίδιο του πλούτου προς τις αναπτυσσόμενες χώρες και μείωσε το χάσμα μεταξύ αυτών και του δυτικού βιομηχανοποιημένου κόσμου, η ανισότητα στο εσωτερικό των χωρών έχει αυξηθεί. Και οι λύσεις στο πρόβλημα αυτό είναι σχεδόν αποκλειστικά εγχώριες: Μεγαλύτερες επενδύσεις στην εκπαίδευση, επανακατάρτιση εργαζομένων, πιο επιθετικά προγράμματα φορολογίας και μεταφοράς και τα παρόμοια. Δηλαδή, πολιτικές που ανατρέπουν την πεμπτουσία της σημερινής οικονομικής πολιτικής του πλανήτη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL