Δεν είναι σύμπτωση, γιατί επαναλαμβάνεται. Δεν είναι κατάρα, γιατί η μεταφυσική δεν έχει θέση στην πολιτική. Και δεν είναι κάποια επιταγή της... μοίρας που αναγκάζει αυτή τη χώρα να δείχνει μπερδεμένη ανάμεσα σε υπαρκτούς μύθους και ανύπαρκτες «αλήθειες», να μην ξεχωρίζει το έλασσον από το μείζον, το δέντρο από το δάσος. Να πορεύεται διχασμένη ανάμεσα σε μια πραγματική και σε μια εικονική πραγματικότητα, και μάλιστα σε μια περίοδο που προσπαθεί να βγάλει τον αναπνευστήρα και να σταθεί στα πόδια της σε έναν κόσμο σκέτο ναρκοπέδιο.
Υπερβολές; Όχι, αν διαβάσει κανείς με προσοχή τις εξελίξεις, τον διάλογο και τις αλλαγές, που κυοφορούνται στην Ευρώπη αλλά και την εικόνα που διαμορφώνεται από τα δελτία ειδήσεων, τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και τον πολιτικό... διάλογο που διεξάγεται στη χώρα. Και αν μελετήσει κανείς με προσοχή τα δεδομένα: Στην Μπρατισλάβα, μόλις χθες, σε μια άτυπη αλλά ουσιαστική σύνοδο, οι ηγέτες των 27 της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιχείρησαν να χαράξουν τη στρατηγική της Ένωσης στη μετά Brexit εποχή και όλοι ή σχεδόν όλοι μίλησαν για μια νέα πορεία. Στο Βερολίνο μόλις προχθές, η Άν. Μέρκελ, ανήσυχη και από τις εσωτερικές πολιτικές διεργασίες στη Γερμανία, χαρακτήρισε ζήτημα πολέμου και ειρήνης την αναζωογόνηση της κοινής ευρωπαϊκής προοπτικής. Στην Ουάσιγκτον, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου διαγράφει το δίλημμα «λιτότητα ή ανάπτυξη» και τάσσεται αναφανδόν υπέρ της υποστήριξης της ανάπτυξης. Στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζ.Κλ. Γιούνκερ λέει «Η Ευρώπη δεν είναι Άγρια Δύση, αλλά μια κοινωνική οικονομία». Και στη Φρανκφούρτη ο Μάριο Ντράγκι δηλώνει ότι «πρέπει να αφιερώσουμε περισσότερη προσοχή στις αναδιανεμητικές πτυχές της ενοποίησης και ιδιαίτερα σ' εκείνους τους ανθρώπους που έχουν πληρώσει το υψηλότερο τίμημα, ότι η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει κοινωνικό ρόλο και να αφουγκραστεί τα αιτήματα αυτών που μένουν πίσω». Και είχε προηγηθεί, ακριβώς πριν από μία εβδομάδα, η σύνοδος των ηγετών των χωρών του Νότου στην Αθήνα, η οποία -αν μη τι άλλο- τάραξε τα λιμνάζοντα νερά στην Ευρώπη, επιτάχυνε κάποιες από τις εξελισσόμενες διεργασίες και προκάλεσε αμηχανία, εκνευρισμό και δηλητηριώδη έως κακεντρεχή σχόλια από τον Σόιμπλε και τον συνοδοιπόρο Ντάισελμπλουμ.
Ξοδεύουμε χρόνο, χρήμα και ιδέες
Ουδείς γνωρίζει αν όλα αυτά πηγάζουν από μια ειλικρινή διάθεση για αλλαγές στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα ή από την πίεση των αδιεξόδων στα οποία έχει οδηγήσει την Ευρώπη η νεοφιλελεύθερη ηγεσία της, ή ακόμα αν είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης αντίδρασης της «συμμαχίας των Νοτίων». Ο χρόνος θα το δείξει και πολλά θα εξαρτηθούν από τον πολιτικό χάρτη που θα έχει διαμορφωθεί στην Ευρώπη δεδομένου ότι Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία και Ιταλία, έχουν εκλογές μέχρι τα τέλη του 2017. Το βέβαιο είναι ότι η συζήτηση έχει ανοίξει, τα μέτωπα έχουν διαμορφωθεί, οι συσχετισμοί έχουν αλλάξει και το αποτέλεσμα δεν θα είναι στο εξής 18-1 σε βάρος της Ελλάδας, όπως ήταν το καυτό καλοκαίρι του 2015.
Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα στον πραγματικό κόσμο. Και δεν έχουν σχεδόν καμία σχέση με όσα φαίνονται στον δικό μας μικρόκοσμο. Εμείς, την ώρα που η οικονομία προσπαθεί να βγάλει τον... αναπνευστήρα και να σταθεί στα πόδια της, ξοδεύουμε χωρίς φειδώ αλλά και χωρίς αιδώ χρόνο, χρήμα και ιδέες, που δεν διαθέτουμε σε αφθονία. Η χώρα αναλώνεται σε σημαντικές αλλά όχι καθοριστικές για το μέλλον αντιπαραθέσεις. Σε ανούσιες περιπλανήσεις σε ένα παράλληλο... σύμπαν, σε μια άλλη, εικονική πραγματικότητα. Σε αυτήν που διαμορφώνουν τα περισσότερα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, τα περισσότερα πρωτοσέλιδα και αυτός ο ανεξέλεγκτος χωρίς όρους και όρια χώρος του Διαδικτύου. Εδώ υπεράνω όλων είναι ο «πόλεμος» των καναλαρχών για τις άδειες των καναλιών, το παράπονο και η οργή των δημοσιογράφων, που κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς δουλειά, η σύζυγος του Στουρνάρα, που είδε τον εισαγγελέα να της χτυπά την πόρτα, και βεβαίως ο πολύς Πολάκης, ο αναπληρωτής υπουργός, που προκαλεί και προκαλείται, που δέχεται τα πυρά των πάντων όχι για τη δουλειά του στο υπουργείο αλλά για όσα λέει και καταγγέλλει.
Η τιμή και η αξία της ενημέρωσης
Θα πει κάποιος πως έτσι γινόταν πάντα. Ναι, αλλά η κατάσταση στη χώρα δεν ήταν πάντα έτσι. Θα έπρεπε, κανονικά, τα χρόνια της κρίσης να μας έχουν διδάξει κάτι. Όμως η Ελλάδα ποτέ δεν ήταν και ποτέ δεν λειτούργησε σαν κανονική χώρα, με αρχές και με κανόνες, που θα γίνονται σεβαστοί από όλους. Και η περίφημη «τέταρτη εξουσία», με τις εξαιρέσεις και τις φωτεινές στιγμές της, ακολούθησε τους κανόνες που υπαγόρευαν το πολιτικό κατεστημένο και κυρίως η οικονομική εξουσία. Διολίσθησε σε αυτόν τον ρόλο όταν άρχισε να ασχολείται με την... τιμή και όχι την αξία της ενημέρωσης. Με το φαίνεσθαι που... πουλάει και ανταλλάσσεται και όχι με την ουσία που... προσφέρεται. Και έφθασε στο σημείο να παραβλέπει τον ρόλο της ως πυλώνας της δημοκρατίας και να μετατρέπεται σε μηχανισμό προπαγάνδας. Να πυροβολεί ειδήσεις και συνειδήσεις, να κατασκευάζει ενόχους για να κρύψει ενοχές. Το ζήσαμε στο παρελθόν, το ζούμε και τώρα. Κάθε φορά που γινόταν προσπάθεια να μπει τάξη στο μιντιακό τοπίο κάποιοι εξεγείρονταν γιατί θίγονταν όχι η ενημέρωση αλλά οικονομικά συμφέροντα. Θα μπορούσαν όλα αυτά να είναι ακόμα και θεμιτά αν δεν έθεταν σε κίνδυνο τα ευρύτερα συμφέροντα της κοινωνίας και του τόπου. Αν ο τόπος θα μπορούσε να αντέξει και άλλο χωρίς κανόνες, αρχές και σεβασμό στη νομιμότητα. Όμως δεν αντέχει.
