Το 2ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ διεξάγεται μέσα σε πρωτόγνωρες συνθήκες. Για πρώτη φορά η ριζοσπαστική Αριστερά βρίσκεται στην κυβέρνηση, σε ένα κράτος που ανήκει στον πυρήνα της Ευρώπης και ταυτόχρονα δέχεται μια σκληρή νεοφιλελεύθερη επίθεση. Δεν είναι λοιπόν τυχαίος ο διαρκής πόλεμος που δέχεται η συγκεκριμένη κυβέρνηση από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και από το παλιό πολιτικό κατεστημένο, με όλα τα θεμιτά και αθέμιτα μέσα. Εξίσου, όμως, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το Συνέδριό μας θα το παρακολουθεί, με ανάμεικτα ενδεχομένως συναισθήματα και διαφορετικές επιθυμίες, αλλά σίγουρα με ενδιαφέρον, ολόκληρη η ελληνική κοινωνία.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, το Συνέδριο καλείται να εκπληρώσει σημαντικούς στόχους. Είναι λοιπόν αναγκαίο να αναλύσουμε την πραγματική κατάσταση και να χαρτογραφήσουμε την έξοδο από την κρίση. Και βέβαια, δεν πρέπει να αποφύγουμε τη συζήτηση για τα «μεγάλα» θέματα. Αντίθετα, καλούμαστε να χαράξουμε την τακτική μας, ώστε να μη ματαιώσουμε τον στρατηγικό μας στόχο, που παραμένει σταθερός: Ο ριζικός μετασχηματισμός της Ελλάδας με ορίζοντα το δημοκρατικό σοσιαλισμό του 21ου αιώνα. Σαφέστατα, είναι πια ξεκάθαρο ότι ο χρόνος και ο δρόμος υλοποίησης της στρατηγικής μας περιλαμβάνει όχι μόνο επιτυχίες αλλά και παρακάμψεις, ακόμα και πρόσκαιρες οπισθοχωρήσεις. Το ζήτημα είναι να μη χάσουμε τον προσανατολισμό, τις αξίες και την «ψυχή» μας.
Μέσα στο πλαίσιο αυτό, το πρώτο που πρέπει να πάρουμε υπ' όψιν μας είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ - όπως αποτυπώθηκε ξεκάθαρα και στις τελευταίες εκλογές - εκφράζει το νέο, όχι μόνο ηλικιακά, αλλά και ως προς το ήθος και ύφος της εξουσίας. Η σύγκρουσή μας με το «παλιό» - πρόσωπα, πολιτικές δυνάμεις, αλλά και νοοτροπίες και πρακτικές που το εκφράζουν - θα πρέπει να είναι συνεχής. Οι πολίτες έχουν «τελειώσει» το παλιό και είναι ιστορική η ευθύνη μας να μη δώσουμε, εξαιτίας δικών μας αδυναμιών, χώρο στο «μαύρο».
Το δεύτερο στοιχείο, προκειμένου να αντέξουμε στον πόλεμο, είναι να «ριζώσουμε», να δημιουργήσουμε κοινωνικές συμμαχίες και να διαμορφώσουμε θεσμούς που θα φέρουν τη δική μας σφραγίδα. Ήδη, η ψήφιση της απλής αναλογικής ή οι προτάσεις για τη συνταγματική αναθεώρηση είχαν θετική απήχηση, όχι μόνο γιατί επικοινώνησαν με την «αριστερή ψυχή» αλλά και γιατί σηματοδότησαν τη διάθεσή μας για ρήξη, κάτι που καταγράφηκε με όλους τους τρόπους και στις δημοσκοπήσεις. Αντίστοιχα, είναι σημαντικές μεγάλες πρωτοβουλίες που είναι σε εξέλιξη, όπως λόγου χάρη η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέσω της οποίας, ανατρέποντας πλήρως το αυτοδιοικητικό σκηνικό με μια σειρά θεσμούς (απλή αναλογική, αμεσοδημοκρατικοί θεσμοί κ.λπ.) και πρωτοβουλίες, θα μπορέσουμε να εξειδικεύσουμε την αριστερή θεωρία και πράξη σε τοπικό επίπεδο, διαμορφώνοντας «από τα κάτω» δεσμούς με την κοινωνία.
Τρίτον, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι στόχος μας και υπόσχεσή μας προς τους πολίτες είναι η υπέρβαση των μνημονίων. «Χρωστάμε» στην ελληνική κοινωνία τη συνεχή σκληρή αντιπαράθεση με τους θεσμούς και την αποφασιστική διεκδίκηση στα ζητήματα που είναι για την Αριστερά και την κοινωνία πρώτη προτεραιότητα. Μέσα λοιπόν από τις αποφάσεις του Συνεδρίου πρέπει να προκύψουν οι βασικές πολιτικές και προγραμματικές κατευθύνσεις για την επόμενη τριετία. Με άλλα λόγια, να απαντήσουμε στο εξής: Το 2019, το τέλος της πρώτης κυβερνητικής θητείας της Αριστεράς, συμπίπτει με την έξοδο από το πρόγραμμα δημοσιονομικής επιτήρησης. Πού θέλουμε να έχουμε φτάσει τότε; Πώς θα ανοίξουμε σταδιακά τον δρόμο για τη «μεταμνημονιακή» εποχή;
Τέταρτο δεδομένο είναι ο εξαιρετικά πυκνός πολιτικός χρόνος μέσα στον οποίο δρούμε, αντιμετωπίζοντας καθημερινά πολίτες που είναι εξαντλημένοι από τις δυσκολίες. Χρειαζόμαστε λοιπόν αποφασιστικότητα και ουσία στις μεγάλες αλλαγές και, ταυτόχρονα, αποτελεσματικότητα και ενίσχυση των αντανακλαστικών και της ποιότητας της δουλειάς μας, και στην κυβέρνηση και στο κόμμα. Έχουμε, συνεπώς, ανάγκη αφενός από κανόνες στον τρόπο λήψης των αποφάσεων και αφετέρου από ανανέωση του στελεχικού μας δυναμικού σε όλα τα επίπεδα.
Κλείνοντας, τα τέσσερα αυτά στοιχεία ορίζουν κατά τη γνώμη μου επαρκώς το βασικό πλαίσιο συζήτησης εν όψει του Συνεδρίου και συμβάλλουν στο να αποφύγουμε έναν διπλό κίνδυνο: αφενός της αυτάρεσκης αυτοεπιβράβευσης για τη μέχρι σήμερα πορεία μας, αφετέρου της μικρόψυχης ρητορικής της απογοήτευσης και της παραίτησης. Και κυρίως να μην εκπέμψουμε την εντύπωση της αφωνίας μπροστά στα μεγάλα ερωτηματικά. Άλλωστε, έχουμε τα εργαλεία και την ψυχραιμία να αναλύσουμε την πραγματικότητα, κυρίως όμως έχουμε τη συλλογικότητα, την αισιοδοξία και τη βούληση να αφήσουμε το βαθύ ιστορικό μας αποτύπωμα στην πορεία της χώρας και του λαού μας.
